گروه فرهنگ و هنر یکتاپرس،کتاب «فرار از مدرسه» نوشته محمدمهدی عبداله‌زاده درباره آثار و احوال محمدکریم پیرنیا منتشر شد. این کتاب در دو بخش با عناوین «داستان پیرنیا»، از خانه کودکی تا سازمان حفاظت آثار باستانی» و «سبک‌شناسی معماری ایران» که شامل هفت فصل است، به نگارش درآمده است.
در فصل اول، «گلجام و خرابه»، به معرفی اجمالی پیرنیا پرداخته شده و از تولد، علاقه و خاطرات کودکی و نوجوانی او گفته می‌شود. در فصل دوم با عنوان «مدرسه معماری»، نویسنده به تحصیلات وی پرداخته و فصل سوم را، ذیل عنوان «در کارِ ساختن»، به فعالیت‌های فنی او، همچون پروژه‌های مدرسه‌سازی، و نیز نگارش نخستین مقالات او اختصاص داده است. در فصل چهارم، با عنوان «فرشته نگهبان»، فعالیت‌های پیرنیا در حفاظت آثار باستانی، اداره‌کل موزه‌ها و حفظ بناهای تاریخی بررسی شده و در فصل پنجم، تحت عنوان «قبیله فکری»، عملکرد او در دوران کاری‌اش ارزیابی شده است. فصل ششم، با عنوان «سابقه سبک»، به سابقه و خاستگاه سبک‌شناسی و جریانات معماری در نیمه دوم قرن بیستم اختصاص دارد و آخرین فصل، یعنی فصل هفتم این کتاب، به «سبک‌شناسی پیرنیا» می‌پردازد.
در پشت جلد این کتاب آمده است: «در طی سالیان، مدح بی‌حساب پیرنیا یا بهره‌گیری ابزاری از او از یک‌سو و نقد نامنصفانه او از سوی دیگر، چهره او و اندیشه‌اش را معوج و پنهان و غبارآلود کرده است. برای اینکه این چهره آشکار شود، باید با پیرنیا همدل شد؛ باید موقعیت او را درک کرد؛ درد او را فهمید؛ و راه او و ادب راه‌پیمودن او را کشف کرد. در این صورت است که نقد و سنجش او و پیش‌تررفتن از او ممکن خواهد شد.کتاب حاضر در زمره نخستین تلاش‌ها برای فهم و نقد پیرنیا به چنین شیوه‌ای است. امیدوارم این قبیل تحقیق‌ها درباره کلیات و جزئیات اندیشه پیرنیا و همه پروژه‌های کامل و ناقص او ادامه یابد و راهی برای ایجاد نشاط در تحقیق درباره معماری ایران و گذشته آن گشوده شود.»
همچنین مهرداد قیومی‌بیدهندی، دانشیار دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه شهید بهشتی، در تقریظی که بر این کتاب نوشته، آورده است:
«پیرنیا، هرچه باشد، پنج دهه است که بر تارَکِ مطالعات معماری ایران نشسته است. همین کافی است تا دریابیم که به او، به فهم او، و به نقد او نیاز داریم. اگر می‌خواهیم تحقیق درباره معماری ایران از وضع کنونی به‌درآید و گامی پیش‌تر برود، باید پیرنیا را عمیقاً فهم و سپس او را نقد کنیم. لازمه فهم پیرنیا، نشاندن سخن او در سیاقی است که بدان تعلق دارد؛ فهم انگیزه‌ها و دردهای او؛ و پیش از همه، فهم «نوع» سخن اوست...آثار پیرنیا مجموعه‌ای است از کارهای علمی، کارهای خطابی، کارهای تعلیمی، جستارها و ایده‌ها. لازمه احیای پیرنیا تأمل در هر یک از کارهای او به مقتضای سنخ خود آن کار است. کارهای علمی او را باید با معیار علمی سنجید و کارهای تعلیمی او را با معیار آموزش، و... . و البته خود پیرنیا و کلیت اندیشه و عمل او را باید به‌منزله مصلحی اجتماعی و فرهنگی در زمینه معماری در نظر آورد و او را این‌چنین سنجید و نقد کرد.»
کتاب «فرار از مدرسه» در 288 صفحه با شمارگان 500 نسخه توسط انتشارات فرهنگستان هنر منتشر شده است.
انتهای پیام/