هنرمندانی که با دستان پینه بسته به گونه ای تار و پود و نقشه فرش ها را به یکدیگر گره زده و ترمیم می کنند که از روز اول نیز بهتر می شود. فرش های قدمت داری که به خاطر پارگی، پوسیدگی یا بیدزدگی نیاز به ترمیم دارند با دستان هنرمند مرمت کاران به ظرافت و زیبایی و با استفاده از الیاف مصنوعی و طبیعی و قرینه با نقشه های فرش ترمیم می شوند که گویی از روز اول، نخ نما نشده بودند.
رفوگری فرش هنر و تخصصی نیست که به راحتی قابل یادگیری باشد بلکه نیاز به دانش، تجربه و ظریف کاری دارد، روفگر هنری است که هزینه های وارده و خسارت ها را کاهش می دهند و ارزش افزوده فرش را بالا می برد، ضمن اینکه رفوگری تنها به فرش های دستباف اختصاص ندارد بلکه انواع فرش دستباف و ماشینی، تابلو فرش و سایر فرش را مورد مرمت قرار می دهد.
هرچند مرمت گران و رفوگران فرش با بازسازی فرش به ارزش افزوده آن کمک می کنند اما خودشان با مشکلات عدیده ای روبرو هستند که منجر شده است تا با مهاجرت از ایران، حرفه خود را در اختیار مردمان سایر کشورها از جمله ترکیه قرار دهند.
چندی پیش مهاجرت مرمت گران به ترکیه هشداری برای صنعت فرش ایران بود تا با آسیب شناسی در این عرصه جلوی این گونه فرار مغز هنرمندان گرفته شود. در این باره مرتضی حاجی‌آقا میری رئیس کمیسیون فرش اتاق ایران با گلایه از مشکلات مرمت کاران گفته بود که متأسفانه بخشی از طراحان فرش ایرانی به ترکیه مهاجرت کردند که به خاطر مشکلات این صنف و قوانین داخلی از جمله آیین نامه های گمرکی در خصوص بازگشت فرش‌های صادراتی به کشور، مشکل تعهد ارزی و سایر موارد است.
میری تاکید کرده بود که هفت سال است پیگیر رفع این مشکل از طریق دولت و مجلس هستیم اما همچنان مشکل پابرجاست در صورتی که شرایط این صنف بهبود پیدا نکند موج مهاجرت فعالان فرش ادامه‌دار خواهد شد.
این هشدار، زنگ خطری را برای مسئولان و متولیان امر به صدا درآورده است تا با اصلاح و بازنگری قوانین دست و پا گیر، حفظ امنیت شغلی ، بیمه و معیشت مرمت کاران و سایر مباحث از مهاجرت آنان جلوگیری کنند.در این باره با زهرا کمانی رئیس مرکز ملی فرش ایران و عبدالله بهرامی رئیس کمیسیون صنایع دستی، فرش و گردشگری اتاق تعاون ایران به گفت و گو نشستیم.
قطع بیمه مرمت کاران ضربه به امنیت شغلی و معیشت خانوار
کمانی با گلایه از اینکه رفوگران شرایط خوبی ندارند می گوید: ۹۸ درصد رفوگران آقایان هستند که متاسفانه به خاطر شرایط کاری، بیمه های آنان قطع و از نظر امنیت شغلی دچار مشکل شدند.
وی اضافه می کند: مرمت کاران فرش به خاطر سیار بودن شرایط شغلی شان از کارگاهی به کارگاه دیگر تردد دارند، زمانی که بازرس بیمه می آید حضور ندارند و بعد از سه مرتبه عدم حضور و صدور اخطار دچار قطعی بیمه می شود که این امر نه تنها به خود مرمت کار آسیب می زند بلکه یک خانواده از خدمات بیمه و بازنشستگی در آینده محروم می شوند.
رئیس مرکز ملی فرش ایران اضافه می کند: مرمت کاران مجبور هستند در کارگاه های قالیشویی و یا کارگاه های فرش حضور پیدا کرده و اقدام به مرمت کنند از این رو مکان ثابت شغلی ندارند و امنیت شغلی آنان نیز دچار مشکل می شود.
وی با تاکید بر اینکه بیشتر قطعی بیمه را در حوزه رفوگری و مرمت داریم می‌گوید: ۲ میلیون بافنده، مرمت گر و رفوگر در کشور داریم که بیشترین مرمت کاران در استان تهران و بعد از آن در استان های اصفهان و آذربایجان شرقی و غربی است.
کمانی خاطر نشان می کند: ۱۲ هزار مرمت گر در تهران داشتیم که از سال ۱۳۹۶ با کاهش تعداد بیمه شدگان و قطعی بیمه ها اکنون تعداد آنان به ۲ هزار نفر رسیده است؛ ضمن اینکه در کنار بحث بیمه مشکلاتی از جمله آیین نامه های گمرکی در خصوص بازگشت فرش‌های صادراتی به کشور، مشکل تعهد ارزی و سایر موارد نیز در مهاجرت این رفوگران دخیل است.
جذب مرمت گران فرش ایرانی با ترفندهای ترکیه‌ای
وی با بیان اینکه مرمت کاران و رفوگران متخصص ترین افراد در حوزه فرش هستند ابراز می کند: این افراد تخصص بالایی دارند به گونه ای که رقبای ما در سایر کشورها چنین افرادی را ندارند، با اینکه رقبای ما، کپی گران ماهر در طرح ها و نقش های قالی های ایرانی هستند اما از نظر مرمت و تعمیر وضعیت خوبی ندارند.
رئیس مرکز ملی فرش ایران تاکید می کند: ترکیه از توانمندی رفوگران کشور ما استفاده و از ۲ سال گذشته آنان را جذب کرده است به گونه‌ای که ۵۰۰ میلیون دلار ارزش ارزآوری در این زمینه داشته است اگر ما دغدغه مند مهاجرت رفوگران از کشورمان هستیم باید در این زمینه تدابیری اندیشیده شود تا با برنامه ریزی حساب شده، از مهاجرت این صنف جلوگیری کنیم.
وی با بیان اینکه صنعت فرش نیاز به تسهیلگری و سرمایه گذاری دارد می گوید: هنوز بعد از هفت سال از تحریم فرش ایران، دولت های مختلف در عمل به مشکلات این صنعت ورود نکرده و در اولویت قرار نداده اند این در حالی است که صنعت فرش ایران یک صنعت پویا و مورد جایگاه و رتبه بالا در جهان است.
بهرامی اضافه می کند: از سال ۱۳۸۸ به مدت ۱۰ سال باید یک میلیون نفر در صنعت فرش بیمه می شدند که از این تعداد نفر تنها ۵۲۰ هزار نفر تا سال ۱۳۹۲ بیمه شدند و بعد از آن به دلایل مختلف و سختگیری ها شدید بیش از نیمی از بیمه این افراد قطع شد یعنی ۳۳۰ نفر از چرخه بیمه حذف شدند و اکنون تنها ۱۸۵ هزار نفر بیمه شده در صنعت فرش کشور داریم.
این کارشناس با تاکید بر اینکه صنعت فرش باید به جایگاه واقعی خود برسد می گوید: صنعت فرش به خاطر جایگاه بالایی که در جهان قرار دارد مورد تحریم قرار گرفت این صنعت سهم قابل توجهی در اشتغال، ارزآوری، اصالت فرهنگ و هنر و ... دارد که باید دولت ها به جایگاه این صنعت پی برده و تسهیل گری کنند، دولت به عنوان حمایت کننده بخش خصوصی، می تواند بحث های حمایتی و تشویقی را در راستای مباحث ارزی، تعرفه های گمرکی، تامین مواد اولیه و مباحث بازگشت ارز حاصل از صادرات و ایجاد بازارهای صادراتی را تسهیل کند.
برای جلوگیری از مهاجرت مرمت کاران بحث های حمایتی و تشویقی در راستای مباحث ارزی، تعرفه های گمرکی، تامین مواد اولیه و مباحث بازگشت ارز حاصل از صادرات و ایجاد بازارهای صادراتی تسهیل شود.رئیس کمیسیون صنایع دستی، فرش و گردشگری اتاق تعاون ایران خاطر نشان می کند: یکی از مهمترین مشکلات در صنعت فرش و علت خروج مرمت کاران بحث بازگشت ارز حاصل از صادرات است، یک ماه بعد از تحریم های خارجی، بانک مرکزی اعلام کرد که تاجر و صادر کننده فرش هر میزان فرش صادر کنند ظرف ۲ ماه باید ارز حاصل از صادرات به بانک مرکزی باز گردد این در حالی است که فروش فرش در دنیا بر پایه امانت به بازرگانان بوده و نقدی نیست که بتوان ظرف مدت کوتاه بازگشت ارز صورت بگیرد این امر منجر به عقب نشینی تجار از صادرات و کاهش ارزآوری و آمارهای صادراتی شد.
وی خواستار رسیدگی مسئولان و متولیان امر به جایگاه واقعی فرش و فرش بافان و مرمت کاران شد تا با رفع موانع از جلوگیری مرمت کاران جلوگیری شود.
اکنون بسیاری از مرمت کاران فرش ایرانی به خاطر بی مهری های در شرایط امنیت شغلی، بیمه ای و گمرکی با کوله ای از تجربه و تخصص بار سفر را به کشور ترکیه بسته اند و در مقابل ترکیه توانسته با ایجاد ارزش افزوده بالا از جایگاه تخصصی و توانمندان مرمت کاران استفاده کند و به نام هنرمندان ایرانی به جیب خود سود هنگفت برساند که اگر این داستان تلخ و بی توجهی ها ادامه داشته باشد زمینه مهاجرت سایر رفوگران و مرمت کاران فراهم خواهد شد.
انتهای پیام/
