به گزارش خبرنگار گروه اجتماعی یکتاپرس؛ اهمیت خاک زمانی بیشتر آشکار می‌شود که اگر زمانی با کمبود یا نبود آب مواجه شویم می‌توانیم با استفاده از دستگاه‌های آب شیرین کن از دریا آب شیرین استحصال کرد، ولی اگر خاک از بین برود، این خسارت با هیچ دستگاه پیشرفته‌ای جبران نمی‌شود.
جنگل‌زدایی، فرسایش سرزمین، تخریب زمین‌های زراعی، فقدان تنوع محصولات و کاهش منابع آبی به شدت اکوسیستم‌ها، تنوع زیستی و همچنین کالا و خدمات وابسته به آن‌ها را تحت فشار روزافزون قرار داده‌اند. تأثیر مخرب تغییرات اقلیمی نیز بر وخامت اوضاع افزوده است.
کارشناسان اعلام کرده اند که میزان فرسایش خاک در ایران ۵ برابر متوسط جهانی است که نشان دهنده رفتاری ناصحیح با بستر زمین است به طوریکه در ایران سالانه ۲۶ تن در هکتار فرسایش خاک داریم در حالیکه متوسط جهانی پنج تن در هکتار است.
اکنون وضع خاک کشاورزی به گونه‌ای شده که معاون آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی با بیان اینکه خاک اصلی‌ترین منبع توسعه همه جانبه اقتصادی به شمار می‌رود، گفت: اکنون غفلت از منابع خاک مهمترین کاستی در بخش کشاورزی و زیستی کشور است.
در مناطق خشک و نیمه‌خشک جهان همچون ایران، این چالش‌ها و فشار بر منابع طبیعی بیشتر قابل مشاهده است و در آینده نیز افزایش قابل ملاحظه‌ای خواهند یافت. در فاصله ۵۰ سال گذشته سازمان ملل متحد رابطه نزدیکی با دولت ایران (در خصوص مدیریت منابع طبیعی) داشته و با حمایت از این کشور در قالب پروژه‌ها و طرح‌های گوناگون دوشادوش ایرانیان تلاش کرده است تا زمینه‌های مدیریت پایدار این منابع طبیعی بیش از پیش فراهم شود.
علی مریدی، مدیرکل دفترحفاظت و مدیریت زیست محیطی آب و خاک سازمان حفاظت محیط زیست گفت: بحث آلودگی خاک خصوصاً در حوزه کشاورزی سه تا سرمنشأ اصلی دارد، اولین و مهمترین بحث استفاده از فاضلاب یا پساب‌های تصفیه نشده است برای آبیاری زمین‌های کشاورزی که این یک موضوع خیلی مهمی است که باعث آلودگی خاک در یک سری از زمین‌های کشاورزی شده است، استفاده می‌شود بخصوص زمین‌هایی که در نزدیکی شهر‌های بزرگ هستند.
مهمترین کانون کشاورزی در شهر تهران، در جنوب تهران است که در این منطقه آبیاری زمین‌های کشاورزی با آب‌های آلوده و فاضلاب صورت می‌گیرد که باعث آلودگی خاک می‌شود که به دنبال آن آلودگی محصولات کشاورزی را هم خواهیم داشت.
فائو در راستای مقابله با این تهدیدات فزاینده با حمایت نهاد‌های محلی و در کنار شرکای بین‌المللی با موفقیت بسیار در حال مقابله با خشکسالی، اجرای طرح‌های احیای اراضی در مجموعه‌ای از کشور‌های جهان است. دانش قابل ملاحظه این سازمان در مقابله با چالش‌های جدی بیابان‌زایی در قاره‌های مختلف جهان، باعث شده تا کشور‌های عضو بیشتر به اثرات قابل توجه فرسایش خاک و تخریب آن بپردازند.
فائو از بدو تأسیس در ایران در ۴۰ سال پیش، تلاش کرده است تا دانش فنی و تجارب خود در زمینه مدیریت اراضی در کنار روش‌های مدیریت منابع آب، جنگلداری، مقابله با خشکسالی و ... را با رویکرد مقابله با چالش‌های بیابان‌زایی در ایران ارائه دهد. چارچوب برنامه کشوری (۲۰۲۱ – ۲۰۱۷)، حمایت فائو از دولت ایران در راستای ارتقای کشاورزی و توسعه روستایی پایدار را تعریف می‌کند. این چارچوب با سیاست‌های توسعه میان‌مدت و بلندمدت ایران و همچنین استراتژی‌های منطقه‌ای و جهانی فائو ادغام شده است. یکی از دستاورد‌های این چارچوب برنامه کشوری مقابله با بیابان‌زایی و خشکسالی در سطح ملی است.
در فرایند اجرای پروژه RFLDL ظرفیت‌های جوامع محلی به منظور تحقق مدیریت پایدار اراضی جنگلی و برای حفاظت از جنگل‌ها، اراضی فرسوده و دیگر منابع طبیعی و نیز ارتقاء معیشت‌های جایگزین، تقویت می‌شود. این اقدام در تطابق با سیاست‌گذاری‌های ملی در خصوص مقابله با بیابان‌زایی، حفاظت از تنوع زیستی و کاهش آثار منفی تغییرات آب و هوایی به اجرا گذاشته شده‌اند. در این راستا تاثیر عینی و مثبت در مناطقی که پروژه به اجرا گذاشته شده، قابل مشاهده است.
اکنون در موضوع خاک مشکل جدی داریم لیکن فقط به موضوع آب و مسایل اجتماعی و سیاسی آن می‌پردازیم و باید پیش از آن نگاهمان به خاک متمرکز شود تا آسیب‌ها به حداقل برسد.
برنامه ریزی برای آب بدون نگاه به خاک مفهوم ندارد
نگاه ما این است که بحث خاک در کشور برجسته شود زیرا به موضوع خاک در کشور ما غفلت شده است. بار‌ها اعلام شده هرگونه برنامه ریزی برای آب کشور بدون توجه به خاک معنی و مفهوم ندارد زیرا خاک مخزن آب است و اگر این مخزن را نتوانیم نگهداری و مدیریت کنیم بحث مدیریت آب مفهوم ندارد.
رئیس موسسه تحقیقاتی خاک و آب وزارت جهاد کشاوری نیز اعلام کرد که تنها حدود ۱۰ درصد از خاک کشور دارای ظرفیت لازم برای فعالیت‌های کشاورزی است.
دکتر کامبیز بازرگان به اهمیت خاک اشاره کرد و افزود: مدارک و مستندات روشنی نشان می‌دهد که افول تمدن‌های بزرگی مثل سومری‌ها و مایا‌ها ناشی از تخریب خاکشان بوده است. در ادبیات جهانی این موضوع جا افتاده که تخریب سرزمین ناشی از تخریب خاک است و به صورت ملموس بررسی‌ها نشان داده که بیش از ۹۰ درصد نیاز‌های بشر از خاک تامین می‌شود یعنی خوراک و پوشاک یا به صورت مستقیم یا غیرمستقیم از خاک به دست می‌آید.
انتهای پیام/
