به گزارش گروه اجتماعی یکتا پرس، «پرونده حکمرانی فضای مجازی»؛ دویست و نود هفتمین نشست تخصصی کارشناسی اندیشکدۀ فضای مجازی مرکز مطالعات ژرفا و جبهۀ انقلاب اسلامی در فضای مجازی با موضوع تهدیدات سایبرپایه، مدل مرجع تهدیدات نوین با حضور محمدعلی شکوهیانراد استاد دانشگاه تهران و پژوهشگر آزمایشگاه سایبر این دانشگاه در محل مرکز مطالعات ژرفا برگزار شد.
وی در ابتدای این نشست عنوان کرد تهدیدات سایبر پایه مدل مرجع طراحی تهدیدات نوین هستند. پیش از پاسخ به این سوال لازم است به این نکته اشاره آخرین مفهوم فلسفی غرب برای حاکمیت، مفهوم آگاهی (Awareness) و (consciousness) است، به این معنا که کنترل جوامع از طریق کنترل جریان اطلاعات و آگاهی آنها انجام پذیرد. سابق بر این برای کنترل جوامع، تسلط بر 5 رکن تشکیل دهنده قدرت ملی شامل سیاست، فرهنگ، اقتصاد، اجتماع و امنیت مطرح بود زیرا زندگی مردم از ارکان مذکور بهشدت تأثیرپذیر است. در کشور ما کنترل جامعه از سوی حکومت بر اساس مدیریت 5 رکن مذکور است اما به تدریج در حال گذر از این چارچوب حکمرانی و ورود به عرصۀ حاکمیت بر اساس کنترل جریان آگاهی هستیم.
شکوهیان راد خاطرنشان کرد؛ لازم به ذکر است که مفهوم سایبرنتیک کاملاً مجزا از مفهوم تکنولوژی است و ریشه در مباحث نظری و انسانی دارد. صرفاً آنجایی از تکنولوژیها استفاده میکند که مباحث نظری باید محقق شوند. بهطور خاص دانش سایبرنتیک زیر شاخهای از علوم انسانی است که مبحث آن طرحریزی حاکمیت بر اساس جریان اطلاعات میباشد و جایگزینی برای علوم سیاسی است. کشورهایی مانند آمریکا و همراهان بین المللی آن در سطح کلان چنین تغییری ایجاد کردند و دنیا به سمتی سوق یافت که کنترل هر پدیدهای در آن از طریق کنترل جریان آگاهی امکانپذیر باشد. لذا هر آنچه در حوزۀ حاکمیت ملی این کشورها مطرح است از جمله طرحریزی راهبردی علیه دشمنانشان (خصوصاً جمهوری اسلامی ایران) بر پایۀ دانش سایبرنتیک است.
این استاد دانشگاه در ادامه تصریح کرد؛ مفهوم بازدارندگی (Deterrence) یکی از مهمترین مفاهیمی است که جهان غرب در علوم سیاسی به آن توجه داشت. بازدارندگی یعنی دشمن در شرایطی قرار بگیرد که امکان استفاده از نقاط قوّت خود را نداشته باشد، برای مثال آمریکا و هم پیمانان این کشور با جمهوری اسلامی ایران در دشمنی و تقابل کامل هستند؛ چرا که ایران یک کشور ضداستکباری و آنها عینیت مفهوم استکبار هستند. بنابراین در حوزۀ قدرت هستهای، موشکی، اقتصادی، علمی و ... توانمند شدن جمهوری اسلامی ایران را بر نمیتابند. ایدۀ آنها برای بازدارندگی مقابل ایران، بر اساس خط مشی دولتهای مستقر در جمهوری اسلامی تغییر پیدا میکند.
وی افزود؛ سابقاً که سیاست قوۀ مجریه ایران اصالت مذاکره نبود، دست کم مذاکره و دیپلماسی به عنوان یک ابزار قدرت استفاده میشد و خارج از این چارچوب، رایزنی بین طرفین انجام نمیشد. لذا دشمن به تسلیحات سایبری روی آورد و عملیاتی را تحت عنوان بازیهای المپیک (Olympic Games operation) برای مقابله با قدرت اتمی جمهوری اسلامی ایران طراحی کرد که مدتی بعد از آن آقای دیوید سنگر، تحلیلگر امنیتی کاخ سفید در فصل هشتم کتاب خود با عنوان Confront and Conceal به این مسئله اشاره کرد. ذکر این نکته خالی از لطف نیست که آنچه امروز در ایران به غلط ویروس استاکسنت (Stuxent virus) خوانده میشود، در واقع سلاح سایبری استاکسنت (Stuxent cyber weapon) است که معنای آن سلاحی سایبری با قابلیت تخریب گسترده میباشد، البته این سلاح فقط فاز نخست عملیات بازیهای المپیک بودکه در ایران اجرا شد. فاز دوم این عملیات سلاح سایبری فلیم (Flame) و مرحلۀ سوم آن سلاح سایبری دوکو (Doku Cyber Weapon) بود. این عملیات یکی از راهبردهایی بود که غرب برای ایجاد بازدارندگی نسبت به مولفههای قدرت اتمی ایران اجرا کرد اما پس از آنکه از سال 1392 قدرت اجرایی ایران در اختیار طیفی قرار گرفت که قائل به اصالت مذاکره بوده، راهحل مشکلات کشور را فقط در خارج از مرزهای ایران جستجو میکنند و توان داخلی کشور را باور ندارند، رویکرد دشمن نیز بر اساس خط مشی سیاست دولت ایران تغییر پیدا کرد.
این استاد دانشگاه ادامه داد؛ منشاء نفوذ و کنترل سایبری دشمن بر زیرساختهای هستهای ایران به پروژۀ کوانتوم آژانس امنیت ملی آمریکا (NSA) باز میگردد، هر چند صرفاً محدود به آن نیست. اوایل سال 1398 پژوهشی انجام شد که طی آن زمینههای بروز تهدیدسایبری علیه کشور احصاء گردید نظیر اخلال در کنترل لجستیک هوایی، زیرساختهای هستهای، سایر تأسیسات انرژی، سوزنبانی و کنترل قطارهای درون و برون شهری و .... این پژوهش در ابتدا فاعلان تهدیدات سایبری علیه ایران را شناسایی و رتبه بندی کرد که بر این اساس بریتانیا، ایالات متحده آمریکا و رژیم صهیونیستی در راس فهرست قرار داشتند اما کشورهایی مانند دانمارک، فرانسه، سوئد، آلمان و حتی بعضی متحدان شرقی آمریکا نیز در این فهرست با درجهی تهدیدآفرینی کمتر در رتبههای بعدی مطرح شدند. سپس برای هر کشور، اسامی سازمانهای متولی تهدیدات سایبری علیه ایران مشخص گردید. برای مثال آمریکا از طریق آژانس امنیت ملی (NSA)، فرماندهی سایبری (Cyber Command) و بخش سایبری آژانس اطلاعات مرکزی (CIA) به طراحی و اجرای تهدیدات سایبری علیه کشور ما میپردازد. در مرحلهی سوم پس از مشخص نمودن فاعلان تهدید از حیث کشور و سازمان عملکننده، سطح تهدید احتمالی هریک از آنها علیه ایران اسلامی تعیین شد. نهایتاً بر اساس ظرفیتهای مشخص شده از فاعلان تهدیدات سایبری، فعل تهدید احتمالی آنها پیشبینی گردید که متشکل از 11 حوزهی اصلی است. در این 11 حوزه، 4 حوزهی نخست تهدیدات بهطور خاص علیه توانایی دفاعی کشور نظیر سیستمهای کنترل موشکی، آتشبارهای راهبردی، تجهیزات لجستیک آفند دریایی و سامانههای راداری است و 7 حوزهی دیگر زیرساختهایی است که جنبهی عمومی نیز دارند که شبکههای تأمین نیرو، حمل و نقل هوایی و زمینی، شبکهی آبرسانی و صنایع مادر از جملهی آنها هستند.
انتهای پیام/
