گفتگوی گروه فرهنگ و هنریکتا با دو مترجم داستانی، دکتر سعیدجهانپولاد شاعر، مترجم و پژوهشگر زبان و ادبیات تطبیقی ملل و سهیلا کاظمی به بهانه انتشار مجموعه دو جلدی داستان‌های کوتاه زیست محیطی و آخرالزمانی نویسندگان برتر جهان و برگزیدگان جشنواره بین المللی داستان کوتاه با محوریت نابودی زمین، نشر هرمز سال۱۴۰۱،۱۴۰۲کتاب جلد نخست «کپسول کشف شده در سیاره مرده»با آثاری از مارگارت اتوود، لیدیا دیویس و ... سال انتشار ۱۴۰۱ و کتاب جلد دوم« نامه ای به فرزند متولد نشده ام» با آثاری از فرانتس کافکا، نتسیکا کوتا، سوشما جوشی، آلانا فالر و... سال انتشار ۱۴۰۲
برای شروع گفتگو ابتدا، پرسشی که اکثر مخاطبان تمایل دارند، بدانند این است که ایده، گردآوری، انتخاب و ترجمه چنین ژانرداستانی(داستان های کوتاه زیست محیطی و«آپوکالیپتویی»آخرالزمانی با محوریت نابودی زیست سیاره چگونه به ذهنتان خطورکرد و چطور به سراغ چنین مفاهیم و روایت های داستانی رفتید؟
دکتر جهانپولاد: خب! اگر مخاطبان فرزانه ادبیات و فعالین محیط زیستی بخواهند بخشی از کارنامه ادبی و فکری مرا دنبال کنند،بخش مهمی از این مقالات و کتب مختص چنین رویکردی درسه دهه فعالیت های قلمی من بوده است. ترم جهانی پسازبانی پسا انسان گرا، اصطلاحی چتری و گسترده است. آثاری که چه فلسفی، فکری، ادبی و یا هنری در این مقوله ها طبقه بندی می شود، بسیار گسترده است. در این دهه اخیر من بسیاری از مقالات و آثار ترجمه و تالیفی ام را به این دغدغه ها و ضرورت های جهانی اختصاص دادم .
شاعران ونویسندگان و متفکران بنام و جهانی این حوزه های علمی و عملی پرداختم. کتاب بادگویان آنتولوژی شاعران اکوفمنیستی و زیست محیطی، کتاب زبان شناسی کاربردی پسا انسان گرا و .. مقالات پسا زبان اکولوژیکی و مطالعات بوم شناسی فرهنگی، و این دو کتاب داستان‌های کوتاه زیست محیطی با بیش از بیست و پنج داستان کوتاه زیست محیطی و آخرالزمانی با محوریت نابودی زمین و .. که فقدان چنین داستان‌ها و ژانر داستانی و شعری در ایران را بیش از پیش احساس می کردم، تمام این ایده را در زیر مجموعه پسا زبانی اکولوژیکی و مطالعات بوم شناسی فرهنگی در بازنمایی جسورانه از عواقب سیاست گذاری نظام‌ها و حاکمیت ها در همه جای جهان مورد مطالعه قرار دادم و این کتب و مقالات را ترجمه و تالیف کردم که بتوانم آگاهی بخشی فرهنگی و ادبی داشته باشیم. و تغییر رویکرد محسوسی را نسبت به زبان، اندیشه و تولیدات ادبی و هنری را در سطح جهان پسا زبان پسا انسان گرا نشان دهیم.
جشنواره های بزرگ و معتبر شعری و داستانی و موسسات پژوهشی بسیار تکنیکی با فن آوری نوین هوش مصنوعی در استرالیا و .. ما را بهم مرتبط کرده و من توانستم بخش مهمی از داستان‌های برگزیدگان این جشنواره را با همکار مترجمم خانم سهیلا کاظمی در یک پروژه تولید ادبی، به جامعه ادبی و مخاطبان داستانی در ایران معرفی نمایم.
اطلاع پیدا کردیم که دکترای افتخاری از دانشگاه صلح و دوستی سازمان ملل و کشورهای متحده عربی به شما ا؟هدا شده است. برای مبارزه با خشونت، ایجاد آگاهی بخشی و صلح و برابری بخاطر آثار و فعالیت های بشر دوستانه ، آیا چنین پروژه های فرهنگی و ادبی در جهت بازنمایی و قدرت بازدارندگی فرهنگی در راستای حفظ و احترام به گونه های غیر انسانی و زیستگاه در ایران ما، می تواند مثمر ثمر باشد؟ ارتباط شما بامتفکران و فعالان زیست محیطی، از نظر آثاری که تاکنون در ترم جهانی پسازبانی پسا انسان گرا تالیف و یا ترجمه و منتشر کرده اید، تا چه حد توانسته چنین دغدغه ها و ضرورت ها را در میان مخاطبان رواج دهد؟
دکتر جهانپولاد: از نظر زمین شناسی ما در عصر آنتروپوسن درحال زیست هستیم. دخالت های مقتدر انسان در اکوسیستم و زیست سیاره پس از دو صدسال، اوضاع زیست جهانی سیاره را کاملا بهم ریخته و ویرانه ایی بجا گذاشته، خشکسالی، کم آبی، بحران های زیست محیطی، گرم شدن هوا، تغییرات اقلیمی، بیابان زایی،کوه و زمین خواری، انقراض جانوری و گیاهی و..پس رفت آب دریاها و نابودی زیستگاه موجودات دریایی و...از طرفی و جنگهای تسلیحاتی، نظامی،آزمایشات ژنتیکی در جانوران و .. همه و همه ، ما را در آستانه یک فروپاشی تمام عیار زیستی رسانده . خب دیگر وقت و فرصت کافی نداریم. یعنی پایان ایدولوژی ها، پایان برنامه نویسی ها ، پایان تمام سیستم های اقتصادی و فرهنگی و .. این یعنی، ما به آخر خط رسیدیم.
این داستان‌ها ما را با آینده نزدیک و مخاطره آمیزمان روبرو می کند. به نظرم نیاز بوده و هست که تمام مدعیان آوانگارد شعر و ادبیات ما به این دغدغه ها و واقعیت ها و ضرورت ها توجه بنیادی داشته باشند. من و همکارانم در این حوزه ها همچنان آگاهی بخشی خواهیم کرد. تا تغییر در اندیشه و تولیدات ادبی و فکری و هنری صورت پذیرد و نتایج عملی و پیشگیرانه اش را ببینیم. و البته تمام مدیران فرهنگی و مسئولین سیاسی و پارلمانی دنیا هم لازم است این ضرورت ها و دغدغه ها را جدی بگیرند.
وقتی به پایان خط نزدیک می شویم. دیگر چه جای این‌همه دشمن خویی و دشمن پنداری. همانطور که در دو کتاب و در مقدمه ها نوشتم. ناقوس مرگ زمین به صدا درآمد. بعد آنوقت این آقایان به کدام سیاره دیگر می خواهند فرار کنند؟ وقتی می دانیم جایی به غیر از همین زمین و همینجا نداریم. در واقع این نرم خویی ها و نوازشهای فرهیختگان و دولتمردان و دانشگاهیان کشورها و کشورهای مشترک المنافع و کشورهای متحده، از قدردانی از تلاش‌ها وآگاهی بخشی ما و همفکرانمان در همه جای جهان، یک پیام روشن به مسئولین فرهنگی و سیاسی دارد که صدای ما را شنیده اند و شاید قرار است در یک اجماع جهانی فکری به حال تنها سرمایه واقعی و تاریخی خود یعنی زیست و زیستگاه مشترکمان داشته باشیم و در یک همسطحی و همزیستی مسالمت آمیز با دیگر گونه ها، زندگی کنیم. برای من تنها یک چیز مهم و حیاتی است و آن زیست سیاره ماست.
خانم سهیلا کاظمی شما دانش آموخته مترجمی زبان هستید؟ همکاری شما با استاد جهانپولاد در چنین پروژه ارزشمندی، چه تجربیاتی برایتان داشت؟ اینکه با داستان‌های دلهره آور و هشداردهنده درباره زیستار سیاره ،انقراض جانوری، گیاهی، تغییرات اقلیمی، سرِ کار داشتید، آیا پیش از شروع و همکاری در ترجمه این پروژه ی ادبی، با رویکردهای زیست محیطی و..آشنایی داشتید؟ و این دغدغه و ضرورت ها را درمیان اهل قلم و فرهنگ و اجتماع امروزی آیا ضروری می دانید؟
بله من مدرک کارشناسی در رشته مترجمی زبان انگلیسی از دانشگاه پیام نور ابهر رو دارم. همکاری با استاد جهانپولاد برایم تجربه متفاوتی بود که دیدگاه من را نسبت به مسائل محیطی تغییر دادند و با داستان های از این دست آشنا شدم. ایشون با حمایت و اعتمادشون به کار من باعث شدن به خودم ایمان بیاورم. پیش از همکاری مطالبی در خصوص تغییرات محیطی و حیوانات و انقراض آنها میخواندم و گذر میکردم ولی حامی محیط زیست بودم ساده ترین کاری که فکر میکنم همه ما می توانیم انجامش بدهیم نریختن زباله در محیط اطراف بود که به شخصه تاکید اکید داشتم و دارم و همیشه دغدغه من بوده و هست که زباله ای در محیط زیست رها نشود و به آلودگی آب ها و محیط اطراف توجه داشتم و بعد از ترجمه این کتاب ها نگرانی من نسبت به این موضوع بیش از پیش شده است امیدوارم همه ما نسبت به آن بی تفاوت نباشیم.
به نظرم با فرهنگ سازی در میان مردم عامه و چاپ و پخش کتاب هایی از این دست و نشر مقالات مرتبط در رسانه های عمومی حتی در فضاهای مجازی و واقعی به آگاهی و اطلاعات عمومی کمک بسیاری می کند و اطلاع رسانی خیلی ضروری است که انسانهای فرهیخته ای همچون استاد جهانپولاد نقش مهمی در این امر دارند.
اگر بخواهید چند داستان کوتاه این دو جلد کتاب را به مخاطبان معرفی کنید ! کدام داستان‌ها را بیشتر می پسندید؟ و پرسش دیگر اینست، در ترجمه این داستان‌ها چه چالش هایی داشتید؟ آیا دانش گسترده درباره حیوانات و عناصر فرهنگی و زیستی مترجم اول دکترسعیدجهانپولاد در همکاری مشترک شما بکار آمد ؟
در جلد اول کتاب دو داستان کپسول کشف شده در سیاره مرده و خانه حیوانات و در جلد دوم داستان های نامه ای به فرزند متولد نشده ام و برکه و تولدت مبارک مارسی لمپورت را به مخاطبان معرفی می کنم که این داستان ها من را بسیار تحت تاثیر قرار داد به طوری که وقتی داستان نامه ای به فرزند متولد نشده ام را ترجمه می کردم اشک بر چشمانم جاری شد. چالش هایی که داشتم این بود که در خصوص هر یک از حیوانات و اسامی پرندگان(در داستان سکوت پرندگان جلد دوم)، نام شهر یا محله در کشورهای مختلف در داستان ها باید به طور کامل در گوگل جستجو میکردم و با آگاهی و اطلاعات کامل ترجمه رو انجام میدادم و در این زمینه ازدانش ، تجربه و راهنمایی استاد جهانپولاد نیز بهره بردم.
و پرسش آخر، چه پیامی برای مخاطبان و فعالان زیست محیطی که کتاب به آنها تقدیم شده و به جامعه ادبی و یا مدیریت فرهنگی سرزمین مان دارید؟
پیام من به مخاطبان، مطالعه و آگاهی و عمل به آنچه که برای حفظ محیط زیست مورد نیاز است و از جامعه ادبی خواستار اطلاع رسانی، آموزش راهکارهای پیشگیری، ساخت برنامه های متنوع در این خصوص را دارم.
انتهای پیام/
