به گزارش سرویس اقتصادی یکتاپرس؛ از جمله موانع توسعه واحدهای پالایشگاهی و پتروپالایشگاهی در کشور، تأمین مالی این واحدها است. با در نظر گرفتن شرایط کشور از نظر تحریم‌های نفتی و حجم نقدینگی بالا، یک پیشنهاد برای افزایش جذابیت چنین طرح‌هایی جهت جذب نقدینگی موجود برای تامین مالی پتروپالایشگاه‌ها، اعطای تنفس هزینه خوراک (عدم دریافت هزینه خوراک تحویلی به پتروپالایشگاه به صورت موقت) از سوی حاکمیت به بخش غیردولتی مجری طرح است.
در این روش، از ظرفیت نفت خام بلااستفاده که در مخازن نفتی باقی مانده است می‌توان برای کمک به ساخت پتروپالایشگاه‌ها استفاده کرده و تامین مالی آنها را تسهیل کرد. اعطای تنفس یک ساله در پرداخت هزینه خوراک به این واحدها می‌تواند بازگشت سرمایه طرح‌ها را از 10 سال به یک سال کاهش دهد.
به عبارت دیگر پتروپالایشگاه‌ها از چنان هزینه «سرمایه در گردش» بالایی برخوردارند که تنفس خوراک حدود یکسال (400 روز با قیمت نفت 60 دلاری) برای آنها، موجب بازگشت کل هزینه سرمایه گذاری شده در طول دوره ساخت می‌شود و بازگشت سرمایه طرح را از حدود 10 سال به یک سال کاهش می‌دهد.
*تنفس خوراک چگونه درآمدهای نفتی از دست رفته دولت را احیا می‌کند؟
تنفس خوراک مهم‌ترین ایده قانون «حمایت از صنایع پایین‌دستی نفت خام و میعانات گازی با استفاده از سرمایه‌گذاری مردمی» موسوم به قانون پتروپالایشگاه‌ها است. در این قانون چارچوب استفاده از تنفس خوراک و سازوکار عملکرد آن مشخص گردیده است و تصریح شده که تسهیلات غیرنقدی تنفس خوراک ظرف 8 سال به صندوق توسعه ملی بازپرداخت می‌شود که این اقساط از سود خالص سالانه آن پتروپالایشگاه قابل تامین است.
محمدعلی قدیری کارشناس انرژی گفت: سازوکار تنفس خوراک نه‌تنها آسیبی به بودجه سالانه دولت وارد نمی‌کند بلکه بخشی از درآمدهای ازدست‌رفته دولت و شرکت ملی نفت که به دلیل تحریم‌های نفتی رخ داده است با پرداخت هزینه خوراک نفت خام از سوی پتروپالایشگاه‌های داخلی به آنها باز می‌گردد.
قدیری افزود: طبق قانون پتروپالایشگاه‌ها شرکت مجری طرح حداقل 30 درصد از هزینه سرمایه‌گذاری لازم را مستقیماً تامین می‌کند و می‌بایستی حداقل 30 درصد از سهام طرح را از طریق عرضه سهام یا از طریق صندوق سرمایه‌گذاری پروژه در چهارچوب قوانین مربوط یا انتشار اوراق بهادار قابل تبدیل به سهام، به مردم واگذار کند. بخش مهمی از آورده سهامدار اصلی به اندازه 30 درصد از کل هزینه سرمایه‌گذاری می‌تواند از طریق آوردن زمین، بالک متریال، هزینه‌های مهندسی و غیره تامین شود.
* تسهیل ابزارهای تامین مالی پتروپالایشگاه‌ها به کمک تنفس خوراک
بازگشت سرمایه احداث پتروپالایشگاه که در همان سال اول از طریق مشوق تنفس خوراک صورت می‌پذیرد، ضمانتی ایجاد می‌کند که از این طریق می‌تواند زمینه بهره‌مندی از ابزارهای تامین مالی متنوعی را فراهم آورد. از این‌رو در ادامه برخی روش‌هایی که تنفس خوراک می‌تواند در تسهیل و متنوع‌سازی فرآیند تامین مالی پروژه ها داشته باشد بیان می‌شوند.
1- ظرفیت پذیره‌نویسی در بازار سرمایه
تامین مالی در بازار سوم فرابورس از طریق پذیره نویسی عمومی و درج نماد در بازار دوم یا بازار پایه فرابورس انجام می‌شود. پیش‌بینی می‌شود شرکت‌های تحت عنوان پتروپالایشگاه‌های دارای تنفس خوراک با توجه به ظرفیت‌های ایجاد شده در قانون، مورد استقبال مردم و سرمایه‌گذاران قرار گیرند. اگر طول دوره ساخت پروژه را 4 سال فرض کنیم، افرادی که در این پروژه سرمایه‌گذاری کرده‌اند به واسطه تنفس خوراک اطمینان دارند بازگشت سرمایه در همان سال اول انجام شود که این در نوع خود بی‌سابقه است.
2- تامین مالی تامین‌کنندگان تجهیزات
بخشی از تامین مالی در طول دوره ساخت می‌تواند از حالت نقدی خارج شود و از طریق سهامدار کردن تامین‌کنندگان تجهیزات و خدمات در شرکت پتروپالایشگاه به ازای بخشی از دستمزد باشد. در این پروژه‌ها شرکت‌های فولاد، ماشین‌سازی، پمپ و حتی پیمانکاران اجرایی که پشتوانه مالی خوبی دارند می‌توانند نقش مهمی ایفا کنند. بسیاری از این تامین کنندگان مشکل وصول مطالبات خود را دارند و از این پیشنهادات استقبال خواهند کرد چرا که جذابیت طرح‌های پتروپالایشگاهی با وجود تنفس خوراک، بسیار بالا رفته و سرمایه‌گذاری سودآوری خواهد بود.
3- زمینه دریافت فاینانس خارجی
شرکت مجری طرح می‌تواند تنفس خوراک را اهرمی برای مذاکره با شرکت‌های خارجی و یا اخذ فاینانس خارجی قرار دهد کما اینکه هم اکنون نیز (پس از تصویب و ابلاغ قانون مورد نظر) بعضی از شرکت‌ها در حال انجام این کار هستند. این فاینانس نیز می‌تواند صرفا در مورد بخشی از تجهیزات و کالاهای گلوگاهی پتروپالایشگاه (که حدود 40 درصد از عملیات تامین تجهیزات (procurement) را تشکیل می‌دهد) صورت گیرد و از نوع تامین تجهیزات پتروپالایشگاه در قبال دریافت بخشی از سهام یا عقد قرارداد پرداخت 3 یا 4 ساله باشد تا بلافاصله پس از دریافت تسهیلات خوراک، برای طرف خارجی نقد شود. قرادادهای آف تیک (Off-take) یا پیش‌فروش فرآورده از جمله این قراردادهاست که مصرف‌کنندگان خارجی به منظور تامین بلندمدت مواد اولیه خود از آن استقبال خواهند کرد.
4- استفاده از ابزار اوراق سلف موازی
اوراق سلف در بازارهای مالی ایران منتشر می‌شود و مورد استفاده بسیاری از تولیدکنندگان کالا و انرژی از سال 1393 تاکنون بوده است. شرکت مجری طرح می‌تواند در سال قبل از بهره‌برداری پتروپالایشگاه از ابزار اوراق سلف موازی فرآورده‌ها در ابعاد خیلی بزرگتر از آنچه که تاکنون مرسوم بوده است استفاده کند، زیرا تعهدات اوراق سلف می‌تواند از طریق تسهیلات تنفس خوراک سال اول، باز پرداخت شود. استفاده از اوراق سلف در بازار بدهی ایران جا افتاده و به عنوان یک مورد مشابه با شرکت‌های پتروپالایشگاهی شرکت ستاره خلیج فارس است که در سال 1395 با این ابزار بخش مهمی از تامین مالی برای اتمام پالایشگاه را انجام داد.
به‌طور کلی توسعه ابرپروژه‌های مولدی همچون پتروپالایشگاه‌ها اثرات کوتاه‌مدت و میان‌مدتی بسیاری را به همراه دارد و بر بخش‌های مهمی در کشور تاثیرگذار است. به‌طورکلی با ساخت پتروپالایشگاه‌ها می‌توان آثار اقتصادی، اجتماعی و سیاسی مثبت آنها را به‌صورت محسوسی در کشور مشاهده کرد. اما آنچه که تاکنون مانع اصلی پیشرفت چنین پروژهایی بوده‌اند مسئله تامین مالی بوده است.
آنچه که گفته شد برخی از روش‌های تامین مالی است که به دلیل مفاد قانون پتروپالایشگاه و به‌خصوص طرح تنفس خوراک امکان استفاده از آنها در فرایند تامین مالی این ابر پروژه‌ها به وجود آمده است. چه بسا روش‌های دیگری نیز می‌توانند وجود داشته باشند که با توجه به مقتضیات هر پروژه و توانمندی مجری طرح قابلیت استفاده داشته باشد.
انتهای پیام/
