سیستم‌عامل در واقع زبان سخنگوی گوشی هوشمند شماست که بدون آن قادر به کار کردن با دستگاه خود نیستید. امروزه با پیشرفت تکنولوژی و ظهور انواع گوشی‌های هوشمند، سیستم‌عامل-های جدیدی به وجود آمده‌اند که هرکدام مزایا، معایب و قابلیت‌های متنوعی دارند. برای آشنایی با انواع سیستم‌عامل-های موبایل با ما در ادامه مطلب همراه باشید.
سیستم‌عامل چیست؟
اولین نرم‌افزاری که هنگام روشن کردن گوشی هوشمند مشاهده می-کنید، سیستم‌عامل دستگاه است. سیستم‌عامل، وظیفه‌ی کنترل گوشی را بر عهده دارد و تلفن همراه شما بدون سیستم‌عامل قادر به روشن شدن نیست. این نرم‌افزار که از پیش روی دستگاه نصب شده، به واسطه برنامه‌ها و داده‌هایی که دارد، بخش‌های سخت-افزاری و نرم‌افزاری گوشی هوشمند را مدیریت می‌کند. سیستم-عامل‌های تلفن همراه، در اکثر مواقع قابلیت تعویض ندارند اما می‌توان با به روزرسانی، عملکرد آنها را بهبود بخشید.
اندروید که به معنی ربات است در واقع نام شرکت کوچکی با مدیریت اندی روبین بود که به تولید نرم‌افزار‌های کاربردی برای موبایل اشتغال داشت. در سال ۲۰۰۵ کمپانی عظیم گوگل امتیاز اندروید را خریداری و اندی روبین را مسئول پروژه‌های مربوط به آن قرار داد. تیم جدید آغاز به طراحی یک پلتفرم موبایل بر اساس سیستم‌عامل لینوکس کرد و در نهایت در سال ۲۰۰۸ اولین موبایل اندروید در دنیا توسط شرکت HTC عرضه گردید. سپس این فناوری مورد توجه دیگر تولیدکنندگان تلفن همراه هوشمند قرار گرفت و همانطور که می‌دانید، در حال حاضر اندروید پرطرفدارترین سیستم‌عامل گوشی‌های هوشمند در دنیاست.
اندروید با زبان برنامه‌نویسی جاوا نوشته شده و یک سیستم-عامل open source به حساب می‌آید. این سیستم‌عامل از بیشتر فرمت‌های فایل‌های صوتی و تصویری و همچنین شبکه‌های ارتباطی مختلف مثل Wi-Fi، Bluetooth، GSM، UTMS و. . . پشتیبانی می‌کند. رابط کاربری اندروید که کار با دستگاه را برای کاربر آسان می‌سازد، به زبان جاوا و پایتون نوشته شده‌است.
iOS سیستم‌عاملی است که منحصراً به محصولات اپل اختصاص دارد و نخستین بار در سال ۲۰۰۷ با عرضه‌ی گوشی آیفون، به دنیا معرفی شد. این سیستم‌عامل از مرورگر پرسرعت سافاری برای جستجو در وب استفاده می-کند و از برنامه Files جهت مدیریت فایل‌ها، اجرای برنامه‌ها، پخش فایل‌های رسانه‌ای، دفترچه تلفن و. . . بهره می‌برد. رابط کاربری iOS بر مبنای استفاده مستقیم و چند لمسی بودن، طراحی شده‌است. اگرچه در ابتدا سیستم‌عامل آی‌اواس امکانات ساده‌تری نسبت به رقیبانی همچون ویندوزفون و سیمبین داشت اما به مرور زمان با بروزرسانی‌های مکرر، توانست اعتماد کاربران را جلب کند و بعد از اندروید، پرطرفدارترین سیستم‌عامل جهان شود. سیری، شبکه‌های اجتماعی مختلف، اشتراک‌گذاری تصاویر و Accessibility از امکاناتی هستند که در این پلتفرم آپدیت شده‌اند.
کمپانی بزرگ استیو جابز در سال ۲۰۰۸ اپ استور را راه‌اندازی کرد تا کاربران اپل به اپلیکیشن‌هایی که مختص این سیستم‌عامل توسعه داده می‌شوند، دسترسی بهتری پیدا کنند. تعداد بسیار بالای دانلود برخی برنامه‌ها در اپ‌استور نشان از افزایش سریع تعداد کاربران آن دارد.
پلتفرم iOS در نظرسنجی که توسط نرم‌افزار JAMF صورت گرفته، آسان-ترین سیستم‌عامل برای مدیریت شناخته شده‌است و از نظر تجربه کاربری نیز از محبوبیت بالایی برخوردار است. با این وجود‌گران بودن محصولاتی که از سیستم‌عامل iOS استفاده می‌کنند، محدودیتی است که کاربران در دسترسی به آن دارند. iOS ۱۲ جدیدترین نسخه‌ی این سیستم-عامل است که در گوشی‌های آیفون جدید استفاده میشود.
سیستم‌عامل ویندوزفون در سال ۲۰۱۰ توسط شرکت مایکروسافت برای گوشی‌های هوشمند معرفی شد. اولین نسخه عرضه شده از این نوع سیستم-عامل Windows Phone ۷ است. در ویندوزفون با برنامهZune For Windows Phone می‌توان فایل‌های رسانه‌ای را از رایانه به گوشی منتقل کرد. کاربران این سیستم‌عامل می‌توانند از طریق Market Place بازی‌ها و اپلیکیشن‌های جدید را دانلود کنند. در این سیستم‌عامل، برای تایپ کردن از صفحه-کلید مجازی استفاده میشود و مرورگر مایکروسافت Edge، امکانات خاصی برای جستجو به آن افزوده است. درسال ۲۰۱۲، Windows Phone ۸ عرضه شد که رابط کاربری زیبا و ساده و امکان عکاسی پانوراما از قابلیت‌های جدید آن بود. اما عدم پشتیبانی نسخه قبلی، ایراد بزرگی برای این سیستم‌عامل توسط کاربران تلقی شد. در سال ۲۰۱۵ مایکروسافت نسخه Windows Phone ۱۰ که بسیار به ویندوز ۱۰ کامپیوتر شبیه است، عرضه کرد. گوشی‌های مایکروسافت از این سیستم‌عامل برای کنترل و مدیریت برنامه‌ها استفاده می‌کنند.
گوشی‌های بدون سیستم‌عامل از پلتفرم جاوا استفاده می‌کنند. معمولاً گوشی‌هایی که از جاوا استفاده می‌کنند، سرعت بیشتری در راه‌اندازی داشته و کمتر هنگ می‌کنند. از طرفی این سیستم‌عامل در برابر بدافزار‌ها و ویروس مقاومت بهتری دارد. از دستگاه‌های دارای این سیستم‌عامل به گوشی‌های نوکیا می‌توان اشاره کرد.
سیستم‌عامل تایزن در سال ۲۰۱۲ با همکاری دو شرکت اینتل و سامسونگ طراحی شد. تایزن مثل اندروید بر اساس سیستم‌عامل لینوکس تولید شده و سیستم‌عاملی متن‌باز است. شرکت سامسونگ در ساعت‌های هوشمند خود و همچنین گوشی Sumsung Z۲ از این سیستم‌عامل استفاده کرده‌است.
شرکت بلک‌بری این سیستم‌عامل را برای گوشی‌های هوشمند خود طراحی کرد که در ابتدا به خاطر پشتیبانی قوی پست الکترونیک بسیار مورد توجه قرار گرفت. در واقع این سیستم‌عامل مثل iOS انحصاری است و فقط در گوشی‌های بلک‌بری اجرا میشود. سپس امکاناتی که در حوزه تجارت به این سیستم‌عامل افزوده شد، آن را مورد محبوبیت کاربرانی قرار داد که با موبایل فعالیت‌های مالی انجام می‌دهند. امنیت بالا، اتصال آسان به کامپیوتر، فروشگاه مجازی و پشتیبانی شبکه‌های اجتماعی مختلف از دیگر ویژگی‌های مثبت سیستم‌عامل بلک‌بری است.
بادا که در زبان کره‌ای به معنی دریاست و به گستردگی برنامه‌های این سیستم‌عامل اشاره دارد، اولین بار در سال ۲۰۱۰ توسط شرکت سامسونگ الکترونیک ارائه شد. نسخه بعدی سیستم‌عامل بادا در ۲۰۱۱ عرضه و در گوشی‌های همین شرکت استفاده شد و به دلیل ارزان‌تر بودن اسمارت‌فون‌هایی که از آن استفاده می‌کنند، مورد توجه کاربران قرار دارد. این سیستم‌عامل می‌تواند به طور همزمان چند کار انجام دهد و از قابلیت Multi-touch پشتیبانی می‌کند. بادا اخیراً فروشگاهی، برای دسترسی کاربران به اپلیکیشن‌های خود تأسیس کرده‌است.
سیستم‌عامل سیمبین به عنوان یکی از اولین سیستم‌عامل‌های تلفن همراه در سال ۱۹۹۸ به صورت اشتراکی تولید شد. این سیستم‌عامل در گذشته توسط شرکت‌هایی مثل سونی، سامسونگ، پاناسونیک و اریکسون به کار گرفته می‌شد. اما شرکت نوکیا در سال ۲۰۰۸ سیستم‌عامل سیمبین را به طور کامل از شرکت آن خریداری کرد و به عنوان سیستم‌عامل گوشی‌های خود به کار برد. علیرغم امکانات محدود، کارایی بالای سیمبین مورد توجه کاربران واقع شد. پایداری این سیستم و خاموشی در زمانی که از پردازنده استفاده نمی‌شود، باعث صرفه‌جویی در مصرف باتری میشود. زبان اصلی این سیستم‌عامل، C++ است و شرکت‌های نوکیا و زیمنس از این سیستم‌عامل در گوشی‌های جدید خود استفاده می‌کنند.
