نخستین دوره نمایشگاه صنعت موسیقی به ریاست جلال ذکایی دی ماه ۱۴۰۲ و دومین دوره این نمایشگاه آذرماه ۱۴۰۳ در محل مجموعه نمایشگاهی برج میلاد تهران برگزار شد. در این نمایشگاه با همکاری اتحادیه صنف فروشندگان دستگاه‌های صوت و تصویر، تلفن همراه، لوازم جانبی و آلات موسیقی، گروه‌های کالایی همچون تولیدکنندگان، عرضه‌کنندگان، واردکنندگان و فروشگاهای سازهای موسیقی، آموزشگاه‌ها، مراکز پژوهشی، ناشران کتاب‌های موسیقی، کنسرواتوار، استودیوهای ضبط صدا، عرضه‌کنندگان لوازم صوتی و صدابرداری حضور داشتند.
استقبال از این رویداد مشوقی شد تا نخستین نمایشگاه موسیقی کودک و نوجوان نیز اردیبهشت ماه ۱۴۰۴ با حضور آموزشگاه‌های موسیقی، عرضه‌کنندگان ساز، ناشران آثار موسیقی کودک و نوجوان، ناشران کتاب‌های موسیقی، مهدکودک‌های تخصصی و مربیان و مدرسان موسیقی در مرکز آفرینش‌های فرهنگی، هنری کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان برگزار شود.
جلال ذکایی رئیس نمایشگاه صنعت موسیقی درباره ایده و چگونگی برگزاری این نمایشگاه به خبرنگار ایرنا اظهارداشت: پیش از این، زمانی که در سمت‌های دولتی فعالیت می‌کردم، تجربه برگزاری نمایشگاه را داشتم، برای برپایی نمایشگاه‌ها و رویدادهای فرهنگی و هنری همکاری کردم و مدیر روابط عمومی نمایشگاه بین‌المللی کتاب بودم، پس از اینکه از سیستم دولتی خارج شدم، یکی از فعالیت‌های جدی که پیگیری می‌کردم، برپایی نمایشگاه بود و تاکنون دو دوره نمایشگاه تقویم و سررسید، دو دوره نمایشگاه چاپ و بسته‌بندی کشورهای عضو اکو و ۱۰ دوره نمایشگاه چاپ دیجیتال را برگزار کردم.
وی گفت: براساس این تجربیات و کنکاشی که انجام شد، دریافتم که در حوزه موسیقی ظرفیت فراموش شده‌ای از لحاظ صنعتی وجود دارد؛ ما نگاه صنعتی و تولیدی نسبت به موسیقی، سازها و ادوات و زنجیره ارزش موسیقی نداریم، این موضوع باعث شد که در این حوزه ورود پیدا کنم، سال ۱۴۰۲ در دولت سیزدهم نخستین نمایشگاه صنعت موسیقی را علی‌رغم مشکلاتی که وجود داشت، برگزار کردیم و سال ۱۴۰۳ هم در دولت چهاردهم، این نمایشگاه برگزار شد.
ذکایی درباره وجود صنعت موسیقی در مقایسه با صنعت سینما بیان کرد: رشته‌ای در دنیا با نام صنایع فرهنگی و خلاق دارای حدود ۱۷۰ زیرشاخه است، به عنوان مثال بازی‌های دیجیتال، لوازم‌التحریر، موسیقی، تئاتر، سینما، ورزش و... جزو صنایع فرهنگی و خلاق محسوب می‌شوند، در حوزه ورزش، وزارت ورزش و جوانان متولی محتوا در این حوزه است، در قالب ورزش‌های قهرمانی و همگانی، زنجیره ارزشی تعریف می‌شود که چه کسی باید تجهیزات این ورزش‌ها و لباس ورزشی را تامین کند، استادیوم‌ها چگونه باید تجهیز شوند، همه اینها زنجیره ارزشی را تشکیل می‌دهند.
وی اظهارداشت: در صنعت نشر، سینما، معماری، صنایع دستی و از جمله صنعت موسیقی هم محتواهایی تعریف می‌شوند، صنعت موسیقی قدمت دیرینه‌ای دارد، در این نمایشگاه تولیدکنندگان، واردکنندگان ساز و افرادی که قطعات مربوط به این حوزه را تولید می‌کنند، آموزشگاه‌ها و کتاب‌های حوزه موسیقی حضور داشتند و تلاش کردیم از لحاظ صنعتی به حوزه موسیقی توجه کنیم، ظرفیت نهفته در این صنعت را به نمایش بگذاریم و فعالان این حوزه گردهم بیایند و این کسب و کار رونق پیدا کند.
رئیس نمایشگاه صنعت موسیقی درباره همکاری وزارت صنعت و معدن در برپایی این نمایشگاه گفت: به آن مفهوم برای برپایی نمایشگاه همکاری نداشتند اما ابراز علاقه کردند، نمایندگان وزارت صنعت و معدن، اداره صنایع خلاق این وزارتخانه و سازمان توسعه تجارت از دومین نمایشگاه صنعت موسیقی بازدید و ابراز علاقه کردند که صنعت خلاق را گسترش دهند و در بخش‌های وسیع صادرات که می‌تواند ارزآوری برای کشور داشته باشد، کمک کنند.
ذکایی با آسیب‌شناسی نمایشگاه صنعت موسیقی بیان کرد: متاسفانه هنوز نتوانستیم اعتماد کامل تولیدکنندگان و فعالان این صنعت را برای حضور در نمایشگاه جلب کنیم و باید اعتمادسازی در این حوزه انجام شود، با توجه به ظرفیت‌های صنعت موسیقی، زیرساخت‌های مناسبی برای برپایی نمایشگاه و میزبانی از میهمانان خارجی وجود ندارد، حداقل باید استانداردهای نمایشگاهی و فضای اکوستیک مناسبی برای برگزاری نمایشگاه داشته باشیم.
وی افزود: سال ۱۴۰۳ در چهار روز برگزاری نمایشگاه، استقبال خیلی خوب از این رویداد شد، این ظرفیت بزرگی است که متاسفانه مورد غفلت حاکمیت قرار گرفت، امیدوارم که دولت این ظرفیت را ببیند و این خلاء را مدیریت کند و اجازه ندهد این فضا رها باشد، نمی‌گویم که نظارت‌های حاکمیتی داشته باشد بلکه درخواستم این است که مدیریت این حوزه با همکاری بخش خصوصی انجام شود، برای دور سوم نمایشگاه صنعت موسیقی، برج میلاد گزینه مناسبی نیست، از لحاظ آکوستیک فضا و زیرساخت‌های مناسبی ندارد، گزینه‌های دیگری برای برپایی نمایشگاه داریم که امیدواریم بتوانیم از آنها بهره‌مند شویم.
ذکایی اظهارداشت: تاکنون مطالعه اقتصادی در حوزه صنعت موسیقی، نسبت این صنعت با درنظر گرفتن تولید ناخالص داخلی، اشتغال و صادرات کمتر وجود داشته است، تولیدکنندگان توانمندی در کشور فعالیت می‌کنند که انواع و اقسام سازهای زهی، کوبه‌ای، سازهای سنتی و غربی را تولید می‌کنند اما در حد کارگاهی مانده است، وزارت صمت و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی باید طی تفاهم‌نامه‌ای مشوق‌های حمایتی به آنان اختصاص دهند، در این حوزه اشتغال، ارزآوری، افزایش درآمد و نقدینگی وجود دارد، اگر این امر انجام شود، همه می‌توانند از آن نفع ببرند.
مدیر گروه «ترنج» گفت: محدودیت‌ها و اقتضائات و خط قرمزها در حوزه موسیقی را می‌شناسم. از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی درخواست می‌کنم که از لحاظ معنوی، اقتصادی و صنعتی جدی‌تر به موسیقی توجه کند، از لحاظ محتوا، شاخص‌ها و محدودیت‌هایی وجود دارد، همه آنها به جای خود محترم است اما واقعیت این است که برخی از افراد درآمدشان از طریق تولید ساز و فعالیت در این حوزه است، تولیدکنندگان تجهیزات صوتی یا عرضه‌کنندگان این تجهیزات باید مورد توجه قرار گیرند، آنان در این نمایشگاه می‌توانند بازاریابی کنند.
ذکایی درباره چگونگی تجاری‌سازی سازهای موسیقی اظهارداشت: دو راه در این زمینه وجود دارد؛ دولت به عنوان حاکمیت باید در حوزه زیرساخت اقداماتی را انجام دهد و وزارت صنعت، معدن و تجارت به عنوان متولی صنعت کشور و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به عنوان متولی فرهنگی، باید یک تفاهم‌نامه دوجانبه را امضا کرده و این ظرفیت‌ها را ایجاد کنند، ظرفیت تجاری‌سازی صنعت موسیقی، در کنار آنچه اتفاق می‌افتد، گروه‌هایی که می‌خواهند در نمایشگاه‌های خارجی حضور پیدا کنند، از معافیت‌ها استفاده کنند، همچنین نهادها و گروه‌هایی که قصد دارند، مهمانانی را از کشورهای خارجی برای حضور در رویداد موسیقایی دعوت کنند، از همان امکانات بهره ببرند.
وی گفت: سازندگان و تولیدکنندگان سازهای موسیقی می‌توانند از مشوق‌های صادراتی بهره‌مند شوند، ظرفیت آن هم وجود دارد، فقط کافی است که دولت بستر آن را ایجاد کند. تا سال ۱۴۰۲ واردات ساز و ادوات موسیقی، ممنوع بود و جزو کالاهای لوکس محسوب می‌شد که طی مذاکرات و مکاتباتی با محمدمهدی اسماعیلی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی دولت سیزدهم و همکاری سازمان توسعه تجارت و وزارت صمت، این ممنوعیت برطرف شد.
رئیس نمایشگاه صنعت موسیقی افزود: اطلاع داریم که تعرفه‌های واردات ساز بالاست اما ارکسترهای کشور نیاز به سازهای اصیل دارند، نمی‌توانند فقط با سازهای بی‌کیفیت چینی فعالیت کنند، تفاهم‌نامه میان وزارت صمت و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی می‌تواند به پویایی صنعت موسیقی و مشارکت بیشتر تولیدکنندگان سازهای موسیقی و فعالان این حوزه کمک کند، زیرساخت‌ها در این حوزه باید ایجاد شود، ما در منطقه‌ای قرار گرفتیم که یک جمعیت ۶۰۰ میلیون نفری دارد، از اتحادیه کشورهای مستقل یا همسود (CIS)، ترکیه، عراق، افغانستان، پاکستان و کشورهای حاشیه خلیج فارس، مصرف‌کننده سازهای موسیقی هستند، قیمت تمام شده پایین، انرژی و نیروی انسانی ارزان مزیت نسبی ما در این حوزه است.
ذکایی با اشاره به صادرات فرهنگ و هنر ایران همراه با سازهای موسیقی اظهارداشت: وقتی تولیدکنندگان موسیقی، سنتور را به کشورهای همسایه و اروپایی صادر می‌کنند، فقط سنتور صادر نمی‌کنند بلکه به همراه آن فرهنگ و هنر ایران را هم صادر می‌کنند، نواختن ساز نیاز به آموزش توسط اساتید دارد که این آموزش به صورت حضوری یا مجازی می‌تواند انجام شود، حضور نمایندگان کشورهای خارجی در نمایشگاه صنعت موسیقی و خرید سازهای موسیقی ایرانی کمک می‌کند که ما به واسطه صنعت موسیقی، فرهنگمان را هم به کشورهای دیگر صادر کنیم.
مدیر گروه «ترنج» با اشاره به برپایی نخستین نمایشگاه موسیقی کودک و نوجوان اظهارداشت: به دنبال برگزاری موفقیت‌آمیز دو دوره نمایشگاه صنعت موسیقی، تصمیم گرفته شد نخستین نمایشگاه موسیقی کودک و نوجوان به صورت مستقل ۲۳ تا ۲۶ اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۴ با مجوز رسمی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در مرکز آفرینش‌های فرهنگی، هنری کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان برگزار شود. مهلت ثبت‌نام برای حضور در این نمایشگاه تا ۱۰ اردیبهشت ۱۴۰۴ است.
وی گفت: در حوزه صنعت موسیقی کودک و نوجوان هم غفلت شده است، موسیقی سه بخش مهم؛ عقل، احساس و جسم کودکان و نوجوانان را به تکاپو می‌اندازد، در رشد همه‌جانبه آنان موثر است، به عنوان یک ابزار آموزشی و تربیتی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد، موسیقی به کودکان و نوجوانان کمک می‌کند تا مهارت‌های اجتماعی خود را تقویت کنند. حضور در گروه‌های موسیقی، اجرای کنسرت‌ها و همکاری با دیگران باعث تقویت کار گروهی، همدلی و احترام به دیگران می‌شود و آموزش و مهارت موسیقی نیاز به استمرار دارد.
ذکایی افزود: در نمایشگاه موسیقی کودک و نوجوان، تولیدکنندگان و عرضه‌کنندگان ساز، آموزشگاه‌های موسیقی حوزه کودک و نوجوان، مراکز پژوهشی موسیقی، ناشران آثار موسیقی، کتاب‌های موسیقی کودک و نوجوان و مربیان و مدرسان موسیقی کودک و نوجوان حضور خواهند داشت، همچنین نشست‌های تخصصی و کارگاه‌های آموزشی با محوریت موسیقی کودک و نوجوان، اجرای گروه‌های هنری آموزشگاه‌ها، حضور چهره‌های سرشناس شعر، ترانه و موسیقی کودکان و نوجوانان از بخش‌های جنبی نمایشگاه است.
