ایرانیان از دوران باستان نقش مهمی در دریانوردی، تجارت و ساخت شناورهای چوبی داشته‌اند. کتیبه‌های هخامنشی، متون تاریخی و گزارش‌های مورخان یونانی و عرب به حضور ایرانیان در خلیج فارس و برتری دریایی آن‌ها اشاره دارند. وجود سنت لنج‌سازی که از قرن‌ها پیش در این منطقه رواج داشته، نشان‌دهنده حضور مستمر و تمدنی ایرانی در سواحل خلیج فارس است.
واژه «لنج» که به نوعی قایق چوبی بزرگ اشاره می‌کند، ریشه در زبان فارسی دارد و نشان‌دهنده فرهنگ دریایی ایرانیان است. این واژه به همراه سایر اصطلاحات سنتی دریانوردی ایرانی، یکی از نشانه‌های حضور فرهنگی و زبانی ایران در خلیج فارس محسوب می‌شود.
در اسناد قدیمی مرتبط با دریانوردی و ساخت لنج‌ها، از نام «خلیج فارس» (Persian Gulf) به‌عنوان پهنه آبی اصلی مورد استفاده ایرانیان یاد شده است. مورخان و جغرافیدانان مشهور مانند استرابون، بطلمیوس، ابن‌خلدون و مسعودی در آثار خود، به تجارت دریایی ایرانیان و استفاده از لنج‌های چوبی در خلیج فارس اشاره کرده‌اند.
لنج‌سازی در خلیج فارس، یکی از مدارک زنده نشان‌دهنده قدمت، نفوذ فرهنگی و حضور تاریخی ایرانیان در این منطقه است. از آنجا که این صنعت دریایی به‌طور مستمر از گذشته‌های دور در سواحل جنوبی ایران وجود داشته و مستندات تاریخی و جهانی آن نیز ثبت شده است، می‌توان آن را به عنوان یکی از اسناد مهم برای تأکید بر نام «خلیج فارس» استفاده کرد.
با پیشرفت فناوری و ورود قایق‌های فایبرگلاس، استفاده از لنج‌های چوبی کاهش یافته و بسیاری از کارگاه‌های سنتی لنج‌سازی تعطیل شده‌اند. علاوه بر این، هزینه بالای ساخت و نگهداری لنج‌های چوبی باعث کاهش میل به تداوم این صنعت شده است. به همین دلیل، یونسکو این میراث ارزشمند را در فهرست «نیازمند حفاظت فوری» قرار داده است.
لنج‌سازی نه‌تنها میراثی تاریخی و فرهنگی است، بلکه بخشی از زندگی و اقتصاد مردم سواحل جنوبی ایران محسوب می‌شود. حفظ و احیای این هنر سنتی از طریق حمایت از استادکاران، آموزش به نسل جدید و ثبت و مستندسازی این مهارت‌ها، اقدامی ضروری برای جلوگیری از نابودی آن خواهد بود.
برای جلوگیری از نابودی این هنر ارزشمند، پیشنهادهایی از جمله برگزاری جشنواره‌های لنج‌سازی، ثبت و مستندسازی مهارت‌های استادکاران، آموزش نسل جدید و حمایت مالی از کارگاه‌های سنتی مطرح شده است. همچنین، برخی شهرهای ساحلی در تلاش‌اند تا لنج‌سازی را به‌عنوان جاذبه‌ای گردشگری معرفی کنند و به این طریق از این صنعت حمایت کنند.
لنج‌سازی نه‌تنها بخشی از تاریخ و فرهنگ ایران است، بلکه نشان‌دهنده ارتباط دیرینه ایرانیان با دریا و تجارت دریایی است. حفاظت از این میراث ناملموس نیازمند همکاری دولت، مردم و نهادهای فرهنگی است تا این هنر ارزشمند برای نسل‌های آینده باقی بماند.
