یادداشت/گروه فرهنگی یکتاپرس .
کاریکاره واژه ای است ایتالیایی، به معنی بار کردن و گاهی هم جریمه یا توبیخ‌کردن. واژهٔ کاراتره (caracter) یا کارا هم اسپانیایی است و به معنای صورت. در این میان واژه کاریکاتور از کدام لغت الهام گرفته شده نظرها متفاوت است.
تا آنجا که اطلاع داریم اولین کاریکاتورها در حفاری‌های شهر پمپی به دست آمده که تقریبأ 1900 سال پیش بر روی ستون‌های سنگی کنده شده بود. اما سنت کاریکاتور سازی که اساس آن تأکید بر جنبه‌های خنده آور است. در قرن 17 میلادی به دست آگوستینوکاراچی در ایتالیا پایه‌گذاری شد و در قرن 18 میلادی با حضور یک نقاش انگلیسی بنام ویلیام هوگراث که به عنوان یک کاریکاتوریست، نام خود را بر زبان ها انداخت چهره کامل تری به خود پیدا کرد.
در ابتدا آگوستینو کاراچی نقاش ایتالیایی برای سرگرمی از چهره دوستانش تصاویر کمیک می کشید. آن ها چهره خود را به صورت سگ، خوک، قاطر یا حتی پارچ آب و قرص نان می دیدند. حتی عده ای واژه کاریکاتور را برگرفته از نام "کاراچی " می دانستند اما تصور غلطی بود. پس از "کاراچی" ، نقاشان ایتالیایی متعددی این شیوه – کاریکاتور – را برگزیدند. یکی از آنان «پی یرگتسی» (1674-1755) بود . تصاویر وی ملایم، جالب و هوشمندانه بود و بعد همانطور که در بالا اشاره شد ویلیام هوگارت نام خود را به عنوان معروفترین کاریکاتوریست قرن 18به ثبت رساند. در طرح ها و نقاشی های وی تمام چیزهای شیطانی و احمقانه انگلستان در آن زمان نشان داده شده است. او به ندرت چهره واقعی مردم را می کشید، اما شخصیت ها در تصاویر وی شامل آدمهای خوب و بد، مردان و زنان مد پرست هستند. هوگارت هنرمندی بزرگ بود و نشان داد که یک کاریکاتوریست تا چه اندازه می تواند پر معنا باشد. دیگر هنرمندان انگلیسی برای نمایش زشتی و حماقت به ویژه در سیاست از شیوه هوگارت پیروی کردند.
با این حساب کاریکاتور را می توان نوعی نقاشی دانست که سوژهٔ دلخواه را به صورت مضحک و خنده آوری ترسیم کرده،و بجای خنداندن بیننده، او را به تفکر وادارد. اثری که معمولا مقداری تخیل و اغراق را در خود آمیخته داشته و در بیان هدف خود از اصطلاحات روزمره و عام به همان شکل متداول بهره می گیرد.
در کشور ما نیز كاریكاتورهای مطبوعاتی از هفته‌نامه ملانصرالدین شروع شده و بعدها توسط نخستین نشریات و روزنامه‌های طنز ایران بخصوص روزنامه آذربایجان چاپ تبریز، گسترش یافتند، عظیم‌زاده، نقاش اهل تبریز و از بنیانگذاران هنر كاریكاتور در ایران ـ كه خود از شاگردان روتر و شیلینگ [كاریكاتوریست‌های هفته‌نامه ملانصرالدین] بود ـ توانست با بهره‌گیری از شیوه طراحی روتر، اما با خط و تركیب‌بندهای ساده‌تر، نخستین كاریكاتورهای بومی ایران را پایه‌گذاری كند... عظیم‌زاده توانست بعد از تعطیلی ملانصرالدین، نشریه فكاهی ـ سیاسی آذربایجان را كه در زمان انقلاب مشروطه به ارگان سردار ملی ستارخان، شهرت یافته بود، با كاریكاتورهایش رونق بخشد.
چهره های معروف این هنر در کشور ما هنرمندانی مانند: اردشیر محصص پایه‌گذار کاریکاتور نوین در ایران، کامبیز درم‌بخش دارنده نشان شوالیه ادبی و هنری فرانسه، بزرگمهر حسین‌پور صاحب سبک در کمیک استریپ، مجید خسرو انجم صاحب سبک در کلاژکاریکاتور و حسین صافی کاریکاتوریست و انیماتور موفق هستند.
انتهای پیام/
