به گزارش گروه اقتصادی یکتاپرس، زندگی جالب عشایر ایرانی باستانی‌ترین روش زندگی بشر است، ویژگی که آن را به عنوان یک جذابیت از دوران فن‌آوری در می‌آورد. تقریباً در همه جای دنیا، عشایر عرف و آداب و رسوم محلی خود مانند سبک زندگی خود، زبان، موسیقی، غذای محلی، لباس و مراسم را حفظ کرده‌اند.
مهاجرت برای بقا، این روح زندگی عشایری در ایران است. در قلمرو عشایر آب طلاست و اهالی این سرزمین هیچ آرزویی به جز شنیدن صدا شرشر آب و هجوم قطرات دل‌انگیز باران بر سقف کوتاه چادرهایشان ندارند؛ آن‌ها همچنان عشایرنشین هستند و با خود می‌گویند، شاید امروز یا فردا باران بیاید. موج امید و دعا برای نزول باران، آنان را هنوزهم نسبت به زندگی در پهنه دشت و صحرا دلگرم می‌سازد.
تمام دلخوشی عشایر به این است که باران ببارد و طبیعت ساز ناکوک نزند زیرا عشایر در سال‌های اخیر مدام از زهر خشکسالی کشیده و چشیده‌اند طوری که گیاهان مرتعی نابود شده‌اند. گوشت، لبنیات، پشم و صنایع‌دستی از سوی عشایر تولید می‌شود اما کمتر به فکر این قشر محروم هستند، مسؤولان اگر به فکر سرپا نگه داشتن زندگی عشایری هستند باید از آن‌ها حمایت کنند چرا که در غیر این صورت دیگر تولید‌کننده‌ای باقی نمی‌ماند و همه افراد مصرف کننده می‌شوند.
برای فرار از سرما به انواع کلاه پشمی و پوشش‌های نمدی نیاز دارند یا زن‌ها برای حفظ وجاهت خود، از لباس‌های بلند و روسری‌های رنگین و جالب استفاده می‌کنند، اما شکل، دوخت، اندازه و انتخاب رنگ‌ها در طوایف کوچنشین نوعی وحدت فرهنگی به آنان بخشیده که علاوه بر مرغوبیت و جاذبه، شهرت ویژه‌ای نیز برای این جوامع کوچنشین فراهم کرده است.
عشایر نقش بسیار مهمی در عرصه تولید دارند و تولیدات آن‌ها از جمله صنایع دستی، محصولات لبنی و دام و طیور از نیازهای اساسی جامعه محسوب می‌شود. حدود ۱.۶ درصد از جمعیت کل کشور را با حدود ۲۱۳ هزار خانوار عشایر تشکیل می‌دهند، تولیدات در این جامعه بسیار موثر و شاخص بوده و حدود ۱۹۰ هزار تن گوشت در سال با عرضه ۹.۵ میلیون واحد دامی به بازار مصرف می‌رسد.
در واقع هر چادر عشایری، یک واحد تولیدی محسوب می‌شود که با تلاش خستگی‌ناپذیر عشایر زحمت‌کش منجر به محصولات و تولیداتی پاک و سالم می‌شود. عشایر در کنار ظرفیت‌های بسیار خوبی که در حوزه تولید دارند، با مشکلات بسیار زیادی نیز روبه رو هستند که می‌طلبد مسؤولان تلاش بیشتری برای رفع مشکلات و تأمین نیازهای آن‌ها داشته باشند.
فراکسیون عشایر به دنبال ارتقای سطح زندگی عشایر است
سمیه محمودی، عضو فراکسیون عشایر مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با خبرنگار فارس با بیان اینکه حمایت از صنایع دستی و محصولات لبنی و پروتئینی عشایر، نقش مهمی در رونق اقتصادی و ایجاد مشاغل پایدار در میان آنان دارد، اظهار داشت: در مجلس با تشکیل فراکسیون عشایر به دنبال اصلاح قوانین با هدف ارتقای سطح زندگی عشایر غیور ایران اسلامی هستیم و در شهرستان‌های شهرضا و دهاقان هم توسعه مناطق عشایری را با پیگیری تکمیل زیرساخت‌ها دنبال می‌کنیم که یکی از اقدامات انجام شده در این راستا آغاز عملیات اجرایی جاده هونجان به گرموک در سال ۹۷ بوده است.
وی افزود: راه هونجان به گرموک یکی از پروژه‌هایی است که در شهرضا و راه هوک به هرندی دیگر پروژه‌ای است که در دهاقان دغدغه آن را داشتیم و یکی از درخواست‌های چندین ساله عشایر بود، عملیات ساخت این دو جاده در فصل خاصی از سال امکان‌پذیر است و در فصل زمستان که زمان تخصیص بودجه است، عملیات اینگونه جاده‌ها متوقف می‌شود.
محمودی با انتقاد از اینکه جاده‌های روستایی و عشایری از راه و شهرسازی به راهداری انتقال داده شده و بودجه ملی به بودجه استانی تبدیل شد، گفت: در سال ۱۳۹۹ در کل ۷ میلیارد تومان اعتبار برای راه‌های روستایی و عشایری تخصیص دادند، که همین اندک مبلغ تخصیص خرد شد و به هیچ راه روستایی نرسید، البته باید اشاره کنیم که نقش مدیران ارشد استان اصفهان از لحاظ کم‌تحرکی و بی‌تفاوتی نقش قابل توجهی در عدم تأمین منابع مالی بوده است.
نماینده مردم شهرضا و دهاقان در مجلس شورای اسلامی ادامه داد: برای سال ۱۴۰۰ تقریباً این بودجه به عدد ۲۵ میلیارد تومان افزایش پیدا کرده است و مبلغی را به این ردیف اضافه خواهیم کرد تا بتوانیم هرچه سریع‌تر جاده هونجان به گرموک را تکمیل کنیم.
وی با اشاره به اینکه مشکلات اقتصادی کشور را دچار مشکل کرده است، بیان کرد: نوسانات قیمت در دو سال اخیر سبب شده پروژه‌های عمرانی پیش نرود، در اعتبارات تملک دارایی سال آینده شهرضا باید برای جاده هونجان به گرموک اعتباری اختصاص داده شود.
محمودی با بیان اینکه در سال گذشته به دلیل کرونا بودجه سال ۹۹ در کمیسیون تلفیق بسته شد، عنوان کرد: برای اختصاص قیر رایگان برای پروژه‌های راه و شهرسازی دچار مشکل شدیم، جاده شهرضا به اصفهان زیرسازی آن انجام شده است اما هنوز روکش آسفالت آن انجام نشده است.
شورای عشایری قبل و بعد از خروج عشایر باید تشکیل شود
عضو فراکسیون عشایر مجلس شورای اسلامی با اشاره به اینکه تا پایان اسفند قیر رایگان اختصاص داده می‌شود، افزود: در سال ۱۴۰۰ تناژ هم دیده شده تا دولت موظف شود قیر را تأمین کند تا جاده‌های عشایری هوک به هرندی و هونجان به گرموک آسفالت شود.
وی با بیان اینکه جاده هونجان به گرموک پروژه مشترک با سمیرم است و نیاز به همکاری دو شهرستان است، بیان کرد: قبل از ورود عشایر به شهرضا مدیر کشوری عشایر را به شهرضا دعوت می‌کنیم؛ شورای عشایری قبل از ورود و بعد از خروج عشایر باید با حضور استانداران استان‌های عشایرنشین تشکیل شود تا در این راستا خدماتی را به عشایر ارائه کنیم.
محمودی با تأکید بر اینکه هر چقدر خدمت به جامعه عشایری کنیم باز هم کم است و عشایر اسوه اقتصاد مقاومتی هستند و باید از تجربیات آن‌ها استفاده کرد، خاطرنشان کرد: عشایر را باید عشایر نگه داریم، در برنامه ششم توسعه کشور آموزش، ترویج و ورزش برای عشایر دیده شده است، نرخ باسوادی تا سال ۱۳۶۶ متوسط ۲۷ درصد بود که امروز با تلاش‌های نظام جمهوری اسلامی به ۷۰ درصد افزایش‌یافته و در زیر هر چادر عشایر، افراد تحصیل‌‌کرده از مقاطع ابتدایی تا دکترا وجود دارد.
هر سیاه چادر یک کارگاه تولید اقتصادی است
مختار اسفندیاری، مدیرکل امور عشایر استان اصفهان با بیان اینکه عشایر استان اصفهان بالغ بر ۶۰ هزار نفر و ۱۲ هزار خانوار هستند، گفت: این عشایر سالانه حدود ۱۲ هزار تن گوشت قرمز، ۷ هزار تن مواد لبنی، ۷۰۰ تن عسل تولید می‌کنند.
وی با اشاره به اینکه عشایر استان در منطقه سمیرم سالانه حدود ۱۵۰ هزار تن سیب درختی تولید می‌کنند، افزود: جامعه عشایری استان اصفهان سالانه حدود ۴۰ هزار متر مربع صنایع دستی تولید می‌کنند، عشایر در حقیقت مصداق واقعی اقتصاد مقاومتی هستند.
اسفندیاری با بیان اینکه عشایر رونق و جهش تولید را از اول صبح تا شامگاه در سیاه چادر خود که به عنوان یک کارگاه تولید اقتصادی است، تحقق می‌بخشند، بیان کرد: عشایر خدمت بزرگی به کشور می‌کنند درست است که جمعیت کمی دارند، اما از نظر تولید حدود ۳۰ درصد از تولیدات گوشت قرمز و صنایع دستی کشور و استان را تأمین می‌کنند.
مدیرکل امور عشایر استان اصفهان بیان کرد: در استان اصفهان پروژه‌های بزرگی همانند مجتمع دامپروری ۲۵ هزار رأسی جرقویه، سد بزرگ ذخیره آب، ساخت جاده‌های بزرگ عشایری، پل بزرگ منطقه سرتنگه پادنا و پل ماشک در راستای خدمت‌رسانی به جامعه عشایری انجام شده است.
وی با اشاره به اینکه جاده هونجان به گرموک در شهرضا و جاده هوک به هرندی در منطقه شهرضا و دهاقان در دستور کار است، عنوان کرد: سالانه حدود هزار و ۵۰۰ کیلومتر ایل‌راه‌های عشایری را در ۶ شهرستان عشایرنشین استان انجام می‌دهیم، چون مهم‌ترین کاری که به تسهیل‌گری در زندگی عشایر کمک می‌کند، اصلاح ایل‌راه‌ها و آبرسانی به عشایر است.
اسفندیاری ادامه داد: کارهای خوبی در بعد از انقلاب برای عشایر انجام شده است، قبل از انقلاب نظام ستم‌شاهی به جامعه عشایری به ویژه ایل بختیاری، قشقایی و ایل عرب جرقویه ستم کرد و هیچ کاری برای آن‌ها نکرد، شاخص‌های توسعه زیر ۵ درصد بود که با کمک مسؤولان و نظام مقدس جمهوری اسلامی شاخص‌های توسعه امروز به ۶۰ درصد رسیده است.
کم‌بارشی به تولید عشایر ضرر می‌زند
مدیرکل امور عشایر استان اصفهان با اشاره به تأمین آب و راه مناسب، بهداشت و درمان و آموزش و پرورش برای عشایر گفت: خشکسالی‌ها در چند سال گذشته بسیار عشایر را اذیت کرده است و امسال بارندگی‌ها خوب نبوده است، وقتی بارندگی‌ها خوب نباشد ۲۰ درصد به گوشت قرمز عشایر به علوفه و درآمد و معیشت عشایر ضرر می‌رساند و سطح تولیدات کاهش پیدا می‌کند، امیدوار هستیم در ماه اسفند تا اردیبهشت بارندگی‌های بیشتری داشته باشیم.
وی با اشاره به تأثیر کرونا بر زندگی عشایر گفت: در حقیقت کرونا خیلی بر روی زندگی جامعه عشایری تأثیر نگذاشته است، برای اینکه عشایر در مناطق باز هستند و کمتر با شهر ارتباط دارند.
شهرضا ۶ ماه از سال را در خدمت عشایر است
مجید نادری، رئیس اداره امور عشایر شهرستان شهرضا در گفت‌وگو با خبرنگار فارس گفت: شهرضا دارای ۵۰۰ خانوار عشایری است که آخر اردیبهشت ماه به منطقه ییلاقی شهرضا ورود پیدا می‌کنند و آخر مهر ماه خارج می‌شوند، شهرضا ۶ ماه از سال را در خدمت عشایر است.
رئیس اداره امور عشایر شهرستان شهرضا ادامه داد: حدود ۸۰ هزار دام سبک عشایر سالیانه بیش از ۱۰۰ تن پشم تولید می‌کند که ۲۰ درصد آن توسط بانوان ایل به صورت کاملاً سنتی با وسیله‌ای بنام دوک تبدیل به نخ می‌شود و در بافت قالیچه، گلیم و جاجیم و توبره کاربرد دارد، ۸۰ درصد مابقی با نرخ بسیار کمی توسط واسطه‌ها وارد بازار می‌شود.
وی با بیان اینکه نبود صنایع تبدیلی و ریسندگی را می‌توان حلقه مفقوده چرخه تولیدی این محصول عشایر دانست، عنوان کرد: عشایر شهرضا در مناطق ماشک، آق چشمه، سلطان خلیل، جرکان، بلداجی، آینه قرین، زرچشمه، هوک، خروس گلویه، ساربان دره، تنگ گله، گلاجیک و هوک اجاق مستقر می‌شوند.
نادری ادامه داد: از بین رفتن برخی از ایل‌راه‌ها، مشکلات حمل دام، فقر مراتع، دست‌اندازی روستاییان به محدوده‌های مراتع عشایری، حوادث و سوانح جاده‌ای و طبیعی سبب شده تا قشر عشایر هر ساله با مشکلاتی در این مسیر دست و پنجه نرم کنند.
رئیس اداره امور عشایر شهرستان شهرضا با اشاره به وضعیت مراتع این شهرستان گفت: میزان بارندگی در شهرضا نسبت به سایر شهرستان کمتر بوده است و در این راستا پیش‌بینی آبرسانی سیار به عشایر را کرده‌ایم تا دغدغه آب را نداشته باشند.
شرایط زندگی مناسبی برای عشایر فراهم می‌کنیم
ناصر اسدی، فرماندار شهرضا در گفت‌وگو با خبرنگار فارس با تأکید بر اینکه مسؤولان و دست‌اندرکاران ادارات دولتی برای رفع مشکلات و معضلات عشایر باید تلاش کنند، گفت: با کمک دستگاه‌های خدمات‌رسان شهرستان شهرضا، شرایط زندگی مناسبی برای عشایر فراهم می‌کنیم.
وی با اشاره به اینکه جاده عشایری از هونجان به آینه قرین را آغاز کرده‌ایم و تا زمانی که تکلیف قیر مشخص نشود آن را زیرسازی نمی‌کنیم، بیان کرد: آمادگی داریم برای پروژه‌های اولویت‌دار مناطق عشایری مساعدت کنیم، در حال حاضر ۷۰ سرویس بهداشتی در مناطق عشایری در دستور کار است.
اسدی با بیان اینکه عشایر با سبک زندگی مقاوم و پر از تلاش خود اسوه اقتصاد مقاومتی در کشور هستند، افزود: عشایر در سخت‌ترین شرایط و کمترین امکانات در حال تولیدات مهم و اساسی در کشور هستند که باید الگوی بخش‌های تولیدی کشور قرار بگیرد.
فرماندار شهرضا خاطرنشان کرد: عشایر در هنگام کوچ با مصائب مختلفی در مسیر کوچ روبه رو هستند که مهم‌ترین آن‌ها آغاز بارندگی‌ها و وقوع سیل در زمان کوچ است.
چتر بسته حمایت مسؤولان بر سر عشایر
به گزارش فارس، برخی از عشایر پس از قرن‌ها، مغلوب مشکلات شده‌اند و به اسکان در شهرها و روستاها روی آورده‌اند اما برخی دیگر هنوز در مقابل مشکلات مقاومت می‌کنند و اجازه نمی‌دهند نفس‌های آخر زندگی عشایری قطع شود. با این حال هرساله از جمعیت عشایری کشور کاسته می شود و در طی سال‌های گذشته بخشی از عشایر کوچرو دست از زندگی عشایری کشیده‌اند.
عشایر کشور در طول سال های اخیر با وجود مشکلات فراوانی که با آن مواجه بوده‌اند، سهم‌شان را همچنان در تولید و اقتصاد و امنیت کشور حفظ کرده و همیشه در مواقع نیاز، پای کار آمده و در عمل حرف‌هایشان را ثابت کرده‌اند؛ اما در طول این سال‌ها مشکلات گوناگون مانند نبود حمایت از محصولات تولیدی، کوتاه کردن دست دلالان، خشکسالی‌ها، کمبود علوفه برای دام، بیماری‌های دامی، نبود راه مناسب، کمبود نیازهای دارویی، درمانی و بهداشتی رمق آن‌ها را گرفته به گونه‌ای که بحث مهاجرت به شهرها نیز به تهدیدی جدی تبدیل شده است.
۹ هزار و ۶۰۵ خانوار عشایری در استان اصفهان زندگی می‌کنند که این تعداد شامل ایلات قشقایی، بختیاری و عرب جرقویه هستند و در شهرهای بویین میاندشت، فریدن و چادگان واقع در غرب استان ۲۷ هزار نفر عشایر ایل بختیاری در سمیرم، دهاقان و شهرضا در شمال استان ۲۴ هزار نفر از ایل قشقایی و محمدآباد و نصرآباد در شرق اصفهان ۳ هزار نفر عشایر از طایفه عرب جرقویه سکونت دارند.
به نظر می رسد عدم حمایت کافی از زیست عشایری با ۲۱۳ هزار خانوار و جمعیت یک میلیون و ۲۰۰ هزار نفری در قالب ۵۵۲ طایفه در کشور، منجر به تبدیل شدن آن به زیست روستایی و شهری می‌شود که این تغییر بی‌هزینه نیست.
جایگاهی که در اعتبارات عشایر باید داشته باشند را ندارند، وقتی یک سوم تولیدات پروتئینی کشور مربوط به عشایر است، باید در دولت و مجلس بیشتر دیده شوند و نیاز است که نمایندگان مجلس در بحث بودجه ارسالی دولت به امور عشایر بیشتر کمک کنند.
عشایر در تامین نهاده دامی و راه‌های ارتباطی مشکلات زیادی دارند که لازم است اعتباراتی در این خصوص اختصاص یابد تا مشکلات آنان برطرف شود. بیمه عشایری ضعیف است و این بیمه در کنار بیمه‌های دیگر خیلی مورد توجه نیست، دفترچه‌های بیمه عشایر استانی است و باید فراستانی به این قشر زحمت‌کش نگاه کرد.
انتهای پیام
