به گزارش یکتاپرس، مهدی زارع با هشدار درباره خطر فروچاله ها در سالهای آینده ادامه داد: مناطق مرکزی تهران سالانه کمتر از ده سانتیمتر فرونشست دارند، اما در برخی از مناطق حاشیهای این عدد به بیش از ۳۰ سانتیمتر در سال میرسد، که عدد زیادی است.
او با اشاره به فروریختن عمیق زمین در بزرگراه آبشناسان گفت: مواردی که به صورت نقطهای و مانند چاله ایجاد میشود، درست مانند اتفاقی که خرداد سال ۱۳۹۵ در شهران رخ داد و وسط خیابان پایین ریخت و منجر به آتشسوزی شد، فروچاله هستند. ریزش زمین در آبشناسان هم فروچاله بود.
زارع درباره تفاوت فروچاله با فرونشست گفت: فرونشست را معمولاً موقعی استفاده میکنیم که این اتفاق برای یک بخش بزرگی از زمین رخ میدهد و به چشم دیده نمیشود. چون فرونشستها چند سانتیمتر در سال هستند، معمولاً با چشم عادی نمیتوان آنها را دید. البته نتایج آن مانند ترکهای ایجاد شده یا آسیبی که ممکن است به خطوط لولهها بزند قابل رویت هستند و آدمها میتوانند متوجه فرونشست شوند، اما فروچاله کاملاً توسط آدمها قابل دیدن است، مخصوصاً اگر در محیط شهری اتفاق بیفتد؛ البته فروچالهها برخی مواقع در مناطق غیر شهری هم رخ میدهند بهویژه در جاهاییکه غارهای آهکی زیر آبروفتها وجود دارد و این غارها وقتی گسترش پیدا کنند و فضای بزرگتری در نزدیکی سطح در زیر زمین شکل بگیرد، جایی مانند یک دایره پایین میریزد، اتفاقی که در کبودرآهنگ همدان یا دشت لار دیده شده از این دست هستند.»
مهمترین محورهای صحبت های دکتر مهدی زارع، پژوهشگر زلزله به شرح زیر است:
دلایل ایجاد فروچاله
فروچالهها دلایل مختلفی دارند، چیزی که در تهران دارد اتفاق میافتد معمولاً انسانساز هستند، یعنی انسانها زیر زمین کارهایی میکنند تا منجر به این فروچالهها شود. مثل مترو، کشیدن کانال فاضلاب، خطوط انتقال نیرو و...
دلیل دیگر ایجاد فروچاله به قناتها برمیگردد که از قبل در تهران وجود داشتند و به دلایل مختلف پر شدهاند و دیگر نمیتوانند نقش انتقال آب را ایفا کنند. با این وجود این قناتها همچنان وجود دارند و گاهی تحت تاثیر کارهای انسانی قرار میگیرند و میبینیم که ناگهان یک حفره در شهر ایجاد میشود. مثل فروچاله نسیم.
علت ایجاد فروچاله در جنوب تهران
بهنظر میآید از این به بعد، با توجه به وجود مسئله فرونشست بهویژه در مناطق جنوبی تهران، ما بیشتر با پدیده فروچاله مواجه شویم، برای اینکه همچنان سیل مهاجران بهسمت تهران ادامه دارد و حاشیه نشینی در حال گسترش است.
زندگی در حاشیه سبب میشود عملاً حجم عملیات انسانی در شهرکهای حاشیهای بیشتر شود، بههمین دلیل من انتظار دارم در یک دهه پیشرو اتفاقاتی مثل فرونشست و فروچاله را بیشتر در محدوده تهران و اطراف ببینیم.
تهران در معرض فروچاله و زلزله | کدام مناطق بیشتر در خطرند؟ | تاثیر نشست زمین روی گسلها
خشکسالی هم یکی از این موارد است که سبب افزایش مهاجرت میشود؛ با افزایش مهاجرت استفاده از منابع آب زیرزمینی برای تامین آب مورد نیاز بیشتر میشود، اما افزایش مصرف از آب زیرزمینی ما را آماده میکند که در سالهای پیشرو فروچالههای بیشتری ببینیم.
کدام مناطق در معرض خطر قرار دارند؟
در شرایط امروز تهران در یک منطقه مشخص وجود ندارند. در تمام گستره شهر تهران این اقدامات دیده میشود. از طرفی ما در تهران یک پایگاه داده پیوسته در اینباره نداریم؛ مثلاً اطلاعات جامعی درباره تحولات ۵۰ سال گذشته مهندسی در جای جای تهران وجود ندارد. بنابراین اگر بخواهیم بدانیم کاندیداهای بعدی برای فروچالههای بعدی کجاها هستند نیاز به اطلاعات پیوسته و جامع است که ما نداریم.
بیشتر جاهایی که در تهران تحت تاثیر فرونشست هستند، سمت جنوب شرق و جنوب غرب تهران به سمت بزرگراه آزادگان هستند، که حدود ۱۰ تا ۲۰ سانتیمتر در سال فرونشست دارند.
مناطقی که بیشتر تحت تاثیر فرونشست هستند مناطق شهریار، ملارد، جنوب شهر ری به سمت ورامین است که حتی جاهایی از آن به صورت موردی و پهنههای کوچک تا ۳۰ سانتیمتر در سال و گاهی بیشتر فرونشست دارند.
در داخل تهران در محور خیابان انقلاب، فرونشست به زیر ۱۰ سانتیمتر میرسد، یعنی اعداد محدود میشود، در شمال تهران این اعداد خیلی ناچیز است.
فرونشستها می تواند سبب وقوع زلزله شود؟
فرونشست احتمالاً میتواند یک گسلی که آماده ایجاد زمین لرزه است را تحریک کند؛ خود فرونشست منجر به زلزله نمیشود. بنابراین فرونشست میتواند در بیشتر شدن زلزلههای کوچک و هم در تحریک رخداد زلزلههای متوسط به بالا تاثیرگذار باشد.
