برای اغلب ما پیش آمده که به دلایل معلوم یا نامعلوم، برای مدتی دچار حالاتی همچون ضعف و بیحالی، از دست دادن انرژی، خستگی مفرط و کاهش قدرت و توان در بدن شده باشیم. این سستی و بیحالی ممکن است در کل بدن یا تنها یک عضو خاص مثل دست و پا احساس شود. به طوری که دستانتان ناتوان از انجام کار شود یا نتوانید سر پا بایستید. این حالت میتواند به خاطر فعالیت زیاد، نخوابیدن و یا کم خوابیدن، اضطراب، مشغله های ذهنی و ... ایجاد شود. کمبود مواد حیاتی در بدن یا کاهش قند خون ناشی از نخوردن غذا نیز می تواند منجر به ضعف عضلات گردد. از طرفی وقتی بدن به تازگی با بیماری های مثل سرماخوردگی مبارزه کرده و در دوران نقاهت است، احساس ضعف و خستگی، امری طبیعی است.
در بسیاری از موارد با خوردن غذاهای مقوی، استراحت و ریلکس کردن، این حالت از بین رفته و فرد به شرایط عادی برمیگردد؛ اما در مواردی سستی و ضعف ادامه دار شده و به این راحتی رفع نمیگردد. اگر اختلالی در سیستم عصبی بدن، ماهیچه ها و اتصال میان آنها بروز کند، عضلات بدن، به درستی کار نمیکنند و فرد احساس میکند توان سابق را در فعالیت های عادی روزمره ندارد. شاید تجربه کرده باشید که گروهی از افراد به طور مداوم از احساس خستگی شکایت میکنند. در چنین حالتی باید فرد تحت معاینه پزشک قرار گیرد تا علت ضعف دائمی او بررسی و درمان شود. در این مطلب به دلایل عمدهای که سبب بروز ضعف ناگهانی در بدن میشوند، میپردازیم.
1- افت سدیم در بدن
وقتی میزان سدیم نسبت به آب در بدن از حالت تعادل خارج شود، فرد تحت اثر کمبود سدیم دچار تهوع، سردرد، بیحالی و گرفتگی عضلات میشود. به این عارضه هیپوناترمی گفته میشود که علاوه بر از دست دادن سدیم، میتواند به دلیل احتباس آب در بدن نیز ایجاد شود.
2- سندروم خستگی مزمن
سندروم خستگی مزمن یا CFS یک بیماری پیچیده با علائم گسترده است که فرد در آن دائماً و بیدلیل احساس بیحالی میکند. هنوز دلیل واضحی برای این بیماری یافت نشده. این حالت از خستگی با فعالیت تشدید میشود اما مشکل این است که با استراحت رفع نمیشود. فرضیه های متعددی از جمله عفونت ویروسی برای ایجاد این عارضه مطرح شده که پزشک با توجه به آنها، آزمایش‌هایی برای بیمار تجویز میکند.
3- درماتومیوزیت
درماتومیوزیت عارضهای است که پوست و عضلات بدن را درگیر میکند. در این بیماری بافتها متورم شده و فرد در ماهیچه ها احساس سوزش میکند. بیمار ممکن است به علت بروز خستگی که از علائم اصلی این بیماری است، نسبت به انجام فعالیتهای روزمره خود نیز ناتوان شود.
4- تحلیل عضلانی
تحلیل عضلانی به علت کمبود پروتئین در بدن و اختلال در ساخت و حفظ ماهیچه های سالم ایجاد میشود. این عارضه درمان قطعی ندارد اما با روش هایی میتوان به کنترل علائم و کاهش سرعت آن پرداخت.
5- فلج اطفال
فلج اطفال یک بیماری واگیردار با منشأ ویروسی است که دستگاه عصبی و گوارش را درگیر میکند. این بیماری که در گذشته به صورت همه گیری در ماه های گرم سال ایجاد میشد با واکسیناسیون جهانی روند ابتلا به آن به تدریج کاهش یافته است.
6- نرمی استخوان
نرمی استخوان یا راشیتیسم به علت کمبود ویتامین D، فسفات و کلسیم در بدن ایجاد شده و باعث تضعیف استخوانها میگردد. استفاده از مکملها در کسانی که به اندازه کافی غذاهای حاوی کلسیم و ویتامین D مصرف نمیکنند، برای پیشگیری از این بیماری اهمیت دارد.
7- کمبود پتاسیم در بدن
کاهش سطح یون پتاسیم در خون، یکی از دلایل ایجاد ضعف در بدن است. این مشکل که به آن هیپوکالمی می گویند میتواند در اثر مصرف برخی داروها در بدن ایجاد شود. پتاسیم در انتقال مواد از غشای سلولی نقش دارد و کمبود آن عوارضی همچون خستگی، خواب آلودگی، ضعف در عضلات و ضربان قلب نامنظم در پی خواهد داشت.
8- درد اعصاب
دردهای عصبی به علت آسیب یا تحریک یکی از عصبهای بدن به وجود میآید. علت این تحریکات در بسیاری از موارد نامعلوم است. دردهای عصبی عضلانی، حساسیت به تماس، اختلال در خواب، پایین آمدن سطح توجه و خستگی را در پی دارد.
9- هیپرکلسمی
کلسیم در ساخت و تقویت دندانها و استخوانها، سلامت عضلات و تقویت قلب و اعصاب نقش اساسی دارد اما مقدار بیش از حد آن در خون با ایجاد اختلالاتی همراه است. این عارضه که هیپرکلسمی نام دارد، باعث اختلال در عملکرد مغز، بیحالی، ضعف عضلات و ... میشود.
10- تیروئید کم کار
غده تیروئید در جلوی گردن واقع شده و با ترشح هورمون تیروئید، به تنظیم ساخت پروتئین، کنترل دمای بدن و تنظیم سوختوساز میپردازد. وقتی این هورمون به اندازه کافی تولید نشود، عارضه کمکاری تیروئید رخ میدهد که سبب احساس خستگی، ضعف عضلانی، افزایش وزن، درد مفاصل، مشکلات قلبی و ... میگردد.
11- نارسایی کلیوی
دفع مواد زائد در بدن بر عهدهی کلیههاست و نقص در عملکرد حیاتی کلیهها، نارسایی کلیوی نامیده میشود. در این عارضه مقدار سموم و ناخالصیهای مضر در خون بالا میرود. از علائم اولیه ابتلا به بیماری نارسایی کلیوی، احساس خستگی بیش از حد، کمبود انرژی، مشکل در تمرکز و ضعف شدید است.
12- سکته خفیف مغزی
سکته خفیف مغزی یا حمله ایسمیک موقت به عارضه ای گفته میشود که در آن خون رسانی به قسمتی از مغز موقتاً متوقف شود. کاهش سطح هوشیاری، سرگیجه، ضعف در نیمی از صورت یا بدن، عدم تعادل و ... از علائم این بیماری است. تحقیقات نشان داده اغلب افرادی که دچار سکته خفیف میشوند، بعد از مدتی سکته مغزی میکنند؛ بنابراین توصیه میشود با ظهور اولین نشانه ها به پزشک مراجعه کنید.
13- پورفیری
پورفیرین یک مادهی شیمیایی در بدن موجودات زنده است که تولید و دفع بیش از حد آن یک اختلال ارثی نادر به نام پورفیری ایجاد میکند. کرختی و درد در دست و پا، انقباض و ضعف عضلات، دردهای شکمی، اختلالات روانی و مشکلات پوستی از علائم شایع این بیماری به شمار میآید.
14- بوتولیسم
بیماری بوتولیسم توسط سمی که نوعی باکتری در بدن تولید میکند، ایجاد میشود و در عین نادر بودن آن، بسیار کشنده است. ضعف، ناتوانی در سخن گفتن، خستگی، اختلال در بینایی و گیجی از نشانه های این بیماری خطرناک است.
15- ورم مغزی
در پی تجمع نوعی مایع در مغز، ورم مغزی ایجاد میشود که با افزایش فشار به جمجمه همراه است. این فشار باعث کاهش دریافت اکسیژن در مغز شده و منجر به اختلال در عملکرد مغز یا مرگ میشود. ورم مغزی با عدم هوشیاری، ضعف در حرکت و حرف زدن، کاهش توان بینایی، سرگیجه و خستگی همراه است که با استراحت و دارو درمان میگردد.
16- تنگی آئورت
آئورت، بزرگ‌ترین سرخرگ بدن است که وظیفه ی خونرسانی به کل بدن را بر عهده دارد. تنگی آئورت میتواند در اثر تب رماتیسمی یا نقص مادرزادی، ایجاد شده باشد و در نتیجه ی آن، به دلیل ناتوانی در تأمین خون کافی، بدن دچار ضعف و بیحالی کلی همراه با تنگی نفس و درد در قفسه سینه میشود.
17- اماس
در بیماری اماس، سلولهای عصبی در بخشی از مغز و نخاع آسیب میبینند. این آسیب ارتباط مغز با سایر ارگانها را مختل میکند و آثار جسمی متعددی برای بیمار به همراه دارد. با پیشرفت بیماری بدن اسپاسم، ضعفهای عضلانی، گرفتگی و ناتوانی در حرکت، عدم تعادل و ... را تجربه میکند.
18- سوءتغذیه
سوءتغذیه اصطلاحی با مفهوم عدم برخورداری از رژیم غذایی صحیح و مشکلات ناشی از آن است. افراد ممکن است بسته به نوع و میزان غذایی که میخورند، مواد مغذی را به میزان ناکافی یا بیش از حد دریافت کنند. در هر دو صورت بدن با اختلالاتی روبهرو خواهد شد. کمبود یا وجود بیش از مقدار نیاز مواد حیاتی همچون آهن، کلسیم، پتاسیم، ویتامینها، اسیدهای چرب و ... میتواند بدن را به بیماریهایی دچار کند که در نتیجه سبب ضعیف شدن آن میشوند. همچنین عدم دریافت کالری موردنیاز روزانه بیحالی، ضعف، اختلال در رشد و فعالیت های طبیعی بدن را سبب میشود.
19- دیابت
دیابت نوعی بیماری مزمن است که در آن پانکراس نمیتواند اسولین کافی تولید کند. در حالت دیگر، بدن قادر نیست از انسولین تولیدشده به نحو مؤثر استفاده کند. از علائم عمومی افزایش قند خون در اثر دیابت، خستگی، تشنگی و گرسنگی شدید است که سبب ضعف و بیحالی بیمار میگردد.
20- کم خونی
بیمار مبتلا به کمخونی در خون خود گلبولهای قرمز کافی برای انتقال اکسیژن به بخشهای مختلف بدن ندارد. در نتیجه روند سوختوساز و تولید انرژی در سلولها با اختلال روبهرو میشود. در این حالت فرد با اینکه استراحت کرده اما احساس سرگیجه، بیحسی یا سرما، خستگی و ضعف دارد.
