به گزارش گروه اجتماعی یکتاپرس؛ محیط زیست کشور بیش از گذشته دچار آسیب شده است و همه می‌دانند محیط زیست کشور دیگر ظرفیت اشتباه ندارد و هر اشتباهی تاوانی جبران نشدنی در پی دارد. این روزها که بحث بر سر انتخاب رئیس سازمان حفاظت محیط زیست است انتظارات از رئیس جدید این سازمان بالا رفته و همه از خود می‌پرسند چه کسی می‌تواند وضعیت سخت محیط زیست کشور را اداره کند و قرار است رئیس‌جمهوری دولت سیزدهم، سکان هدایت و رسیدگی به اوضاع آب و خاک و زمین را به چه کسی بدهد؟ اما فارغ از اینکه چه کسی برای ریاست این سازمان مهم انتخاب می‌شود، نباید فراموش کرد که رئیس جدید حفاظت محیط زیست کشور با چالش‌های بسیاری در این حوزه مواجه است و باید فردی شایسته و مسئولیت‌پذیر برای سازمان محیط زیست انتخاب شود.
در چهار مؤلفه آب، خاک، هوا، تنوع زیستی شرایط ایران نگران کننده است تقریباً بالاترین میزان فرسایش خاک در جهان (به نسبت سهم ایران از خشکی‌های کره زمین) را داریم. بر اساس گزارش ۲۰۱۸ سازمان ملل کل فرسایش خاک در جهان ۲۴ میلیارد تن است و یک دوازدهم این رقم یعنی ۲ میلیارد تن در ایران است در حالی که ایران یک صدم خاک جهان را دارد. میزان فرسایش خاک ایران ۸ برابر میانگین جهانی است. موضوع وقتی نگران کننده‌تر می‌شود که بدانیم شکل گیری یک سانتی مترمکعب خاک در ایران به طور متوسط ۸۰۰ سال زمان نیاز دارد در صورتی که رقم متوسط شکل‌گیری خاک در کره زمین ۴۰۰ سال است بنابراین وخامت اوضاع در ایران ۱۶ برابر متوسط جهانی می‌شود.
سطح سفره‌های زیرزمینی ما به طور متوسط ۲ متر در سال کاهش پیدا می‌کند، این مسئله باعث ایجاد پدیده فرونشست زمین شده است، در این پدیده در قرن ۲۱ دو بار رکورد جهان را جا به جا کردیم. یک بار ۲۰۱۰ در جنوب تهران سازمان زمین شناسی رقم فرونشست را ۳۶ سانتی متر اعلام کرد که ۴ سانتی متر بیش از مکزیکوسیتی، پایتخت مکزیک بود. ۳۶ سانتی متر ۹۰ برابر میزانی است که در اتحادیه اروپا حد بحرانی حساب می‌شود.
آلودگی هوا همچنان یک بحران جدی و نفس‌گیر است. همیشه دست کم یکی از شهرهای ما جزو ۱۰ شهر آلوده جهان است. قبلاً تنها منابع آلاینده موتوری باعث آلودگی می‌شد اما امروز ریزگردها هم اضافه شده است. گاهی زابل یا اهواز در کنار تهران، اراک، مشهد و اصفهان که همواره آلودگی‌های شدید داشتند، در شمار آلوده‌ترین شهرهای جهان قرار می‌گیرند.
در حوزه تنوع زیستی تعداد سم‌داران ما (کَل، بز، قوچ، میش، آهو، جبیر، گوزن، شوکا و …) به نسبت ۴۷ سال پیش که سازمان محیط زیست تشکیل شده ۹۰ درصد کاهش یافته است. این یک رقم وحشتناک است، از ۱.۳ میلیون رأس به کمتر از ۲۰۰ هزار رسیدیم. در چهار حوزه محیط زیست اوضاع ما خوب نیست و این موضوع موجب تشدید افسردگی، تشدید آسیب‌های اجتماعی، افزایش بزهکاری، طلاق، خشونت علیه زنان، افزایش اعتیاد، کاهش سن اعتیاد و… می‌شود.
محمد حیدری، کارشناس محیط زیست درباره انتظاراتی که از رئیس سازمان جدید حفاظت محیط زیست وجود دارد، گفت: «شواهد گویای وضعیت نامطلوب محیط زیست کشور است. از طرفی عملکرد ضعیف این سازمان در سال‌های اخیر باعث شده چالش‌های محیط زیستی بیشتر شود که این امر انتظارات را از رئیس جدید سازمان محیط زیست بالا برده است. متاسفانه در کشور به مقوله محیط زیست به عنوان مساله‌ای حاشیه‌ای نگاه می‌شود در حالی که مهم‌ترین مسایل در کشور به محیط زیست برمی‌گردد و جدای از آن نیست.»
این کارشناس محیط زیست گفت: «بهره‌برداری از معادن و حواشی مجوزهای آن، انتقال آب، وضعیت تالاب‌های کشور، آتش‌سوزی‌های متعدد، تغییر کاربری‌های بی حساب و کتاب، آلودگی هوا، وضعیت محیط‌بانان و سایر موارد را می‌توان مهم‌ترین چالش‌های زیست‌محیطی در کشور محسوب کرد که اگر چاره‌ای برای آن اندیشیده نشود، در هر بخشی با یک تهدید مواجه خواهیم شد.»
حیدری تصریح کرد: «البته با روند فعلی تخریب رو به گسترش در کشور، دور از انتظار نیست که وضعیت محیط زیست در اندک زمان پیش رو با وضعیت غیرقابل برگشتی مواجه شود. بحران‌های فعلی محیط زیست اگر مدیریت نشود، می‌تواند به تهدیدی جدی برای کشور تبدیل شود. بنابراین نجات محیط زیست به برنامه و عزم ملی نیاز دارد و تصمیم‌های کوچک فقط مسکن‌های موقتی هستند که دردی را دوا نمی‌کند، از این روز انتخاب رئیس سازمان محیط زیست بسیار اهمیت دارد.»
این کارشناس محیط زیست تاکید کرد: «پیش‌شرط پیشرفت هر جامعه‌ای، حفظ پایداری کارکردهای محیط زیستی آن است زیرا تمام کارکردهای اقتصادی و اجتماعی به پایداری محیط زیست وابسته است. مسایل اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی با محیط زیست ارتباط دوسویه دارند. هر سیاستی که برای محیط زیست اتخاذ شود، پیامدهای قابل توجهی بر سایر حوزه‌ها خواهد داشت. بی‌توجهی به چالش‌های زیست‌محیطی هم هزینه‌های جبران‌ناپذیری به جامعه وارد می‌کند.»
وی اضافه کرد: «بی‌توجهی به مبانی محیط زیست پایدار می‌تواند منجر به نابودی تنوع زیستی و انواع و اقسام چالش‌ها و ناهنجاری‌های زیست محیطی شود. بنابراین توازن در منابع و مصارف یکی از مواردی است که برنامه‌ریزان در حوزه محیط زیست کشور باید به آن توجه کنند.»
این کارشناس محیط زیست، نهادینه شدن پیشرفت پایدار در کشور را مستلزم اجرای درست قوانین زیست‌محیطی عنوان کرد و گفت: «هم‌اکنون قوانین جامع و خوبی در حوزه محیط زیست کشور وجود دارد اما ضمانت اجرایی ندارد و از آنجا که محیط زیست موضوعی بین‌دستگاهی است بنابراین اجرای صحیح قوانین نقش پررنگی در پایداری توسعه دارد که رئیس جدید سازمان محیط زیست باید آن را مد نظر قرار دهد.»
وی ادامه داد: حل معضلات محیط زیست نیازمند توجه به چندوجهی بودن معضلات و همکاری‌‌های بین دستگاهی و حتی بین‌‌المللی دارد. به عنوان نمونه اکنون اولویت کشور آب است که در این زمینه باید همه دستگاه‌های مربوطه پاسخگو باشند و به کمک سازمان محیط زیست بیایند. از طرفی کشور درگیر آلودگی‌های فرامرزی از جمله بحران ریزگردها و آلودگی سواحل و دریاها است که بحران‌ها را برای کشور داشته است زیرا حل آن در کشور هزینه‌های گزافی را به دولت‌ها تحمیل کرده است. بنابراین حل این مساله نیاز به برنامه‌ریزی و حضور فردی آگاه و دانا به مسایل محیط زیست کشور دارد.
وی با اشاره به ضرورت تقویت دستگاه محیط زیست گفت: «دستگاه‌های اجرایی باید با هماهنگی سازمان حفاظت محیط‌زیست قوانین را اجرا کنند و نقش نظارتی سازمان باید پررنگ‌تر شود چیزی که در گذشته بسیار کمرنگ بوده است و در واقع اگر نظار‌ت‌ها بیشتر بود اتفاقات تلخ در محیط زیست صورت نمی‌گرفت.»
حالا باید منتظر ماند و دید محیط زیست شکننده و رنجور کشور، در دورانی که اهمیتش بیش از پیش نمایان شده به دست چه کسی خواهد افتاد و آیا آن فرد توانایی مدیریت و رد شدن از سختی‌های پیش روی محیط زیست را خواهد داشت یا خیر.
انتهای پیام/
