حمیدرضا کفاش:آموزش مجازی و تعطیلات مکرر بلای جان تربیت و سواد بچه‌ها

به گزارش یکتا پرس؛ در سال‌های اخیر، تعطیلی‌های پی‌درپی مدارس به‌دلایلی چون همه‌گیری بیماری‌ها، آلودگی هوا و بحران‌های زیست‌محیطی، آموزش رسمی را با چالش‌هایی جدی روبه‌رو کرده است. گسترش آموزش مجازی، که در ابتدا راه‌حلی موقت برای عبور از بحران بود، حالا در برخی مقاطع – به‌ویژه ابتدایی – خود به بخشی از بحران تبدیل شده است: افت یادگیری ، بی انگیزگی و اموزش گریزی واقعیاتی است که نمی توان آن را نادیده گرفت .

از آنجا که تصمیم گیران در چرایی تصمیمات خود به تجربه کشور های صاحب سبک در آموزش استناد می کنند بررسی های میدانی یکتا پرس نشان می دهد که کشورهایی چون فنلاند پس از تجربه‌ آموزش مجازی، به‌سمت بازگشت کامل به آموزش حضوری و محدودسازی شدید آموزش مجازی و استفاده از تبلت و موبایل در کلاس های درس رفته‌اند، در کشور ما هنوز اجماعی درباره این روند شکل نگرفته است و آموزش و پرورش با تن دادن به تعطیلی های مکرر برطبل آموزش های مجازی می کوبد و معلمان در برزخ آموزش مجازی و حضوری و بلا تکلیفی در خصوص چگونگی استفاده از تلفن همراه در مدرسه گرفتار هستند .

یکتا پرس در بخش دوم این بررسی میدانی به آموزش و پرورش آلمان پرداخته است.

آلمان با 84 میلیون جمعیت و 16 ایالت به عنوان پر جمعیت ترین کشور اتحادیه اروپا در قلب اروپا است که از نظر اقتصادی یکی از قدرتمندترین کشورهای جهان محسوب می‌شود. این کشور دارای تاریخی پربار و فرهنگی غنی است؛ از موسیقی کلاسیک و فلسفه گرفته تا معماری و ادبیات است هر یک از 16 ایالت این کشور هویت فرهنگی و قوانین محلی خود را دارند.

صنعت خودروسازی، مهندسی دقیق، و دانشگاه‌های معتبر از جمله نقاط قوت برجسته این کشور هستند.
آلمان 84 میلیونی حدود ۱۱ میلیون جمعیت دانش‌آموز دارد که در مدارس ابتدایی، متوسطه و فنی- شامل مدارس دولتی، خصوصی و بین‌المللی- آموزش رایگان در مدارس دولتی به تحصیل مشغول هستند .

جمعیت معلمان این کشور حدود ۸۰۰ هزار معلم فعال در سراسر کشور است . در سال تحصیلی ۲۰۲۴- ۲۰۲۵، کمبود ۱۴۴۶۶ معلم گزارش شده که بیشترین کمبود در ایالت نوردراین-وستفالن (حدود ۶۷۵۰ نفر) بر اساس گزارش های دقیق ایالت‌هایی مانند بایرن و زارلند کمبود معلم ندارند.

براساس نتایج بررسی ها دولت آلمان در حال سرمایه‌گذاری برای جذب معلمان جدید برای مدارس است زیرا میانگین سنی معلمان بالا رفته و موج بازنشستگی معلمان در راه است.

ایالت‌های آلمان و تفاوت‌های آموزشی آنها :

تقویم تعطیلات: هر ایالت تعطیلات رسمی خاص خود را دارد.- زمان تعطیلات تابستانی، زمستانی و عید پاک متفاوت است.

ساختار مدرسه: برخی ایالت‌ها دوره ابتدایی را ۴ ساله (Grundschule) و برخی ۶ ساله برگزار می‌کنند.- نوع مدارس متوسطه (Gymnasium, Realschule, Hauptschule) در ایالت‌ها متفاوت است.

زبان دوم اجباری: در ایالت‌هایی مانند بایرن، زبان لاتین یا فرانسوی از پایه‌های پایین تدریس می‌شود.- در ایالت‌هایی مانند برلین، انگلیسی زبان دوم اصلی است.

سیستم نمره‌دهی: در برخی ایالت‌ها نمره‌دهی از ۱ تا ۶ است (۱ بهترین)، در برخی دیگر از ۰ تا ۱۵ ( ۱۵ بهترین).
آموزش مذهبی: در ایالت‌هایی مانند بایرن و زارلند، آموزش مذهبی (کاتولیک یا پروتستان) در مدارس دولتی رایج است.- در ایالت‌هایی مانند برلین، آموزش مذهبی اختیاری یا حذف شده است.

آموزش مجازی و فناوری: ایالت‌هایی مانند هامبورگ و نوردراین-وستفالن پیشرو در دیجیتالی‌سازی مدارس هستند. برخی ایالت‌ها هنوز در حال توسعه زیرساخت‌های آموزش آنلاین هستند.

آزمون‌های نهایی: آزمون Abitur در ایالت‌ها با تفاوت‌هایی در محتوا و سطح برگزار می‌شود.- برخی ایالت‌ها آزمون‌های مرکزی دارند، برخی محلی.

زبان آموزش: زبان اصلی آموزش در همه ایالت‌ها آلمانی است، اما مدارس بین‌المللی در برخی ایالت‌ها آموزش انگلیسی هم دارند.

وضعیت آموزش مدارس آلمان پس از کرونا :

آموزش حضوری: از سال 2022 به بعد، آموزش حضوری در اکثر ایالت‌ها دوباره اجباری شده است. حضور دانش‌آموزان در مدرسه الزامی است و آموزش آنلاین برنامه‌ریزی نشده است. وزارت آموزش برلینبا اقرار به آسیب ها ی آموزش مجازی اعلام کرده که آموزش حضوری به مراتب مزایای بیشتری نسبت به آموزش مجازی دارد.

بعد از کرونا آموزش غیرحضوری (آنلاین) فقط در شرایط اضطراری مانند بیماری، قرنطینه یا تعطیلی مدرسه اجرا می‌شود ومدارس در این شرایط از پلتفرم‌هایی مثل Schulcloud، Moodle و MS Teams استفاده می‌کنند.

آموزش ترکیبی (حضوری + مجازی) در برخی ایالت‌ها به‌صورت آزمایشی اجرا شده ولی عمومی نیست.

وضعیت آموزش مجازی، فناوری‌های الکترونیکی و هوش مصنوعی در مدارس آلمان:

آموزش مجازی در آلمان پس از پاندمی کرونا توسعه زیادی پیدا کردو اکثر مدارس مجهز به
پلتفرم‌های آنلاین مانند Moodle، Schulcloud و MS Teams شدند. اما بررسی ها نشان می دهد آموزش مجازی در دوران کرونا باعث افت تحصیلی دانش‌آموزان شد و به همین دلیل، تمرکز اصلی دوباره بر آموزش حضوری قرار گرفته است. در ایالت‌هایی مانند برلین و براندنبورگ، آموزش کاملاً حضوری است و آموزش آنلاین حذف شده است. آموزش مجازی بیشتر در مواقع اضطراری (مثلاً تعطیلی مدارس) یا برای تقویت یادگیری استفاده می‌شود. در برخی ایالت‌ها، آموزش ترکیبی (حضوری + مجازی) به‌صورت پایدار اجرا می‌شود. دولت فدرال آلمان بودجه‌ای برای دیجیتالی‌سازی مدارس اختصاص داده است.

استفاده از وسایل الکترونیکی در مدارس آلمان:

استفاده از موبایل در کلاس درس معمولاً ممنوع است، مگر با اجازه معلم برای اهداف آموزشی. لپ‌تاپ، تبلت و پروژکتور در بسیاری از مدارس برای آموزش تعاملی استفاده می‌شوند. واقعیت مجازی (VR) در برخی مدارس برای آموزش تاریخ، جغرافیا و علوم به‌کار گرفته شده است. طبق نظرسنجی، ۹۲./ معلمان آلمانی موافق استفاده از فناوری‌های نوین در کلاس هستند. اما فقط ۴./ مدارس به‌ طور حرفه‌ای از واقعیت مجازی استفاده می‌کنند.

هوش مصنوعی در مدارس آلمان:

استفاده از چت‌بات‌های آموزشی مانند Copilot و Bard برای کمک به یادگیری در حال آزمایش است. معلمان باید آموزش ببینند تا بتوانند از ابزارهای هوش مصنوعی به‌درستی استفاده کنند. هوش مصنوعی در مراحل ابتدایی برای تقویت مهارت خواندن و نوشتن به‌کار می‌رود. تصمیم‌گیری نهایی درباره ارزیابی دانش‌آموزان همچنان بر عهده انسان است. استفاده از هوش مصنوعی با پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان افزایش می‌یابد.

تعطیلات رسمی مدارس در آلمان:

تعطیلات تابستانی:مدت: ۶ تا ۷ هفته
تعطیلات پاییز:مدت: ۱ تا ۲ هفته
تعطیلات کریسمس:مدت: حدود ۲ هفته
تعطیلات زمستانی:مدت: ۱ هفته
تعطیلات عید پاک:مدت: ۲ تا ۳ هفته
تعطیلات پنطیکاست (از بزرگترین اعیاد مسیحی ۵۰ روز بعد از عید پاک):مدت: ۱ تا ۲ هفته
تعطیلات اضطراری و خاص:

تعطیلات مذهبی اقلیت‌ها:- مسلمان‌ها: عید فطر، عید قربان- یهودی‌ها: یوم کیپور، سوکوت، فصح- ارتدوکس‌ها: آدینه نیک، تئوفانی، معراج

تعطیلات اضطراری به دلایل دیگر:- شرایط آب‌و‌هوایی شدید- بحران‌های بهداشتی (مثلاً پاندمی)- مشکلات امنیتی یا فنی در مدارس

وقتی مدیر مدرسه می تواند اعلام تعطیلی کند :

اعلام تعطیلی اضطراری معمولاً از طرف مدرسه یا اداره آموزش ایالتی انجام می‌شود.

تعطیلی مدارس در آلمان به دلیل سرما و گرما:

در آلمان، تعطیلی مدارس به دلیل شرایط جوی شدید ممکن است در موارد زیر رخ دهد:

- سرمای شدید یا یخبندان: در صورت هشدارهای هواشناسی مبنی بر خطرات رفت‌وآمد، برخی ایالت‌ها مانند ساکسونی، نوردراین-وستفالن و بایرن ممکن است مدارس را تعطیل کنند یا آموزش را آنلاین برگزار کنند.

- گرمای طاقت‌فرسا: در ایالت‌هایی مانند بادن-وورتمبرگ، اگر دمای هوا در ساعت ۱۱ صبح به بالای ۲۵ درجه سانتی‌گراد برسد، مدیر مدرسه می‌تواند تصمیم به تعطیلی بگیرد. این نوع تعطیلی به نام Hitzefrei شناخته می‌شود و معمولاً بعد از ساعت چهارم درسی اعمال می‌شود.

تعطیلی مدارس به دلیل حوادث طبیعی:

در مواردی مانند طوفان، سیل، یا زلزله، مدارس ممکن است به‌صورت موردی تعطیل شوند:

- طوفان‌های شدید: در سال‌های گذشته، در ایالت‌هایی مانند ساکسونی و نوردراین-وستفالن، تعطیلی‌هایی به دلیل هشدارهای طوفان گزارش شده‌اند.

- سیل یا بارش سنگین برف: اگر رفت‌وآمد دانش‌آموزان خطرناک باشد، اداره آموزش ایالتی یا مدیریت مدرسه می‌تواند تصمیم به تعطیلی بگیرد.

اختیار تصمیم‌گیری با چه نهادی است؟

- اداره آموزش ایالتی (Kultusministerium): مسئول تصمیم‌گیری در سطح ایالت برای تعطیلی گسترده.

- مدیریت مدرسه (Schulleitung): در موارد محلی مانند گرما یا مشکلات فنی، اختیار تعطیلی دارد.

- اداره هواشناسی و نهادهای ایمنی شهری: در صورت هشدارهای جوی، توصیه به تعطیلی می‌دهند.

آمار تعطیلی‌ها در سال تحصیلی گذشته:

- در ایالت‌هایی مانند بادن-وورتمبرگ و هامبورگ، تعطیلی‌های جزئی و موردی به دلیل گرما، طوفان و برف سنگین ثبت شده‌اند.

- تعطیلی‌ها معمولاً به‌صورت محلی و موردی بوده‌اند، نه سراسری