به گزارش گروه بین‌الملل یکتاپرس، «حمید نیرآبادی» سفیر جمهوری اسلامی ایران در «تاشکند» گفت: «محمود خوارزمی» مشهور به «پوریای ولی» یا «پریار»، پهلوان نامدار، شاعری عارف مسلک، محبوب مردم، شهره مشرق زمین و اهل «خوارزم» است که در ورزش‌های زورخانه‌ای و پهلوانی پیشینهٔ زیادی داشته و در ساده زیستی، دستگیری از بیچارگان و ستمدیدگان و چشم بستن بر زرق و برق دنیای فانی، به معرفت و درجه‌ای ناب رسیده است.
صاحب نظری نشان والاگهریست
بی منظری دلیل کوتاه نظریست
وی افزود: پوریای ولی در عرصه شعر و ادب دارای آثاری همچون دیوان پوریا و مجموعه رباعیات و مثنویات است، شعر او ساده و به دور از پیچ و تاب‌های مرسوم عرصه شعر و ادبیات کلاسیک، ولی با مضامین عرفانی و اجتماعی و پندآموز است.
بشنو سخن محمود پوریای ولی
از آدم نادرست مردی مطلب
به کلی از همه بدها حذر کن
چو بینی بد، چو باد از وی گذر کن
نیرآبادی اظهار داشت: «پوریای ولی» در رباعیاتش که نسخه خطی آن در مؤسسه خاورشناسی فرهنگستان علوم ازبکستان موجود است، مردم را به پاک نهادی، عدل و انصاف، وفاداری، شادی، دانش آموزی و سربلندی فرا می‌خواند و گاه اوضاع زمانه و مردم ریاکار و نادان و اسیر خرافات را نکوهش می‌کند.
صد سال اسیر بند زندان بودن
به زانکه دمی همدم نادان بودن
برخی پژوهشگران رباعیات «پهلوان محمود» را ادامه دهنده سنت «خیام نیشابوری» و متأثر از مضامین فلسفی اشعار او دانسته‌اند.
خیام صفت به خمر مستیم مدام
به دوزخ اگر رویم مستانه رویم
این مقام دیپلماتیک ایرانی یادآوری کرد: پوریای ولی همچنین صاحب کتابی به نام «کنز الحقایق» به زبان فارسی است که در «تهران» به چاپ رسیده و در اختیار علاقمندان قرار گرفته است. این کتاب مثنوی در 5 مقاله و ۱۳۲۰ بیت سروده شده و درباره اسلام، ایمان، پاکی، مبارزه با نفس و شیاطین و وسوسه‌های درونی، زکات، روزه و موضوعات اعتقادی و اخلاقی است.
بر بستر خاک خفتگان می‌بینم
در زیرزمین نهفتگان می‌بینم
هرچند به صحرای عدم می‌نگرم
ناآمدگان و رفتگان می‌بینم
وی گفت: هویت اصلی پوریای ولی نیل به رتبه پهلوانی و عیاری است که سرچشمه آن را باید در آیین مهر و مهرورزی و نیکی و محبت به مردم و فروتنی و افتادگی و از خودگذشتگی جستجو کرد.
ای خواجه در این جهان چرا بی‌خبری
روزان و شبان در طلب سیم و زری
سرمایه تو از این جهان یک کفن است
آن هم به گمان است بری یا نبری
نیرآبادی اظهار داشت: پژوهشگران، ویژگی‌های درخشانی را برای پهلوانان و عیاران بر می‌شمارند. در کتاب «قابوسنامه» اثر «عنصرالمعالی» آمده است: اصل جوانمردی سه چیز است: یکی آنکه هرچه گویی بکنی و دیگر آنکه خلاف راست نگویی، سوم آنکه شکیب را کار بندی، زیرا هر صفتی که تعلق دارد به جوانمردی به زیر آن سه چیز است.
وی ادامه داد: خردمندی، ایمان و توکل به خدا، رازداری، راستی، دلیری و چالاکی، فروتنی، یاری درماندگان، محبت به مردم و خلق خدا، علاقه به شعر و ادب، حاضر جوابی و بیان زیبای منظور و مفهوم، عفت و پاکی، فداکاری، بی‌نیازی و پایبندی به سوگند از ویژگی‌های پهلوانان در بسیاری از پژوهش‌ها یاد و نام برده شده است.
این دیپلمات ارشد ایران خاطرنشان کرد: مزین بودن به صفات نیکو و خدمت به خلق خدا، علاقه و محبت به همراه می‌آورد، شاید یکی از دلایل اینکه مشاهیر و افراد خوش نام از جمله پوریای ولی دارای آرامگاه‌های بسیار هستند، این باشد،وی علاوه بر شهر «خیوه» در شهرهای «خوی» و «فومن» ایران نیز دارای آرامگاه دارد و برای یادبودش تندیسی در میدان شهر «خوی» نیز نصب شده است .
نیرآبادی عنوان کرد: پوریای ولی در میان ورزشکاران ایران اسوه جوانمردی و از خودگذشتگی است و در زورخانه‌ها هنگام انجام کارهای دشوار، نام او را بر زبان می‌آورند. در ابتدای ورزش کشتی در ایران، بوسیدن خاک گود کشتی که اشاره‌ای به قدم بوسی پوریای ولی است، همراه با شعرخوانی که منسوب به اوست، انجام می شود.
پوریای ولی گفت که صیدم به کمند است
از همت مولایم علی بخت بلند است
افتادگی آموز اگر طالب فیضی
هرگز نخورد آب زمینی که بلند است
وی همچنین گفت: کتاب‌های داستانی بسیاری از زندگی، حکایات و پندهای او برای نوجوانان و جوانان در ایران منتشر شده و همچنین مجموعه برنامه‌هایی تلویزیونی به نام پهلوانان بر اساس داستان زندگی «پوریای ولی» و شاگردانش برای آموزش و تربیت کودکان و نوجوانان ایرانی ساخته و بارها از شبکه‌های تلویزیونی پخش شده است. سفارت ایران در «تاشکند» نیز برخی آثار «پهلوان محمود» را از زبان فارسی به ازبکی برگردانده و در اختیار علاقمندان قرار داده است.
سفیر ایران در تاشکند در پایان اظهار داشت: مرام مهرورزی، مردم دوستی و افتادگی «پهلوان محمود» برای همگان درس آموز و عبرت انگیز است و البته در این نوشتار کوتاه نمی‌گنجد، بی تردید، شاه بیت اندیشه عرفانی پوریای ولی، مهر و محبت به مردم و خدمت به خلق خداست، چنانکه در یکی از اشعارش به زیبایی سروده است که :
تا توانی به جهان خدمت محتاجان کن
به دمی با درمی یا قدمی یا قلمی
انتهای پیام/
