گروه فرهنگ و هنر یکتاپرس: گفتگو با سعیدجهانپولاد مترجم و معرف، پسا زبان شناسی درون کنشی
درباره ترجمه و تقریر کتاب زبان شناسی،کاربردی پسا انسان گرا ( پسا زبان شناسی ) آلستر پنی کوک.
پیشگفت؛ -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
کتاب زبان شناسی کاربردی پسا انسان گرا، نوشته؛ پرفسور آلستر پنی کوک، زبان شناس، جامعه شناس و فیلسوف پسا انسان گرا، استرالیایی، فعال محیط زیست، حامی و احیا کننده صخره های مرجانی فیلیپین، غواص و دوستدارجانوران دریایی،یکی از برجسته ترین زبان شناسان حال حاضر جهان است.کتاب‌های پنی کوک ، ستوده شده در میان جامعه علمی و دانشگاهی است.جوایز متعددی را در کارنامه درخشان خود دارد. عضو ارشد آکادمی زبانشناسی کاربردی پسا انسان گرا سیدنی و آکادمی زبان شناسی استرالیا است.
کتاب زبان شناسی کاربردی پسا انسان گرا ( پسا زبان شناسی ) او، سال ۲۰۱۸منتشر شده است. که یکی از مبنایی ترین کتب در این حوزه زبان شناسی نوین محسوب می شود. سعیدجهانپولاد، شاعر، مترجم وپژوهشگر زبان و ادبیات تطبیقی، این کتاب را همراه شرح و نکات افزوده دو سالی است که به فارسی برگردان کرده و به قول خودشان، چندبار آنرا ویرایش کرده است.
ترجمه این کتاب با راهنمایی مستقیم مولف کتاب، آلستر پنی کوک بوده، خبر جالبی که در جهان ترجمه و تالیف در ایران، می توانیم به فال نیک بگیریم و مرجع بودن آنرا به حساب بیاوریم. وقتی خبر در دست انتشار بودن این کتاب مرجع و مبنایی را به ما داد، گفتگوی کوتاه با سعیدجهانپولاد انجام دادیم. این گفتگو را با هم بخوانیم:
● ابتدا کمی ما و خوانندگان مان را با پرفسور آلستر پنی کوک، این زبان شناس برجسته آشنا کنید، روندآشنایی شما با ایشان و کتاب بسیار تاثیرگذار و قابل تامل زبان شناسی کاربردی پسا انسان گرا، مباحث و رویکردهای این متفکران جدید در حوزه پسا زبان شناسی پسا انسان گرا؟ و اینکه روند ترجمه و تقریر این کتاب به چه صورت بوده ؟ ارتباط شما با این حوزه زبان شناسی درون کنشی و مکتب پسا انسان گرایی ، به تعبیر صریح شما جزو نخستین افرادی هستید که مقالات مهمی در این زمینه داشتید و حالا با معرفی یکی از مهمترین کتب مبنایی، این ترم جهانی را در ایران معرفی و ترجمه کردید؟
□ آشنایی من با آلتوسر پنی کوک و همکارش امی اوتسوجی و زبانشناسی کاربردی پسا انسان‌گرا که به تعبیری تازه آنرا (پسا) زبانشناسی کاربردی پسا انسان‌گرا می‌نامیم. به سلسله مقالات و سخنرانیهای آکادمی استرلیا در حوزه های زبانشناسی، زبانشناسی شناختی، گفتمان های شناختی و .. بر می‌گردد(پرفسورپنی کوک با مهربانی و گشاده رویی به پیامهای من درباره ترجمه وتقریر مقالات و دو کتابش توجه نشان داد که اینجا باید از ایشان و گردانندگان آکادمی استرلیا تشکر نمایم) سال ۲۰۱۸ این کتاب همراه چندین مقاله از آلستر پنی
کوک و امی اوتسوجی و همکاران دیگرشان بدستم رسید.
آن‌وقت‌ها خودم دربسیار پژوهش های حوزه شناختی و انتقادی، گفتمان شناختی و شناخت شناسی مقالاتی را انتشار داده بودم(مقالاتی که تحت برچسب ترم پسا زبانی و ایده شعرپسا زبانی پسا انسان‌گرا با رویکردهای اکوفمنیستی، اکولوژیکی،پسا استعماری و پسا ساختار گرایی و رویکردهای ضدگفتمانی به یک ترکیب تازه رسیده و به یک یکپارچگی درایده پردازی رسیده بود)این کتاب(پسا زبانشناسی کاربردی پساانسانگرا)مرا بیشتر مصمم کردتحقیقات بیشتری در حوزه های اونتولوژیکی(هستی شناسی)و هانتولوژیکی(هستی-شبح شناسی)آن انجام دهم.
اینکه پساانسانگرایی و زبان شناسی کاربردی انتقادی نوعی اصطلاح چتری و گسترده ازفراخوانی انسانگرایی و زبانشناسی سنتی تا بسیار مکاتب و گفتمانهای انتقادی است. و زبانشناسی را چه در حوزه شناخت گرایا نه و چه یکپارچه ساز و چه تفکیک گرایانه در نظر گرفته و همچنان از ساخت گرایی تا پسا ساختار گرایی از استعماری تا پسا استعماری، از فمنیسم تا پسا فمنیسم فرهنگی، اکوفمنیست،نژادی و قومیت و چه رویکردها ی مطالعاتی و انتقادی فرهنگی،نژادی،معلولیت و ناتوانی و ..را به طور گسترده جذب و به سمت استیضاح نگره انسان محورانه در آنها کشانده است، برایم جالب و جذاب بود. با پیشنهاد به ناشر محترم انتشارات نقش و نگار و همکاری نشر فلسفه که آشنایی ما را فراهم کرد. این کتاب در حوزه (پسا) زبانشناسی کاربردی پسا انسا نگرا از آلستر پنی کوک را برگردان کردم. از آنجا که این مباحث در جامعه علمی و در بین مخاطبان فارسی زبان، تازه و همچنان دارای ابعاد ی گسترده در بینا رشته‌ها و بین الاذهانی در رویکرد متفکران، فیلسوفان، زبان شنا سان، جامعه شناسان و متفکران علوم شناختی، تکامل شناختی، زیست شناسان و روانشناسی و...موضوعا تی مشترک است. برآن شدم تا تقریر ها یی بر متن بیافزایم. از آنجا که در متن اصلی کتاب، نقل قول ها بدون پانوشت و ذکر نکات و یا بدون توضیح اصطلاحات و ترمینولوژی این گفتمان‌ها آمده و تنها در انتهای کتاب ارجاعا تی به منابع مورد استناد پنی کوک فهرست شده است.
به عنوان مترجم و معرف این حوزه و رویکرد نوین شناخت شناسانه و توزیع شد گی گسترده این مباحث لازم دانستم، تقریرهایی در بسط وتفهیم بسیار بخش‌ها و ابهامات درون کتاب به صورت افزونه نکات، پانوشت‌ها، توضیح اصطلاحات و گاه حتا به صورت توضیح تفسیری و افزوده در لابه لای مباحث به صورت پرانتز () بدهم، تا متن و مباحث با کمترین ابهامات در میان دانش جمعی مخاطبان پیش برود.
اسامی بعضی از متفکران، مناقشات و منازعات میان دیدگاه های آنها را نیز به صورت نکات و با توضیحاتی در موازات بحث اصلی فصول گذاشتم _(به این فرض که کمکی برای اساتید دانشگاهی،دانشجویان، جامعه علمی ومخاطب فارسی باشد).
● به نظر می رسد تا همین جا ، استقبال خوبی در جامعه دانشگاهی و علمی و زمینه بینارشته ها از مقالات شما که مرتبط با همین کتب هست ، شده است. بعضی از سمینارها و کارگاه‌های مجازی و پی نوشت های شما را دنبال کرده ام و حتا کتاب اشعار( هم هوایی) شما که بر همین ترم جهانی، تحت عنوان (شعرهای پسا زبانی)منتشر شده،با دو گفتگویی نظری و حالا این کتاب که انگار به کمک شناخت وسیع تر و عمیق تر این ترم جهانی است. به نظر شما جامعه ادبی و دانشگاهی ما ، این تغییر رویکرد نوین را، به عنوان یک ضرورت تاریخی و زیستی در نظر خواهد گرفت؟
□ اتفاقا ، همین چند روز پیش، پرفسور پنی کوک که خبر اتمام ترجمه و در دست انتشار قرار گرفتن این کتاب را ، مطلع شد. به من ایمیل زد و شگفت زده، گفت: بسیار برای من جذاب و قابل تامل خواهد بود که بدانم این مباحث در کشور پهناور و با فرهنگ و با تمدن و زبان و ادب غنی ایران،چگونه استقبال و بازخوانی می شود و واکنش ها به چه صورتی است؟ این عین پیام ایشان است. خب من فکر می کنم، در مقدمه این کتاب، مسیر ی بسیار گشوده و پر از چشم انداز را پیشاروی مخاطبان زیرک و هوشیار فارسی زبان،مشخص کرده ام، در مقدمه و یادداشت مترجم نوشتم: حال این کتاب با چنین پیمایشی با فصول جذاب و خیره کننده هشت گانه و بسیار تقریرها و نکات و افزوده‌‌ها در پیش چشمان شماست.
به نظرم ضرورت دارد که این مباحث نوین در حوزه های زبانشناسی کاربردی پسا انسان‌گرا و پسازبان‌شناسی و شناختی در ایران ترجمه و فراگیر شود. شاید گامی به پیشبرد اهداف متعالی و واقع بینانه آلستر پنی کوک و متفکران جهانی اش و ما و همفکران مان در یک همگرایی جهانی برای نجات سیاره و جلوگیری از شتاب روز افزون تخریب زیستار سیاره برداشته و نیز به تغییر نگرشی درباره زبان، بدنمندی، ذهن در یک رویکرد تجمیعی شناخت گرا بین انسان و دیگر انسان، انسان و غیر انسانی و احترام و درک متقابل برساند. و ما را وادارد به سو ی همزیستی مسالمت آمیز، برابری و همسطحی در یک اجماع جهانی گامی مطمئن و موثربرداریم.
خب، به نظرم قسمت پایانی پرسش شما جالب است و خودش نشان می دهد،این ترم جهانی، یک ضرورت تاریخی، اجتماعی و فرهنگی و البته زیستی برای ما محسوب می شود. فقط در نظر بگیرید که طبق نظر برخی دانشمندان،داریم به پایان دنیا، زمین و زیستار سیاره ایی نزدیک می شویم.
این ترم جهانی، هم یک اعلام وضعیت اضطراری ست. و هم پیشنهاد دهنده نوعی تغییر رویکرد و نگرش به زبان ، به زمین، به انسانی و دگر انسانی و غیر انسانی که شامل (جانوران، گیاهان، اشیا، ماده و )می شود. تغییر رویکرد و چرخش نگرش در زبان، متن و جهان زیستی، شاید آخرین راه برای نجات انسان و زیستار سیاره و گونه ها و غیر انسانی باشد. ما به صورت مجموعه های درهم تنیده و فضایی و کیهانی، نسبت به هم مرتبط، درگیر ، درون کنشی داریم. و این نگرش نوین، جهشی پیشگیرانه است.
انتهای پیام/
دبیر گروه فرهنگ و هنر: رضوان ابوترابی
