اهدای خون هنگامی رخ می‌دهد که یک فرد سالم به‌طور داوطلبانه مقدار مشخصی از خون خود را در یک مرکز انتقال خون هدیه می‌کند. خون اهدا شده پس از انجام آزمایش‌های غربالگری و تأیید سلامتی به‌منظور تهیه فراورده‌های خونی مورد استفاده قرار می‌گیرد یا از طریق بانک خون مراکز درمانی به افراد دیگر تزریق می‌شود. فرایند اهدا و تزریق به دریافت‌کنندگان، انتقال خون نام دارد.
در کشور‌های توسعه یافته و اکثر کشور‌های در حال توسعه، بیشترین اهدا کنندگان خون را افراد داوطلبی تشکیل می‌دهند که در قبال آن پولی دریافت نمی‌کنند. در کشور‌های فقیرتر، افراد معمولاً خون خود را برای انتقال به اعضای خانواده یا دوستان‌شان اهدا می‌کنند؛ بنابراین انگیزه‌های مختلفی برای اهدا، شامل انجام عمل خیر، کمک به بهبود خویشاوندان، نیاز مالی و برای استفاده خودِ فرد در آینده (اهدای اتولوگ) وجود دارد. اهدای خون معمولاً بی‌خطر است، اما در برخی از اهداکنندگان ممکن است کبودی زیر جلدی یا احساس ضعف و بی‌حالی دست بدهد.
اهدا کنندگان برای مواردی که ممکن است باعث به خطرانداختن ایمنی خون شوند مورد ارزیابی قرار می‌گیرند. غربالگری شامل آزمایش برای آلودگی‌هایی مانند اچ‌آی‌وی و هپاتیت است که می‌توانند از طریق خون، منتقل شوند. همچنین انجام پرسش‌هایی در مورد پیشینه پزشکی و معاینه فیزیکی دهندهٔ خون می‌تواند از به‌خطر افتادن سلامتی او جلوگیری کند. فاصله بین دو اهدای خون در کشور‌های مختلف متفاوت است، به‌عنوان مثال در ایران این زمان ۸ هفته (۵۶ روز) برای اهدای خون کامل است.
روش و مقدار خونی که از دهندگان گرفته می‌شود نیز متفاوت است، اما معمولاً برای خون کامل این مقدار ۵۰۰ سی سی است. بسیاری از اجزای سازنده خون، عمر مفید کوتاهی دارند و نگهداری و عرضه مداوم آن‌ها با مشکلاتی همراه است. امور مربوط به اهدای خون در کشور‌های مختلف توسط سازمان‌های متفاوتی انجام می‌پذیرد، مثلاً در استرالیا توسط «سرویس خون صلیب سرخ» این کشور و در ایران توسط سازمان انتقال خون انجام می‌گیرد. از نظر سازمان بهداشت جهانی وجود ۲ درصد اهداکننده در جامعه قابل قبول است. این آمار در کشور ایران برابر با ۲/۲ درصد است.
اهدای خون شرایطی دارد
حداقل سن ۱۸ سال تمام و حداکثر ۶۰ سال (اهداکنندگان مستمر تا ۶۵)
حداقل وزن ۵۰ کیلوگرم
فواصل اهدا خون هر ۸ هفته یکبار مشروط به آنکه تعداد دفعات آن در طول یکسال برای آقایان از ۴ بار و برای خانم‌ها از ۳ بار تجاوز ننماید.
همراه داشتن اصل کارت شناسایی (شناسنامه، گواهینامه، گذرنامه و برای اهداکنندگان بار اول کارت ملی الزامی می‌باشد)
درصورت وجود سابقه موارد زیر حتماً پزشک انتقال خون را در جریان قرار دهید: آلرژیها: تب یونجه و.... مصرف دارو، سابقه بیماری‌های قلبی و عروقی ـ ریوی ـ کلیوی ـ کبدی، سابقه تزریق خون و فرآورده‌های آن، سابقه غش ـ صرع ـ تشنج، سابقه اعتیاد به مواد مخدر تزریقی، سابقه اعمال جراحی، سابقه رفتار‌های پر خطر (تماس جنسی خارج از چارچوب خانواده)، سابقه خالکوبی ـ حجامت ـ تاتو، سابقه زردی یا یرقان در خود و خانواده، مسافرت به مناطق آندمیک مالاریا
کاهش وزن
اهدای خون به موقع به کاهش وزن کمک می‌کند و موجب بهبود تناسب اندام در بزرگسالان می‌شود. به گفته محققان دانشگاه کالیفرنیا، اهدای یک پیمانه خون یعنی ۴۵۰ میلی لیتر به بدن کمک می‌کند تا حدود ۶۵۰ کالری بسوزاند. اما نباید اهدای خون را به عنوان یک برنامه کاهش وزن تصور و یا تشویق کرد. مشاوره با پزشک قبل از اهدای خون برای جلوگیری از هرگونه مشکل سلامتی ضروری است.
پیشگیری از هموکروماتوز
اهدای خون می‌تواند خطر ابتلا به هموکروماتوز را کاهش دهد و یا از ابتلا به این بیماری جلوگیری کند؛ هموکروماتوز، وضعیتی است که بر اثر ابتلا به آن جذب آهن بیش از حد توسط بدن صورت می‌گیرد. اهدای منظم خون ممکن است باعث کاهش اضافه بار آهن در خون شود، از این رو اهدای خون برای افراد مبتلا به هموکروماتوز مفید است. با این حال، اطمینان از رعایت استاندارد‌های اجباری معیار‌های صلاحیت اهدای خون، توسط اهدا کننده مبتلا به هموکروماتوز ضروری است.
کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی
اهدای منظم خون با کنترل سطح آهن، خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی را کاهش می‌دهد. تجمع زیاد آهن در بدن می‌تواند باعث آسیب اکسیداتیو شود که ثابت شده عامل اصلی تسریع پیری، سکته‌های قلبی، مغزی و ... است.
کاهش خطر ابتلا به سرطان
وجود سطح بالای آهن در بدن، در واقع پیش زمینه‌ای برای ابتلا به سرطان است. با اهدای خون می‌توان سطح سالم آهن را در بدن حفظ کرد و در نتیجه خطر ابتلا به سرطان را کاهش داد.
تقویت تولید سلول‌های جدید خونی
اهدای خون موجب تحریک تولید سلول‌های جدید خونی می‌شود. بطوریکه پس از اهدای خون، بدن طی ۴۸ ساعت با کمک مغز استخوان فعالیت می‌کند تا میزان خون اهدا شده را جبران کند. گلبول‌های جدید خونی تولید می‌شود و تمام گلبول‌های قرمز از دست رفته در مدت زمان ۳۰ تا ۶۰ روز جایگزین می‌شوند. از این رو، اهدای خون به حفظ سلامتی انسان کمک می‌کند.
انتهای پیام/