وفاق ملی از عبارت‌های جدید سپهر سیاسی کشور است که در دولت چهاردهم و مدتی قبل از شروع‌به‌کار رسمی، استفاده از آن رونق گرفت.در کنار مشکلات اقتصادی، اجتماعی و بین‌المللی که کشور با آنها روبه‌رو است، اما سرفصل وفاق ملی نیز مباحث بسیاری را به خود اختصاص داده تا احزاب و چهره‌های سیاسی کشور در همین چند ماه به صورت ویژه به آن بپردازند.
«وفاق ملی» یعنی توافق و همدلی گسترده میان اعضای یک جامعه بر پایه ارزش‌ها، باورها و منافع مشترک. نیرویی که مانع تفرقه و اختلاف و نقطه اتصال وحدت و اتحاد است.
وفاق از دیدگاه رئیس دولت
اما رئیس‌جمهور ۱۲ آذرماه در دومین گفت‌وگوی تلویزیونی خود با مردم در پاسخ به سوال خبرنگار که از او پرسید:"درباره وفاق برخی‌ها معانی متفاوتی از جمله تعامل با قوای دیگر، تعامل با احزاب یا قومیت‌ها و یا نوعی تقسیم انتصابات یا کنار آمدن با بقیه از آن استنباط کرده اند. به طور کلی اگر بخواهیم وفاق را خیلی خلاصه و شفاف توضیح دهید، وفاق یعنی چه؟ " تعریف جامع و دقیق‌تری از آن ارائه داد و گفت: «وفاق یعنی پایبندی به حق و عدالت و دوری از ضلالت و یا تابعیت از هوای نفس. در واقع اختلاف زمانی شکل می‌گیرد که من حق شما را ضایع کنم اگر حق شما را ضایع نکنم دعوایی شکل نمی‌گیرد، تمام اختلافاتی که ما با هم داریم برای منیت ماست، ما حق دیگران را نادیده می‌گیریم حالا یا به خاطر جنسیت یا قومیت یا مذهب، در صورتی که اسلام آمده تا حق و عدالت را اقامه کند.
وفاق این نیست که ما سهمیه بدهیم، وفاق این است که ما حق دیگران را ببینیم، زور نگوییم، جامعه را با سلیقه خود تقسیم نکنیم. ما انصاف را در مقابل خودمان با کسانی که دوستشان داریم یا نداریم باید مراعات کنیم. همه ایرانیانی که در این کشور زندگی می‌کنند برای این آب و خاک هستند، قرار نیست بگوییم چون تو اینطور هستی تو را بازی نمی‌دهم، حالا باید تلاش کنیم به آن حق و عدالت در جامعه عمل کنیم.»
وفاق برای حل مشکلات معیشتی مردم است
آنچه آشکار است اینکه، دولتمردان در ایستگاه چهاردهم پاستور همواره تلاش می‌کنند برنامه‌ها و سیاست‌های اجرایی خود را در مسیر وفاق پیش ببرند. براین اساس «محمد رضا عارف» معاون اول رئیس جمهور ۲۴ آذرماه پای صحبت‌ها و دغدغه‌های اعضای جبهه اصلاحات جنوب غرب استان تهران نشست و کلید واژه وفاق را به منزله گشوده شدن چتری برای همه جریان‌های سیاسی جهت نفش آفرینی آنان برای حل مشکلات، کمبودها، ناترازی ها و ناکارآمدی‌ها دانست و گفت: ما دولت وفاق هستیم، اما به دنبال منافع حزبی و گروهی و وفاق با دوستان خودمان نیستیم، ما نمی‌خواهیم مثل آن دوره‌هایی باشیم که وقتی یک دولت روی کار می‌آمد یک لشکر نیرو با خودش می‌آورد و همه گذشتگان را بدون قدر دانستن زحماتشان رها می‌کرد و اصلا فکر نمی‌کرد که رئیس اداره، رئیس دانشگاه، کارشناس و کارمندی که کنار گذاشته می‌شود، خانه نشین می‌شود و چه بر سرش می‌آید، ما می‌گوییم، این افراد گناه نکرده‌اند حالا که دولت عوض شده آنها هم کنار گذاشته شوند و هیچ استفاده‌ای در وطن خودشان از آنها نشود.
به هرحال اعضای دولت چهاردهم از پزشکیان گرفته تا مشاور و دستیاران رئیس جمهور روی حرکت سیاسیون و مسئولان در قوای سه گانه بر ریل وفاق تاکید می‌کنند تا بدین وسیله امور با هماهنگی بهتر و بیشتر پیش رود. حجت الاسلام سید محمود علوی وزیر اطلاعات دولت‌های یازدهم و دوازدهم که اول آذرماه حکم او از سوی مسعود پزشکیان به عنوان «دستیار ویژه رئیس جمهور و رئیس شورای امور اقوام، ادیان و مذاهب» صادر شد، نشست و برخاست‌های خود را با فعالان سیاسی بویژه بازیگران عرصه انتخابات چهاردهم آغاز کرد تا بتواند دورنمای بهتری از وفاق در بین اقوام و مذاهب ترسیم کند.
او ابتدا در دیدار با بانوان ستاد اصولگرایان و اعتدالیون، با اشاره به رویکرد اصلی دولت چهاردهم گفت: «مسعود پزشکیان» تاکید دارد که مشکلات کشور ما با وفاق ملی و همدلی قابل حل است و همانطور که شاهد هستیم این راهبرد را در ترکیب کابینه به کار بسته‌اند و همه باید کمک کنیم که این گفتمان بر جامعه حاکم شود و از چند قطبی شدن فاصله بگیریم.
پس از این دیدار نوبت به مسئولان ستادهای استانی اصولگرایان و اعتدالیون رسید تا علوی از آنها میزبانی کند.
رئیس دولت وفاق ملی چه در بزنگاه انتخابات و چه پس از شکل‌گیری دولتش بارها، سند چشم انداز ۲۰ ساله را برنامه مناسبی برای قوه مجریه و مسئولان دولتی می‌دانست و هموراه به این موضوع نیز تاکید دارد، از این رو در احکامی که برای معاونان، مشاوران و دستیار عالی خود صادر کرد، خواهان فعالیت همکارانش در راستای سند چشم انداز و برنامه هفتم شده بود.
علاوه براین، با احزاب اصولگرا، اصلاح‌طلب، اعتدالی دیدار و گفت‌وگو کرد، حتی اعضای خانه احزاب را به حضور پذیرفت و دوباره از همدلی و ایجاد وفاق در جامعه سخن گفت و تاکید کرد که احزاب در ایجاد همگرایی و هم‌افزایی در جامعه و افزایش مشارکت و همراه کردن مردم با حاکمیت در مسیر پیشرفت کشور مهم هستند. همه انتقادها را با جان و دل می‌پذیریم اما معتقدم اگر اختلاف را کنار بگذاریم و به جای بهانه‌جویی‌ها دست در دست هم بدهیم، قطعا خواهیم توانست بر همه مشکلات غلبه کنیم.
الزامات شکل‌گیری وفاق
تا به اینجای کار وفاق به کجا انجامیده و کنشگران سیاسی که رابط بین مردم و مسئولان شناخته می‌شوند چه نقشی را در تحقق آن ایفا کرده‌اند؟
اکبری‌نوری استاد دانشگاه در گفت‌وگو با ایرنا، تحلیل خود را از الزامات وفاق ارائه داد و با بیان اینکه اکنون که نیروهای سیاسی به دنبال وفاق هستند، باید موضوعی وجود داشته باشد که حول آن با یکدیگر وفاق کنند، گفت: مشکلی که ما در حال حاضر با آن مواجه هستیم این است که نیروهای سیاسی وجه مشترکی برای وفاق با هم یا ندارند و یا تعبیرهای متعارفی از موضوع وفاق ارائه می‌دهند و طبیعتاً این موضوع باعث می‌شود که شرایط وفاق یا روحیه وفاق میان نیروهای سیاسی رخ ندهد.
وفاق ملی، راهکار حل مشکلات مردم و جامعه
وی تاکید کرد: آنچه که باید میان نیروهای سیاسی با مردم مشخص شود وجه مشترک یا موضوعی است که قرار است بر سر آن وفاق کنیم که همان حلقه مفقوده و فضای خلعی است که بین ما وجود دارد.
پژوهشگر حوزه گفتمان تاکید کرد: کلی‌گویی مشکل ما را حل نمی‌کند و ما نیاز به صراحت و جسارت داریم برای اینکه تکلیف‌مان را درخصوص نحوه و ابزار و چگونگی اداره کشور و اهدافی که می‌خواهیم و می‌توانیم به آن دست پیدا کنیم و همچنین موضوعاتی که با اهداف ما ضدیت دارد مشخص کنیم.
اکبری با بیان اینکه ما نمی‌توانیم دلخواهانه در کشور تصمیم بگیریم و دلخواهانه قانون وضع کنیم و بعد هم انتظار وفاق داشته باشیم، اظهار کرد: این نکته را به این دلیل بیان می‌کنم که آن چیزی که وجه مشترک ما است و باید روی آن با هم وفاق کنیم به میزانی از خردورزی و عقلانیت احتیاج دارد.
وی تصریح کرد: در وفاق نباید برمبنای نظر شخصی خود حرکت کنیم؛ ما نمی‌توانیم براساس نظری که می پسندیم و یا نمی پسنیدم خواهان وفاق شویم، زیرا حاصلی جز واگرایی و تکه پاره شدن اجزای کشور نخواهد داشت.
استاد دانشگاه، موضوع وفاق ملی را عنصری بسیار مهم توصیف کرد و گفت: شکل‌گیری وفاق در صورتی حاصل خواهد شد که این واژه در جایگاه اصلی خودش پذیرفته شده باشد تا بتوانیم آن را در حوزه سازوکارها و مکانیزم‌های اجرایی هم پیش ببریم.
نتیجه‌گیری...
آری! اگر بخواهیم به جایگاه اصلی وفاق بپردازیم باید به همان تعریفی که رئیس جمهور از آن ارائه داد اشاره کنیم. دوباره آن را تکرار می‌کنیم. «وفاق یعنی پایبندی به حق و عدالت و دوری از ضلالت و یا تابعیت از هوای نفس.»
