گروه فرهنگ و هنر یکتاپرس؛ به نقل از روابط عمومی خانه هنرمندان ایران، نشست "دوشنبه‌های سینما" در لایو اینستاگرام خانه هنرمندان ایران که هفتمین برنامه از سری نشست‌های «سینمای ایران در دهه ۹۰» بود با عنوان "بررسی نظارت و ممیزی در سینمای ایران طی دهه ۹۰" و با حضور کیوان کثیریان مجری و کارشناس برنامه و ابراهیم داروغه‌زاده معاون اسبق شورای نظارت و ارزشیابی سازمان سینمایی برگزار شد.
در این جا گزیده ای از صحبت های داروغه زاده را در جواب سئوال های کیوان کثیریان می خوانیم: درباره ماجرای ممیزی می‌توان از دو بُعد گفتگو کرد. نخست از منظر آیین‌نامه‌ها؛ که اساساً قوانین در کشورها قراردادهایی اجتماعی هستند و بر اساس هنجارها و قواعد اجتماعی تنظیم شده و می‌توانند به مرور زمان دستخوش تغییر و به روز شوند. در ایران نیز این اتفاق افتاده است. برای مثال تا 15 سال پیش شاید اعتیاد جرم بود اما اکنون به عنوان بیماری شناخته می‌شود.
او اضافه کرد: در دوره مسئولیت من همه اعضای شورای 9 نفره مورد وثوق نظام بودند و شاید نمی‌شد هم‌سوتر از این ترکیب پیدا کرد. با این وجود در همین 2 سال مشکلات زیادی با خروجی تصمیمات شورا از سوی نهادهای غیردولتی داشتیم. وقتی شورایی بسته‌تر نسبت به نیازهای سینمایی سرکار می‌آیند و نهادهایی خارج از دولت هستند که تصمیمات همین شورای بسته را برنمی‌تابند، اوضاع برای سینما سخت می‌شود.
معاون اسبق نظارت و ارزشیابی سازمان سینمایی گفت: ساختار اجرایی آیین‌نامه نیز مشکل دارد. به هر حال سینما را ما اختراع نکرده‌ایم و بنابراین می‌توانیم از کشورهای غربی در بحث ساختارهایشان الگو بگیریم. برای مثال در آمریکا آثار سینمایی ضمن اینکه منافع ملی‌شان را تامین کرده، فرهنگ آمریکایی را نیز ترویج می‌کند اما در ایران ممیزی‌ها به شکلی کنترلی پیوسته اضافه می‌شود.
او در جواب کثیریان که با بردن اسم فیلم‌های توقیفی سینمای ایران نظیر عصبانی نیستم، رحمان ۱۴۰۰، خرس، مادر قلب اتمی، کاناپه، تاکسی، عنکبوت ، رستاخیز و… که مشکلاتشان حل یا حل نشده باقی مانده است، پرسید: آیا این فیلم‌ها بر اساس آیین نامه واقعاً دچار مشکل هستند؟ گفت: فیلم‌های مشکل‌دار اگر پروانه ساخت نداشته باشند، صرف نظر از اینکه قانون پروانه ساخت درست است یا نه، کار غیرقانونی کرده‌اند. به هر حال سازندگان آن‌ها پروانه ساخت نگرفته‌اند یا نخواسته‌اند که بگیرند اما در 2 سال فعالیت من در سمت معاونت، تعدادی از فیلم‌ها پروانه ساخت داشتند و در پروانه نمایش به مشکل خوردند که سعی کردیم در تعامل با اعضای شورا و نهادهای بیرون از دولت مسائل را حل کنیم، اما این مذاکره و چانه‌زنی راه‌حل درستی نیست.
چرا اعضای شورا باید از بخش‌هایی برای اعطای مجوز به یک فیلم تحت فشار قرار بگیرند؟ خود من برای اجرای قانون بارها و بارها به دادگاه احضار شدم. من برای ۳۵ فیلم که در دو سال اکران شده بود، متهم بودم و بعد از ده‌ها جلسه دادگاه 28 اسفند 98 به لطف کرونا تبرئه شدم. متاسفانه بدبینی به سینما زیاد است و نهادهای مختلف به خود اجازه می‌دهند برداشت‌های مختلف کنند. برای مثال درباره نمایش فیلم «متری شش و نیم» 2 بار نامه زده شد که دبیر جشنواره فیلم فجر نباید آن را نمایش دهد اما من تحت هر شرایطی فیلم را نمایش دادم و شاید اگر در جشنواره اکران نمی‌شد، هیچ وقت دیگری هم اکران نمی‌شد. اتفاقاً بعد از نمایش آن مشخص شد اصلاً مشکلی وجود نداشته است. متاسفانه شرایط مشکل‌سازی برای فیلم‌ها این‌طور است که معمولاً یک یا دو کارشناس از یک نهاد فیلم را می‌بینند و برای مافوق خود تعریف می‌کنند و انگار در این فضا همه کارشناس کدگشایی فیلم‌های سینمایی شده‌اند.
وی درباره فیلم "خرس" ساخته خسرو معصومی توضیح داد: فیلم خرس را به شورای بازبینی دادم اما مالک آن موسسه رسانه‌های تصویری بود و متولی برای پیگیری پخش آن وجود نداشت تا فیلم نمایش داده شود. وگرنه مشکل فیلم قبل از دوره مسئولیت من حل شده بود اما موسسه به عنوان مالک فیلم باید پیگیر دریافت مجوز نمایش فیلم می‌شد.
او در باره فیلم "شیفتگی" ساخته علی زمانی عصمتی هم گفت: بسیاری از این فیلم‌ها به دلیل اینکه پیگیری پخش نداشت و این پخش است که باید درخواست مجوز بدهد و مشکل فیلم را حل کند، اکران نشدند.
متاسفانه مرور زمان باعث شده تا کسی پیگیر نمایش این فیلم‌ها نباشد. در دوره مسئولیت من رقابت بر سر پردیس‌ها و رکوردهای فروش بود و یکی از مسائل ما مجاب کردن پردیس‌ها برای اکران فیلم‌های بودجه پایین بود. بر اساس آیین‌نامه فعلی هم، به نوعی همه فیلم‌ها حتی "جدایی نادر از سیمین" هم می‌توانند اکران شوند و هم نشوند.
در این مقطع این مدیران و اعضای شورا هستند که می‌توانند کمک کنند تا مشکل فیلم حل شود. یادم است روز رفتن من به سازمان سینمایی، فیلم "ساعت ۵ عصر" مهران مدیری قرار بود اکران شود. به من زنگ زدند که نهادی امنیتی باید این فیلم را ببیند. در حالی که فیلم پروانه نمایش داشت اما آن‌ها می‌گفتند نکته‌ای در فیلم وجود داشته که به فیلمساز هم تذکر داده شده است و باید حل شود. این آخرین باری بود که من اجازه دادم فیلمی را به غیر از اعضای شورای پروانه نمایش، دیگران ببینند اما گویا این روال پیش از این مرسوم بوده است. اتفاقاً با فیلم هم مخالفت و بعداً مشکلش حل شد. در حالی که فیلم "ساعت ۵ عصر" واقعاً مشکلی نداشت.
باید گفت نگاه بدبینانه به سینما و ممیزی قوی و غامض، اصلاً قابلیت همراهی با نیاز امروز سینما را ندارد. آیین‌نامه شورا باید در ابتدا به روز و موارد آن تعدیل و آیتم‌هایش کم شود. همچنین در اختیار فیلمسازان قرار بگیرد و با کمک اهالی سینما به روز شود. هیات منصفه‌ای نیز لازم است تشکیل شود که بعد از نمایش فیلم در صورت تخطی فیلم به تخلف رسیدگی کند و همچنین آیین‌نامه‌ای باشد که به این تخلف بپردازد.
داروغه زاده در خاتمه گفت: این شرایط باعث سردرگمی فیلمساز می‌شود و او را از مدیریت سینما دور می‌کند. در چنین وضعی فیلمساز به فکر فرار از لایه ممیزی می‌افتد و این شرایط فیلمسازی را از روند طبیعی خود خارج می‌کند، در حالی که محصول فرهنگی باید با اندیشه‌ورزی پیش برود.
انتهای پیام/