به گزارش یکتاپرس، دکتر محمدمهدی زاهدی، عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس و وزیر اسبق علوم تحقیقات و فناوری در گفتگو با سایت خبری یکتاپرس درباره برنامه های محمد علی زلفی گل، وزیر علوم، تحقیقات و فناوری صحبت کردند.
*با توجه به اینکه کابینه معرفی‌شده و شرایط دولت تغییر کرده است، ارزیابی شما نسبت به وضع موجود حوزه علم و فناوری برای ترسیم مسیر آینده پیش رو چیست؟ (با توجه به شاخص‌ها و اسنادی که باید به آن‌ها برسیم آیا در شرایط مطلوبی قرار داریم یا خیر؟)
با توجه به شاخص‌هایی که به آن اشاره کردید ما اگر بخواهیم در نقش جامع علمی کشور و یا اسناد بالادستی مثل سیاست‌های کلی علمی و فناوری یا سند اسلامی شدن در دانشگاه صحبت کنیم باید به این مورد اشاره کنم که توانستیم به بخشی از موارد دسترسی پیدا کنیم اما بخشی دیگر همچنان باقی مانده است و تاکنون به آن دسترسی پیدا نکردیم.
اگر بخواهم بیشتر در این خصوص توضیح دهم باید بگویم که ما ازنظر تولید مقاله رشد خوبی کرده‌ایم و مقام اول منطقه را بر اساس پایگاه‌های استنادی متعدد به دست آوردیم. همچنین بر اساس پذیرش دانشجو در دوره‌های تحصیلات تکمیلی که متوسط کشور چیزی در حدود 40 درصد است رشد خوبی را به داشته‌ایم اما در بخشی از شاخص‌ها شاید بسیار عقب باشیم که یکی از دلایل آن در بحث دانشگاه‌های ما است که کارآفرین نیستند که این مورد، مسئله بسیار مهمی به شمار می رود زیرا افرادی که از دانشگاه فارغ‌التحصیل می‌شوند حتما باید مهارتی داشته باشند.
موضوع دیگر خلاقیت و نوآوری است؛ یعنی دانشگاه‌ها نباید فقط به بودجه‌های دولتی متکی باشند یعنی بلکه باید بتوانند خودشان درآمدی از طریق نوآوری و فناوری خلق کنند (درآمدزایی مبتنی بر علم و فناوری) در ارتباط با صنعت داشته باشند اما این فضای نوآوری و شکوفایی علم و فناوری که لازمه دانشگاه‌های نسل سوم و چهارم است هنوز در دانشگاه‌های ما شکل نگرفت.
در کنار آن، موضوع استفاده بهینه از حکمرانی دیجیتال در حوزه آموزش و پژوهش مطرح است و ما باوجود اینکه دنیا به‌سرعت به سمت آموزش سکویی که به آموزش پلتفرمیک معروف است، گام برمی‌دارد هنوز نتوانستیم این مورد را در حوزه علم و فناوری پیاده کنیم. هرچند که آموزش سکویی از شاخصه‌های جدی در حکمرانی دیجیتال محسوب می‌شود اما ما حتی فکر آن را هم نکردیم که در این راه حرکت کنیم.
آنچه دیگران میخوانند: زلفی‌گل: هر مسئولی که در راستای اهداف مقدس شهدا گام بردارد، عاقبت به خیر خواهد شد
البته من به شخصه چندین بار در مجلس شورای اسلامی این موضوع را در کمیسیون برای وزرای علوم مطرح کرده‌ام و آقای زلفی گل هم در بحث‌ها مطرح‌شده است و امیدواریم مسئولین محترم مربوطه که در این حوزه فعالیت دارند مانند وزیر علوم، وزیر بهداشت، معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهور و وزیر ارتباطات در دولت آقای رئیسی، دست‌به‌دست هم دهند تا بتوانیم در این مسیر گام برداریم. هرچند که در بحث مهارت آموزی، وزارت بهداشت به لحاظ سابقه کار از وزارت علوم بسیار جلوتر است.
*به نظر می‌آید حوزه پژوهش در کشور ما به‌شدت تابع بودجه‌های عمومی و درآمدهای نفتی بوده است. سال‌ها است که بحث ارتباط با صنعت و اینکه بتوانیم پروژه‌ها را در دانشگاه‌ها تعریف بکنیم تا بتوانند مبتنی بر وجود اعضاء هیئت‌علمی و امکانات آزمایشگاهی برای دانشگاه‌ها درآمدزایی بکنند مطرح‌شده اما تا امروز چنین اتفاقی رخ نداده است. سوال این است که چگونه می‌شود این مسیر را باز کرد و گره ارتباط دانشگاه با صنعت چیست؟
در این خصوص دلایل متعددی وجود دارد و بحث استفاده از بودجه‌های دولت برای حوزه پژوهش که به آن اشاره کردید کاملاً درست است هرچند که ما در اسناد بالادستی ازجمله در برنامه‌های پنج‌ساله توسعه پیش‌بینی کردیم که بودجه پژوهشی کمتر از یک درصد نباشد و در پایان این برنامه پنج‌ساله این بودجه به 4 درصد برسد اما متأسفانه هرساله به حدود نیم درصد رسید و از این بابت از دستگاه‌های نظارتی می‌خواهم که در این مورد کار کنند و کسانی که این بودجه هارا به آن ها اختصاص داده اند بازخواست کنند تا علت این مسئله را بفهندند؛ اما نکات دیگری وجود دارد که از اهمیت بیشتری برخوردار است.
ما مبنای ارتقا اعضای هیئت‌علمی در دانشگاه‌ها را مقاله در نظر گرفته‌ایم در نتیجه استاد دانشگاه انگیزه‌ای برایش به وجود می آید تا خارج از دانشگاه پروژه‌هایی را بگیرد. بنابراین در اینجا بحثی مطرح می شود که براساس آن ما باید تغییراتی اساسی در آیین نامه ارتقا به وجود آوریم چراکه به عقیده من آیین نامه ارتقائی که اکنون وجود دارد یکی از اشکالات جدی در رابطه افراد با دانشگاهمحسوب می شود.
نکته دوم در خصوص جذب عضو هیئت‌علمی در دانشگاه‌ها است که باکمال تاسف هنگام جذب اعضاء به تعداد مقالات آن فرد نگاه می کنند اما اگر فردی فناوری و اختراعات خوبی را در رزومه خود داشته باشد به آن بها داده نمی شود با اینکه در هیچ جای دنیا چنین قانونی وجود ندارد ولی ما آنقدر مقاله گرا شده‌ایم که فناوری دیگر اهمیتش را برایمان از دست داده است یعنی اگر شخصی بخواهد در دانشگاه استخدام شود و فن آور باشد به جای اینکه بگویند که شما به دلیل فن آور بودنتان فرد مناسبی برای استخدام هستید، می گویند که تاکنون چند مقاله نوشته‌اید.
به نظر من این موارد آفت‌های جدی است که در نظام اکتسابی هیئت علمی ما وجود دارد. از طرفی رانت‌هایی هم برای واردات تجهیزات و برندها از خارج از کشور اتفاق می‌افتد و در این حالت صنعت آن استقبال لازم را برای حرکت به‌سوی دانشگاه نمی‌کند. در نتیجه علاوه بر دانشگاه‌ها، وزارتخانه‌ها هم مقصر هستند.
ما برای حل این مشکل به تازگی کارگروهی را خارج از مجلس و وزارت علوم تشکیل داده‌ایم و در این خصوص آیین‌نامه‌ای را آماده و برای شورای عالی انقلاب فرهنگی ارسال کرده‌ایم که بتوانیم برای رفع مشکلات موجود اقدامی انجام دهیم. به موازات آن به کمک کمیسیون صنایع مجلس، در حال تصویب قانونی در رابطه با جهش تولید و در مباحث دانش بنیان هستیم که طی آن، صنایع مستلزم می‌شوند که در واحدهای طرح و توسعه با دانشگاه‌ها ارتباط داشته باشند. یعنی یک ارتباط و تعامل دو طرفه بین دانشگاه‌ها و صنعت را قانونی کنیم که صنایع تحت آن ملزم شوند این ارتباط را برقرار کنند.
امیدواریم که با تدبیر برخی قوانین و مصوبات در رابطه با ارتقا و جذب در وزارت علوم و قانون مجلس برای استلزام همکاری صنایع با دانشگاه‌ها، بتوانیم نقص هارا برطرف کنیم و شاهد یک رشد و تعالی در این زمینه باشیم.
*با توجه به برنامه‌هایی که دکتر زلفی گل تاکنون مطرح کرده اند و به مباحثی که اکنون به آن اشاره‌کرده‌اید فکر می‌کنید که شرایط روبه‌جلو خواهد بود یا خیر؟
اول از همه من آرزوی موفقیت برای آقای دکتر زلفی گل می‌کنم و امیدوارم که ایشان مواردی که راجع به آن صحبت کردم را به جد دنبال کنند. همچنین باید بگویم که ایشان برنامه خوبی را به صورت نظری ارائه کردند و امیدوارم که با توجه به فرمایشات رهبری برنامه زمان‌بندی خود را هرچه سریع‌تر تنظیم و به کمیسیون و دولت تحویل بدهند.
انتهای پیام/