رشد ۶۳ درصدی صادرات ایران به اوراسیا

به گزارش گروه اقتصادی یکتا،در پی تلاش‌های ایران برای توسعه تجارت با سایر ملل و خلاصی از تنگناهای تحریم، ایران قرارداد تجارتی را با اتحادیه اقتصادی اوراسیا در سال ۲۰۱۹ اجرا کرد. این قرارداد بر روی ۸۶۲ نوع کالای تعرفه‌های کمتری ارائه می‌کند که ۵۰۲ قلم آن شامل ایران به اوراسیا و ۳۶۰ عنوان شامل واردات ایران از اوراسیا است. این توافق حجم تجارت ایران و کشورهای عضو اتحادیه را به میزان قابل توجهی افزایش داد، به طوری که در بازه زمانی اکتبر ۲۰۱۹ تا اکتبر ۲۰۲۰، حجم تجارت بیش از ۸۴ درصد افزایش یافت.

قرارداد موقت که در سال 2019 لازم الاجرا و منجر به تشکیل منطقه آزاد تجاری بین اوراسیا و کشورهای عضو آن از یک سو و ایران از سوی دیگر شد، پیش از این اجازه داده است تا گردش تجاری متقابل 2 برابر شود (از 2.4 میلیارد دلار در سال 2019 به 6.2 میلیارد دلار در سال 2022 رسید).

قرارداد موقت ایجاد منطقه آزاد تجاری بین اتحادیه اقتصادی اوراسیا و ایران در 17 می 2018 منعقد شد و از 27 اکتبر 2019 لازم الاجرا بود.

اتحادیه اوراسیا یک بلوک اقتصادی متشکل از ۵ کشور ارمنستان، روسیه، قزاقستان، قرقیزستان و بلاروس است که با ۱۸۳ میلیون نفر جمعیت فعال و تولید ناخالص داخلی هزار و ۹۰۰ میلیارد دلار، دارای رتبه اول در تولید نفت، رتبه دوم در تولید گاز و رتبه چهارم در تولید برق است که یکی از پر رونق ترین بازارهای سرمایه‌گذاری در جهان به شمار می‌آید. این بلوک اقتصادی در ژانویه ۲۰۱۵ فعالیت خود را آغاز کرد.

اکنون، جمهوری اسلامی ایران و کشورهای بلاروس،‌ قزاقستان، قرقیزستان، روسیه و ارمنستان روز دوشنبه چهارم دی‌ماه ۱۴۰۲ در آیینی در سن‌پترزبورگ موافقتنامه تجارت آزاد امضا کردند.

این سند توسط «عباس علی آبادی» وزیر صنعت، معدن و تجارت ایران، «عادل بیک کاسیمالیف» معاون اول رئیس کابینه وزیران قرقیزستان، «مهر گریگوریان» معاون نخست وزیر ارمنستان، «ایگور پتریشنکو» معاون نخست وزیر بلاروس، «سریک جومانگارین» معاون نخست وزیر قزاقستان، «آلکسی اورچوک» معاون نخست وزیر روسیه و «میخائیل میاسنیکوویچ» رئیس هیئت مدیره کمیسیون اقتصادی اوراسیا امضا شد.

روند موافقتنامه تجاری ایران و اوراسیا

اول ژانویه 2015 : شکل گیری اتحادیه اقتصادی اوراسیا اول ژانویه

دی ماه 1394: آغاز مذاکرات اولیه بین ایران و اتحادیه اوراسیا برای انعقاد موافقتنامه تجاری

اردیبهشت 1397: امضای موافقتنامه موقت(تجارت ترجیحی )توسط اعضای اتحادیه و ایران

5 آبان 1398: اجرایی شدن موافقت نامه موقت (تجارت ترجیحی)

5 آبان 1399: آغاز مذاکرات برای تبدیل موافقتنامه موقت به تجارت آزاد

28 دی 1401: امضای توافق مربوط به اتمام مذاکرات رسمی موافقتنامه تجارت آزاد و آغاز فرایند آماده سازی متن و فهرستهای کالایی نهایی

متن موافقتنامه تجارت آزاد ایران و اوراسیا

مقدمه، تجارت کالا، چاره کارهای تجاری، اقدامات فنی، اقدامات بهداشتی، قواعد • مبدا، همکاری گمرکی، حل و فصل اختلافات، خرید دولتی، همکاری های بخشی، (حوزه های حمل و نقل، MSME، انرژی، صنایع خودرو، مناطق آزاد تجاری)، مقررات پایانی

پیوست موافقتنامه:

دو فهرست کالاهایی مربوط به ایران و اوراسیا( هریک حدود 700 کد تعرفه 6 رقمی) که مشمول حذف تعرفه گمرکی (فهرست های منفی) نمی‌شوند.

دو فهرست کالاهای مشمول سهمیه حذف تعرفه ( 17 ردیف 6 رقمی ایران و 12 ردیف 6 رقمی اوراسیا)

رشد ۶۳ درصدی صادرات ایران به اوراسیا نسبت به قبل از توافق

رشد ۶۳ درصدی صادرات ایران به اوراسیا نسبت به قبل از توافق

متون پیشنهادی برای اعلام و انعکاس در سخنان وزیر محترم صنعت، معدن و تجارت در خصوص موافقت نامه تجارت آزاد ایران و اوراسیا

موافقت نامه فعلی ادامه موافقت نامه تجارت ترجیحی قبلی است که به مدت بیش از 4 سال اجرا شده و اثرات مثبتی به بار آورده است.

حتی یک مورد نارضایتی صنعت داخلی در خلال 4 سال دوره اجرای موافقت نامه قبلی نداشته­ ایم.

موافقت نامه قبلی باعث افزایش صادرات ایران به این اتحادیه شده و ترکیب کالاهای صادراتی را از کالاهای کشاورزی به سمت کالاهای صنعتی تغییر داده است.

تعداد موافقتنامه های تجاری در خلال 30 سال اخیر در جهان ده برابر شده است. این نشاندهنده کارکردمثبت این توافق ها در حوزره تولید و تجارت جهانی است.

ایران تاکنون توافق های تجاری کمی با برخی کشورها داشته که سطح پوشش کالایی این توافق ها بسیار کم و تاثیر آنها ناچیز بوده است.

این موافقت نامه دسترسی تولیدکنندگان و صادرکنندگان ما را به بازار بزرگ اوراسیا بهبود می دهد و می تواند باعث رشد تجارت آنها با این اتحادیه شود.

ایران آمادگی دارد از فرصت های همکاری صلح آمیز در منطقه در جهت تقویت درهم تنیدگی اقتصادی کشورهای منطقه استفاده نموده و زمینه را برای همکاری های هر چه بیشتر با همسایگان خود فراهم آورد.

استراتژی ما در تقویت روابط با کشورهای همسایه ومنطقه با این توافق وارد مرحله جدیدی می شود.

هر فرصتی در درون خود چالش هایی را هم ایجاد می کند و موافقت نامه تجارت آزاد ایران و اوراسیا نیز شرکتهای تولیدی و صادراتی ما را در معرض آزمون جدیدی قرارداد می دهد و آنها را واردار می کند به تلاشهای خود برای غلبه بر چالش های ناشی از این موافقتنامه و ارتقای توان رقابتی خود در حد بازار اوراسیا اضافه نمایند.

اگر قرار بود ایران پنج کشوری را درجهان انتخاب کند که بتواند با آنها موافقت نامه تجارت آزاد منعقد نماید. بهتر از این پنج کشور انتخابی نمی توانست داشته باشد. نزدیکی جغرافیایی ، اشتراکات فرهنگی و تمدنی و روابط سیاسی مطلوب با این کشورها نقطه قوت این توافق است .

بخش عمده ای از نیازهای وارداتی محصولات غذایی ما نظیر گندم، جو، دانه های روغنی و محصولات خوراک دام از این کشورها قابل تامین است و این موافقت نامه می تواند تاثیر مثبتی بر تضمین امنیت غذایی کشورمان داشته باشد. هم اکنون هم سهم عمده واردات ما از اتحادیه اقتصادی اوراسیا را این اقلام تشکیل می دهند.

چالش رقابیتی این موافقت نامه برای شرکت های ایرانی قابل هضم و قابل مدیریت است چرا که توان تولیدی و فن آوری شرکت های ایرانی و ظرفیت آنها در مقایسه با کشورهای طرف توافق ما در این موافقت نامه از وضعیت مطلوبی برخوردار است.

تولیدات داخلی ما، مادامی که در معرض چالش های ناشی از رقابت با کالاهای خارجی قرار نگیرند رشد و ارتقای لازم را پیدا نمی کنند و این موافقت نامه در سطح مدیریت شده ای این چالش مثبت را برای شرکت های تولیدی و صادراتی ما فراهم می آورند.

تجربه نشان داده است که به واسطه عقد چنین موافقت نامه هایی و در سایه مغناطیس تاثیر گذاری آن، سرمایه گذاری های مشترک، انتقال فن آوری و تکنولوژی هم ایجاد می شود و اثرات مثبت اینگونه توافق ها را افزایش می دهد.

ایران 27 سال است که درخواست الحاق خود را به سازمان جهانی تجارت ارایه نموده است ولی قدرت های بزرگ نمی توانند حضور موثر ایران را در حوزه های اقتصادی تحمل کنند. به همین جهت مانع الحاق ایران به سازمان جهانی تجارت شده اند. اینگونه موافقت نامه ها در واقع امکان تعامل سهل ما را با تعدادی از شرکای تجاری بزرگ خودمان فراهم می کند و جایگزین مناسبی برای بستر های بین المللی مشابه آن محسوب می شود.

ما مصمم هستیم دامنه تعامل های اقتصادی و تجاری خود را به بریکس، و شانگهای گسترش دهیم و این موافقت نامه در واقع تمرینی ضروری برای چنین اقداماتی محسوب می شود و از این نظر واجد اهمیت است.

در خلال مذاکرات 6 ساله مربوط به عقد موافقت نامه تجارت آزاد ایران و اوراسیا همواره نماینده بخش خصوصی یعنی اتاق ایران به مذاکرات دعوت شده و طرف مشورت دولت برای تنظیم جزییات این توافق بوده است. علاوه بر این از نظرات فعالین اقتصادی هم در جریان این مذاکرات بهره لازم برده شده است.

عزم کشورهای اوراسیا و ایران بر این قرار گرفته که زمینه تعامل های اقتصادی و تجاری بین دو طرف را ایجاد و در عالی ترین سطوح موانع آنرا بر طرف نمایند. عقد موافقت نامه فعلی مهمترین پیامی که به بخش های خصوصی دو طرف دارد این است.

نکاتی اساسی از مناسبات ج.ا ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا

بعد از تشکیل اتحاديه اقتصادي اوراسيا شامل کشورهای بلاروس، قزاقستان، روسيه، ارمنستان و قرقيزستان، در سال 2015 ميلادي، بسیاری از کشورها، تمایل خود را برای گسترش همکاری های اقتصادی و تجاری با آن اتحادیه اعلام و مذاکرات را آغاز کرده اند. اين اتحاديه به سرعت در حال امضاي موافقتنامه‌هاي تجارت آزاد باقطب‌هاي اقتصادي آسيا است.

کشورمان از سال 1394 مذاکرات را جهت بررسی چگونگی گسترش رابطه تجاری و اقتصادی با اتحادیه مذکور آغاز کرد و پس از امضای موافقتنامه موقت تشکیل منطقه تجارت آزاد بین ج.ا ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا در اردیبهشت 1397 توسط مقامات طرفین و طی فرایند تصویب داخلی در کشورها، این موافقتنامه از 5 آبان 1398 اجرایی گردیده است.

عملکرد آماری موافقتنامه مذکور طی سال اول اجرایی شدن آن، افزایش 82 درصدی صادرات در اقلام ترجیحی مشمول موافقتنامه را نسبت به زمان مشابه و بدون وجود موافقتنامه مذکور نشان می­دهد.

پس از انعقاد موافقتنامه تجارت ترجیحی، حجم تجارت کل فیمابین ج.ا ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا نیز افزایش قابل ملاحظه ای داشته است. بنحوی که در سال سوم اجرای موافقتنامه شاهد رشد 63 درصدی صادرات کشورمان به آن اتحادیه در مقایسه با مدت زمان مشابه قبل از اجرای موافقتنامه هستیم.

اتحادیه اقتصادی اوراسیا با 183 میلیون نفر جمعیت و واردات 388 میلیارد دلاری از جهان بازار بسیار بزرگ در نزدیکی ج.ا ایران محسوب می شود و افزایش مناسبات فیمابین امکان استفاده حداکثری از این پتانسیل و بازار بزرگ را برای کشورمان فراهم خواهد آورد.

فرایند اولیه مذاکرات تجارت آزاد بین ج.ا ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا، از سال 1399 آغاز شد و پس از برگزاری بیش از 30 جلسه مذاکراتی به صورت ویدئو کنفرانس و 6 دور مذاکرات حضوری ، با سفر وزیر تجارت اوراسیا به ایران در 28 دی ماه سال جاری (1401) به ایران و دیدار و جلسه با رییس سازمان توسعه تجارت ایران، رسما اتمام فرایند کلی مذاکرات اعلام و طرفین در حال آماده سازی متن موافقتنامه برای امضای مقامات در آینده نزدیک هستند.

با امضای موافقتنامه توسط مقامات کشورها، متن موافقتنامه برای تصویب به مراجع قانونی کشورمان و کشورهای عضو ارسال و پس از آن فرایند اجرایی شدن موافقتنامه تجارت آزاد آغاز می شود.

با توجه به واردات قابل ملاحظه اوراسیا و به ویژه کشور روسیه از جهان با انعقاد موافقتنامه تجارت آزاد فیمابین، پیش بینی می شود با افزایش سرمایه گذاری ها و تولیدات مشترک و فراهم آوردن زیرساختهای مناسب تجارت فیمابین می تواند تا حدود 30 میلیارد دلار افزایش یابد.

عمده اقلام واردات ایران از اوراسیا شامل کالاهای اساسی از جمله غلات، گندم، ذرت دامی و.. است و هر چند طی سالهای گذشته حداقل 70 درصد از تجارت فیمابین را محصولات کشاورزی تشکیل داده اند از جمله در بخش صادرات ایران، ولی از تیر ماه سال 1401، کالاهای صنعتی با ارزش افزوده بالا نیز وارد سبد صادراتی کشورمان به این اتحادیه شده است و سهم محصولات صنعتی نیز در صادرات افزایش یافته است.

انتهای پیام/