بیمه مسئولیت، تعهد بیمه‌گذار در مقابل ضررهای مالی و جانی به افراد ثالث است. با این حال این بیمه فقط در صورتی خسارات را پوشش می‌دهد، که مسئولیت آن بر عهده بیمه‌گذار باشد. در واقع همانطور که گفته شد، این بیمه مسئولیت بیمه‌گذار در مقابل سایر افراد است.
برای مثال، ممکن است براثر غفلت یا قصور فرد، خساراتی مالی و جانی به اشخاص ثالث وارد شود که متعاقب این موضوع، آن فردمحکوم به پرداخت غرامت به اشخاص ثالث است. در مواردی نیز مسئولیت و یا خساراتی ناشی از تولید، ساخت، اداره، مدیریت و یا ارائه خدمات سرویس و نگهداری در مورد اشخاص ثالث وجود دارد و حتی در مورد منازل‌مسکونی نیز صدق می‌کند.
ممکن است بواسطه امور شغلی از قبیل بازسازی، پذیرایی، ساخت و تولید در بعضی مواقع خسارات‌جانی و مالی سنگینی به افراد وارد شود که مسئولیت این موارد متوجه کارفرماست. غفلت فردی ممکن است منجر به‌خسارت مالی یا صدمه جانی به شخص یا اشخاص ثالث شده و شخص خاطی مسئول جبران خسارات و صدمات وارده است.
به همین منظور وجود بیمه‌ای مانند بیمه مسئولیت در اصناف و حوزه‌های شغلی به مراتب از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است و در سال‌های اخیر این نوع بیمه شاهد رشد و گسترش بالایی بود.
خسارات ایجاد شده از مسئولیت براثر عمل اشتباه و غفلت‌آمیز یک شخص حقیقی و یا حقوقی که در انجام فعل، اقدامات احتیاطی را رعایت نکرده واقع می‌شود. با این حال، بیمه‌های مسئولیت در هیچ موردی در قبال اقدامات و اعمال عمدی بیمه‌گذار که منجر به خسارات مالی و جانی شود، پوشش ارائه نمی‌دهد؛ چراکه حادثه بیمه‌پذیر، به حادثه‌ای اطلاق می‌شود که اتفاق باشد. به همین دلیل‌خسارات عمدی، خارج از تعهد این نوع بیمه‌نامه قرار می‌گیرد.
بیمه مسئولیت دارای سه دسته عمده، بیمه مسئولیت مدنی، بیمه مسئولیت قراردادی و بیمه مسئولیت متقابل است.
بیمه مسئولیت قراردادی، بر اساس قانون و به صورت یک توافق قراردادی میان طرفین است. این بیمه، تعهد اشخاص در قبال قرارداد ضمنی و صریحی است که فرد به دلیل کم‌کاری و کوتاهی بر عهده می‌گیرد.
بیمه مسئولیت متقابل، در حقیقت تعهدی متقابل در مقابل افراد دیگر است؛ یعنی تعهدی یک جانبه از سمت یک شخص به شخص دیگر. این نوع بیمه، پوشش‌های بسیار زیادی دارد و از انعطاف بسیاری مطابق با شرایط بیمه‌گذار برخوردار است. اما به سبب محدود نبودن و باز بودن شرایط و پوشش‌های این بیمه معمولا شرکت‌های زیادی این نوع را ارائه نمی‌دهند و یا از پذیرفتن آن خودداری می‌کنند.
با این حال برخی موارد زیر از مواردی است که خارج از تعهدات بیمه‌ای در بیمه‌های مسئولیت حوزه پزشکی و پیرا پزشکی است:
- خسارات ناشی از درمان یا عمل جراحی خارج از تخصص بیمه‌گذار؛
- خسارات ناشی از هرگونه معالجه، مداوا و یا عمل جراحی توسط بیمه‌گذار در صورتی که وی از مواد مخدر یا داروهای خواب‌آور و یا مشروبات الکلی استفاده کرده باشد؛
- غرامت ناشی از هرگونه معالجه، مداوا و یا عمل جراحی که خلاف قوانین و مقررات جاری کشور باشد؛
- غرامت ناشی از هرگونه بیهوشی عمومی که خارج از درمانگاه یا بیمارستان انجام شده باشد؛
- غرامت ناشی از دعاوی اشخاص ثالث در خصوص عدم‌النفع؛
- غرامت ناشی از انجام معالجه، مداوا و یا عمل جراحی نسبت به منسوبین درجه یک (سببی و نسی)؛
- و غرامت ناشی از انجام هرگونه مداوا، معالجه و یا عمل جراحی به منظور زیبایی
گفتنی است؛ در این نوع بیمه‌نامه تعهد بیمه‌گر در هر مورد محدود به جبران غرامت مسئولیت مدنی بیمه‌گذار براساس حداکثر سقف مندرج در بیمه‌نامه است. لازم به توضیح است که در مورد این بیمه‌نامه حداکثر سقف تعهدات مالی برای جرح و فوت باید به نحوی تعیین می‌شود که منطبق با آراء صادره از محاکم و مراجع ذیصلاح قانونی باشد.
