یک زمین بیشتر نداریم، قدرش را بدانیم، جمله ای که سالهاست آنرا می شنویم، اما با توجه به وضعیت زیستمندان، منابع، معادن، گونه های گیاهی و جانوری آیا این جمله بر رفتار انسان ها تاثیری داشته است؟ ظاهرا که جواب منفی است، افزایش گازهای گلخانه ای ، تشدید آلودگی هوا و از بین رفتن حدود ۱۰ هزار گونه جانوری در مدت ۱۰۰ سال اخیر گواه این ادعا است، به اعتقاد کارشناسان حذف گونه های جانوری از طبیعت بدترین بلایی است که انسان بر سر کره خاکی آورده و بزرگترین خسارتی است که بر زمین وارد کرده است.
این در حالیست که وقتی گونه ای را از دست می دهیم بازگشت آن به طبیعت کاری بسیار دشوار و گاها غیر ممکن است، به عنوان مثال ببر هیرکانی و شیر یال کوتاه ارژنگ را از دست دادیم، دستکم ۲ میلیون سال زمان می برد تا دوباره آن گونه بتواند به طبیعت برگردد البته اگر هم تمام شرایط فراهم باشد، در غیر اینصورت باید به طور کامل فراموش کنیم که روزگاری چنین گونه هایی در زمین زیست می کردند، شاید به ظاهر فقط یک گونه از طبیعت حذف شده است اما می دانیم که تمام طبیعت و زیستمندان آن زنجیروار به هم متصل هستند و در نهایت دود این خلا به چشم همان انسانی می رود که زندگی و حیات را از آن گونه گرفت.
از طرف دیگر نابودی خاک و کاهش منابع آبی هم چالش های دیگری هستند که دامن زمین را گرفته اند، سرعت فرسایش خاک در ایران بسیار بالا است آمارها نشان می دهد فرسایش سالانه خاک در کشور ما ۱۶.۵ تن در هکتار یعنی ۷ برابر متوسط جهانی است، ایران به‌تنهایی ۷.۷ درصد فرسایش خاک جهان را به خود اختصاص داده است؛ این در حالی است که ایران فقط ۱ درصد وسعت جهان را داراست، مساله آنجاست که برای برگرداندن یک سانتیمتر خاک در اقلیمی مانند ایران به طور متوسط ۸۰۰ سال زمان نیاز است.
افت سطح آبهای زیر زمینی هم معضل دیگری است که موجب تشدید پدیده فرونشست در کشور شده و دشت ها و پهنه های زیادی را به زیر کشیده است، مانند بخشی از دشت های شهریار ، منطقه جهرم به سمت فسا در استان فارس، یزد، شمال اصفهان به سمت مورچه خورت، منطقه کلاه قاضی، دشت فامنین و کبودرآهنگ در همدان و حتی دشت های اطراف تهران شاهد آن هستیم که موجب بروز فروچاله های بزرگی شده که برای بازگشت آنها به حالت عادی حداقل به طور متوسط بین ۵۰ تا ۷۰ هزار سال زمان نیاز است.
در کنار تمام اینها چند سالیست که مساله تغییر اقلیم هم مزید بر علت شده و شدت بروز این پدیده ها را چند برابر کرده است، انتشار گازهای گلخانه ای در بحث تغییرات اقلیمی به حدی مشکل ساز شده که دنیا را به فکر کاهش اثرات آن وا داشته است، محققان به این نتیجه رسیده اند که ادامه این روند موجب افزایش آلودگی، بروز توفان های گرد و غبار، باران های سیل آسا و سرعت انقراض گونه های گیاهی و جانوری خواهد شد، دیگر زمین توان تحمل این همه فشار را ندارد و اگر فکری به حال این شرایط نکنیم قطعا در آینده ای نه چندان دور دیگر جای سکونت نخواهد بود، بر این اساس یک روز به عنوان روز جهانی زمین پاک نامگذاری شده است.
تاریخچه نامگذاری این روز به سال ۱۹۶۹ بر می گردد، «جان مک مونل» فرزند یک مبلغ دینی مستقل و علاقه مند به عرصه دین، علم و صلح، ایده تعیین روز جهانی زمین را در همایش یونسکو درباره محیط زیست مطرح و در همان سال پرچم زمین پاک را طراحی کرد، یوتانت دبیر کل وقت سازمان ملل (۱۹۶۲- ۱۹۷۱) از این ایده استقبال کرد و این ترتیب ۲۲ آوریل به عنوان روز جهانی زمین پاک به تقویم های سراسر دنیا راه یافت، در این روز به همگان یادآوری می شود که باید در حفظ زمین کوشا بود، با توجه به شرایط زمین هر سال شعاری جهانی انتخاب می شود که شعار جهانی روز زمین برای سال ۲۰۲۵ «توان ما، زمین ما» (Our Power Our Planet) با تمرکز بر استفاده از انرژی های تجدیدپذیر انتخاب شده است.
در ایران با توجه به اهمیت موضوع یک شعار ملی انتخاب می شود که امسال «انرژی پاک، زمین پاک» تعیین شده است، این در حالیست که سبد سوختی کشور سهم ناچیزی از انرژی های تجدیدپذیر دارد اما توسعه آن در برنامه هفتم پیشرفت دیده شده است، چندی پیش معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست به خبرنگار ایرنا گفته بود؛ یکی از موضوعات مورد توجه سازمان حفاظت محیط زیست، رفتن به سمت توسعه انرژی های پاک از جمله انرژی های تجدیدپذیر است که قطعا می تواند در کاهش آلودگی ها بسیار موثر باشد.
شینا انصاری افزود: اگر بتوانیم در این زمینه توسعه قابل توجهی داشته باشیم حتی فراتر از آن چیزی که در برنامه هفتم پیشرفت قید شده به طور قطع گام مهمی در تامین انرژی، از بین رفتن ناترازی ها و کاهش آلودگی هوا خواهد بود، آنچه که در قالب برنامه هفتم پیشرفت پیش بینی شده تولید ۱۲ هزار مگاوات انرژی تجدیدپذیر تا پایان برنامه است اما با توجه به میزان ناترازی ها وزارت نیرو قول داده تا ۳۰ هزار مگاوات تولید داشته باشد که با توجه به ظرفیتی که در این زمینه در کشور وجود دارد، بتوانیم با عزمی جدی در این حوزه حرکت کنیم موفق خواهیم بود.
وی اظهار داشت: در بیشتر مناطق کشور بیش از ۳۰۰ روز آفتابی داریم که زمینه خوبی برای راه اندازی نیروگاه های خورشیدی است، همچنین پتانسیل انرژی های بادی و سایر انرژی های تجدیدپذیر هم به وفور در کشور وجود دارد که می شود از این ظرفیت برای کاهش اتکا به سوخت های فسیلی استفاده کرد، با این روند می توانیم حداقل وابستگی خود به سوخت های فسیلی را در روزهای سرد سال به ویژه زمانی که با مشکل آلودگی هوا و پدیده وارونگی دما مواجه هستیم کاهش دهیم، همچنین می توان با استفاده از نیروگاه های تجدیدپذیر مشکل ناترازی انرژی را تا حد زیادی مدیریت کرد هم اینکه باعث کاهش ردپای کربن شویم و کم شدن احتراق سوخت های فسیلی و به تبع آن کاهش آلودگی هوا و انتشار گازهای گلخانه ای را داشته باشیم.
در این راستا رئیس مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط‌زیست در گفت و گو با خبرنگار محیط زیست ایرنا گفت: یکی از مهمترین عوامل در بحث آلودگی هوا، انتشار آلاینده ها و تغییرات اقلیم است که انتشار گازهای گلخانه ای را به همراه دارد، این عوامل به تولید و مصرف انرژی بر می گردد، از طرف دیگر نیروگاه ها هم با مصرف سوخت های فسیلی یکی دیگر از عوامل اصلی انتشار آلاینده ها و گازهای گلخانه ای هستند.
احمد طاهری افزود: در محدوده داخل شهرها هم ناوگان متحرک و حمل و نقل عمومی که عمدتا فرسوده اند نیز آلایندگی زیادی تولید می کنند چون سوخت آنها فسیلی است و آلودگی زیادی به همراه دارد، بخش های خانگی و تجاری هم در کنار این عوامل به انتشار گازهای گلخانه ای دامن می زنند.
وی در پاسخ به اینکه ایران پتاسیل بالایی برای تولید انرژی های تجدید پذیر دارد اما چرا در این زمینه موفق نبوده است گفت: ایران کشوری با پتانسل بالا برای انرژی های تجدید پذیر است اما در سال های گذشته اقدامات قابل ملاحظه ای را در این زمینه انجام نشده است از این رو همواره سوخت غالب در کشور سوخت های فسیلی است که آلودگی های زیادی به همراه دارد.
وی ادامه داد: اکنون سهم انرژی های تجدید پذیر در سبد سوختی کشور بسیار ناچیز است، متاسفانه به علت ارزان بودن سوخت های فسیلی و منابع خدادادی فراوان در کشور، به انرژی های تجدید پذیر توجه کمتری شده و عمده انرژی کشور از سبد سوخت‌های فسیلی تامین شده است، در سال‌های گذشته نیز همواره تلاش شد که بحث ناترازی انرژی با تولید بیشتر جبران شود که همین مساله سبب افزایش هر ساله مصرف سوخت های فسیلی نسبت به سال قبل آن در کشور شده است.
طاهری افزود: این افزایش مصرف سالانه از ناوگان حمل و نقل عمومی گرفته تا بخش خانگی، تجاری و نیروگاهی مشهود است که موجب شده انتشار آلاینده ها و گازهای گلخانه‌ای در محدوده کشور افزایش یابد.
وی اظهار داشت: البته در دولت چهاردهم نگاه به موضوع تولید انرژی نگاه متفاوتی است، خوشبختانه اکنون کشور به سمت استفاده از انرژی‌های تجدید پذیر رفته است، در قانون برنامه هفتم به موضوع انرژی های تجدیدپذیر به صورت جدی پرداخته شده به طوری که ظرفیت ۱۲ هزار مگاواتی در طول اجرای این برنامه در نظر گرفته شده که می تواند بخش قابل ملاحظه‌ای از ناترازی انرژی را برطرف کند و همزمان موجب کاهش و اثرات انتشار گازهای گلخانه ای بر محیط زیست شود.
رئیس مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط‌زیست گفت: سازمان حفاظت محیط‌زیست هم به عنوان حافظ محیط زیست در کشور حمایت همیشگی خود را از توسعه انرژی های تجدید پذیر در کشور داشته است، مطابق بند - ت - ماده ۲۲ قانون برنامه هفتم پیشرفت، سازمان محیط زیست موظف شد برنامه ملی مدیریت تغییر اقلیم کشور را تهیه کند که یکی از محورهای اصلی این برنامه در خصوص انرژی های تجدیدپذیر است که در آن هم به کاهش مصرف و هم افزایش بهره وری تاکید شده تا بتوانیم به کاهش ناترازی کشور کمک کنیم.
وی افزود: همچنین در سازمان محیط زیست به عنوان مرجع ملی صندوق اقلیم سبز تلاش کردیم که بتوانیم حمایت‌های بین‌المللی را در راستای توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر برای کشور جذب کنیم، در صندوق ملی محیط زیست هم یکی از مواردی که در سال‌های گذشته مورد توجه و حمایت قرار گرفت بحث انرژی های تجدید پذیر بوده است.
وی تاکید کرد: اجرای این طرح ها علاوه بر اینکه در زمینه آلودگی هوا و انتشار گازهای گلخانه ای تاثیر قابل ملاحظه‌ای دارد، می تواند در زمینه کاهش ناترازی هم نقش بسزایی داشته باشد، محاسباتی که در این زمینه انجام شده این است که ما حتی اگر انرژی که برای تولید برق این ناوگان مصرف می شود را هم در نظر بگیریم، باز با توجه به فرسودگی بخش عمده‌ای از ناوگان حمل و نقل می‌توانیم بهره‌وری را افزایش و مصرف سوخت را به صورت کلی کاهش دهیم.
طاهری درباره مازوت سوزی نیروگاه ها گفت: یکی از مواردی که امسال دنبال می کنیم بحث توزیع سوخت پاک در کشور است که با همکاری وزارت نفت و وزارت نیرو در حال پیگیری هستیم، اولویت‌های ما بر اساس قانون مواردی است که بتوانیم حداکثر مصرف گازوئیل و بنزین یورو ۴ را داشته باشیم تا مصرف مازوت در نیروگاه ها به حداقل برسد امیدواریم با افزایش نیروگاه های تجدید پذیر نیاز ما به مصرف سوخت‌های مایع برای تولید برق در کشور کاهش یابد.
انتهای پیام/
