به گزارش گروه اجتماعی یکتا،تقریبا جایی از بدن انسان نیست که سیگار و قلیان و سایر دخانیات روی آن تاثیر منفی نگذارد. از شُش و قلب گرفته تا دهان و دندان. سرطان ریه، سکته قلبی، فساد دندانها و بوی بد دهان و دهها ضرر دیگر؛ همه از آسیبهایی هستند که این دخان بر جسم انسان وارد میکند.
به گفته حسین فرشیدی معاون بهداشت وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ۲۲ درصد کل مرگ و میرهای سرطان در جهان ارتباط مستقیم با مصرف دخانیات دارد ولی اگر یک فرد سیگاری سیگار را ترک کند ظرف ۲ سال بسیاری از مخاطرات ناشی از مصرف سیگار دیگر سلامتی او را تهدید نمیکند.
وی به تازگی اظهار کرد: حدود ۱۴ درصد جمعیت ایران در سال ۱۴۰۰ با اعتیاد به سیگار و قلیان و سایر انواع دخانیات درگیر بودهاند. یعنی ۴.۴ درصد جمعیت زنان و ۲۵ درصد جمعیت مردان کشور معتاد به مصرف دخانیات هستند. همچنین بین سال های ۱۳۹۵ تا ۱۴۰۰ با افزایش تعداد مصرف کنندگان دخانیات در کشور روبرو بودهایم.
سیگار گریبان همه اقشار را گرفته است. غلامعلی افزوز استاد ممتاز دانشگاه تهران اخیرا گفت: ظرف مدتی کوتاه بین ۱۰ تا ۱۵ تن از استادان دانشگاه تهران به خاطر بیماریهای ناشی از مصرف سیگار جان خود را از دست داده اند. همچنین آمار جهان شمول نشان میدهد از هر ده نوجوانی که به خاطر آسیب های اجتماعی در زندان به سر میبرند ۹ نفر آنها سیگاری هستند.
آمارها در جهان نیز هشدار دهنده است. تنها در سال ۲۰۲۲ حداقل ۳۷ میلیون نوجوان ۱۳ تا ۱۵ ساله گرفتار مصرف یکی از انواع دخانیات بودهاند. این در حالی است که کمپانیهای تولید کننده دخانیات در سراسر دنیا نوجوانان را به عنوان قشری مستعد برای اعتیاد پایدار به دخانیات مورد هدف قرار دادهاند.
فاطیما العوا، مشاور «برنامه ابتکار عمل بدون دخانیات منطقه مدیترانه شرقی سازمان بهداشت جهانی» هم به تازگی ضمن تقدیر از ایران برای مبارزه با مصرف دخانیات به مسوولین برخی کشورها از جمله ایران توصیه کرد هر چه سریعتر مالیات سیگار و دخانیات را افزایش دهند و تعداد محیطهایی که مصرف دخانیات در آنها ممنوع است را بیشتر کنند. وی مهمترین چالش کشورهایی نظیر ایران را اجرا نشدن قوانین خوبی دانست که در زمینه مبارزه با دخانیات وجود دارد.
ضررهای دخانیات هم متوجه جسم فرد سیگاری و اطرافیانش است هم محیط پیرامون انسان را درگیر می کند. کشت توتون موجب آلودگی و فقیر شدن خاک کشاورزی میشود و ته سیگار بیشترین زباله پلاستیکی در دنیاست که سالانه صدها تن زباله سمی میسازد. همچنین سالانه ۲۲ میلیارد متر مکعب آب در دنیا برای تولید دخانیات مصرف میشود و بیشتر از هفت هزار ماده شیمیایی به خاطر استفاده از سیگار در محیط پخش میشود که ۷۰ نوع آن سرطان زاست. پنج درصد از کل جنگلزدایی در جهان نیز به منظور کشاورزی توتون و تنباکو انجام میشود.
با وجود این همه ضرر شناخته شده برای دخانیات، چرا سیاستهای کنترل دخانیاتی که در ایران دنبال میشود چندان موثر نبوده و نیست؟ در این باره با بهزاد ولیزاده رئیس دبیرخانه ستاد کشوری کنترل دخانیات وزارت بهداشت گفت و گو کردیم. ولیزاده هم معتقد است یکی از پاشنههای آشیل سیاستهای کنترل مصرف دخانیات در کشور اندک بودن مقدار مالیات است. وی میگوید: نگرانی حوزه سلامت از بابت افزایش مصرف دخانیات بسیار جدی است و چنانچه اقدام عاجلی برای پیشگیری و کاهش استعمال دخانیات، خصوصا در بین جوانان و بانوان انجام نشود شاهد تبعات ناگوار آن در آینده نزدیک خواهیم بود.
طبق مطالعات جهانی، مالیات زیاد مصرف سیگار را کم میکند
ایرنا: برخی مخالفان افزایش مالیات سیگار و سایر دخانیات میگویند اگر مالیات این محصولات مضر برای سلامتی افزایش یابد، میزان قاچاق آن نیز بیشتر میشود. نظر شما چیست؟
این ادعا از نظر علمی کاملا مردود است. طبق گفته سازمان بهداشت جهانی، تحقیقات و مطالعات علمی نشان داده است که هر ۱۰ درصد افزایش مالیات دخانیات منجر به ۳ تا ۵ درصد کاهش مصرف این مواد میشود که این رقم در کشورهای رو به توسعه و با درآمد سرانه پایین، موجب کاهش ۵ درصدی میشود. این یک امر اثبات شده است و راجع به اثر بخشی این سیاست کاهش تقاضا هیچ بحث یا شک و شبههای وجود ندارد.
از سویی در دنیا ثابت شده در کشورهایی که مالیات بر دخانیات بیشتر است میزان قاچاق دخانیات هم کمتر است. زیرا درآمد حاصله از مالیات بر دخانیات را صرف اقدامات پیشگیرانه از مصرف دخانیات در جامعه و تقویت و تجهیز حوزههای نظارتی میکنند.
علاوه بر این، مستندات جهانی نشان داده است که اتفاقاً این خود صنایع چند ملیتی دخانیات هستند که در قاچاق محصولات دخانی دست دارند. آنها از طریق مجاری قاچاق، دخانیات را وارد کشورهای مقصد میکنند. ادعایی که افزایش مالیات دخانیات سبب بیشتر شدن قاچاق این محصولات میداند، از سوی صنایع دخانی مطرح میشود.