به گزارش گروه سیاسی یکتاپرس، معاونت مطالعات زیربنایی مرکز پژوهش های مجلس در گزارشی با عنوان «بررسی عملکرد دولت ۳. بخش محیط زیست» آورده است؛ در چند دهه اخیر به‌ویژه طی سال‌های برنامه ششم توسعه، ابزارهای قانونی مختلفی جهت حفظ و حراست از محیط زیست کشور تدوین و به مرحله اجرا درآمده و در بسیاری موارد دولت با حضور و عضویت در کنوانسیون‌های جهانی و مجامع حمایتی منطقه‌ای و بین‌المللی، رویکرد حفظ محیط زیست را دنبال کرده است، اما شواهد امر گویای نتایج مطلوبی از عملکرد دستگاه‌های مرتبط در حفظ و پاسداری از محیط‌زیست ملی نیست.
گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس می‌افزاید: در حیطه قوانین، وجود مسائلی نظیر تعدد قوانین و مقررات زیست محیطی، نبود ضمانت اجرایی قوی و محکم، عدم به‌روزرسانی و تدوین قوانین جدید و استفاده از قوانین قدیمی، عدم تناسب جرائم با خسارات وارده بر محیط‌زیست و عدم تعیین دقیق ارزش‌های اقتصادی عوامل زیست‌محیطی مشکلات مضاعفی را در نظارت، کنترل و اجرایی نمودن قوانین زیست‌محیطی موجود پدید آورده است. با توجه به نادیده گرفتن حدود نیمی از وظایف و مسئولیت‌های زیست‌محیطی توسط سازمان محیط‌زیست کشور و کوتاهی این سازمان در این قضیه و اینکه الزامات زیست‌محیطی در نظام برنامه‌ریزی و بودجه‌ریزی کشور تاکنون جایگاه واقعی خود را نیافته است به‌طور کلی عملکرد دولت یازدهم و دوازدهم در زمینه محیط‌زیست در قیاس با حجم بحران‌های زیست‌محیطی و اهمیت موضوع از ابعاد مختلف امنیتی، سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و سلامت مطلوب تلقی نمی‌شود.
لذا پیشنهاد می‌شود در برنامه هفتم توسعه، ملاحظات زیست‌محیطی به‌صورت واقعی و با ضمانت اجرایی قوی‌تر، در متن برنامه‌ها و بودجه سنواتی ملحوظ و به اجرا درآید.
عملکرد سازمان حفاظت محیط زیست در حوزه های بخشی و فراملی
در بخشی از این گزارش، با اشاره به عملکرد سازمان حفاظت محیط زیست آمده است: شاخص های مختلف محیط زیستی طی سال های 1392 تا 1399 شاهد رشد معناداری بوده است؛ البته باید توجه کرد که افزایش این شاخص‌ها الزاماً به معنای بهبود وضعیت محیط زیستی کشور نیست. برای مثال افزایش 481 درصدی طرح ها و پروژه های دارای مجوز ارزیابی زیست محیطی، در بسیاری از موارد دارای نتیجه مثبتی نبوده و نتایج این طرح ها و پروژه ها می‌تواند حتی به خسارات زیست محیطی در آینده منجر شود.
در واقع، بسیاری از موارد بررسی شده در جدول 3 بیش از آنکه شاخصی برای ارزیابی عملکرد و وضعیت زیست محیطی کشور باشد، گزارشی از اقدامات انجام شده در سازمان حفاظت از محیط زیست ارائه کرده است که به طور مجزا نیازمند بررسی و صحت‌سنجی نتایج این اقدامها از طریق سامانه‌های پایشی محیط زیستی است.
وضعیت ایران در شاخص های بین‌المللی زیست محیطی
بر اساس این گزارش، یکی از شاخص های مهم توسعه کشورها در قرن 21، عملکرد زیست محیطی یا توسعه زیست محیطی آنهاست. این شاخص درحال حاضر معیاری جهت ارزیابی پیشرفت کشورها در زمینه محیط زیست است و هر دو سال یکبار در اجلاس مجمع جهانی اقتصاد در داووس با همکاری دانشگاه ییل و کلمبیا منتشر می‌شود.
جدول 2 جایگاه ایران در این شاخص را طی سالیان مختلف ارائه کرده است. آخرین گزارش منتشر شده در این زمینه در ژوئن سال 2020 است که در آن 32 شاخص در 11 زمینه در 180 کشور اندازه‌گیری شده است و جمهوری اسلامی ایران با کسب امتیاز 48 در رده 67 قرار گرفته است؛ بنابراین ایران در رده کشورهای با عملکرد ضعیف در محیط زیست قرار دارد.
بررسی شاخص عملکرد محیط زیست بیانگر نوسانات متعدد ایران در این زمینه است؛ به عنوان مثال، در بخش آلودگی این شاخص، ایران رتبه 59 و نمره 48.3 را دارد، اما در دو بخش آلودگی هوای ذرات کوچکتر از 2.5 میکرون و آلودگی ناشی از ازن، شرایط نامطلوب است و نمره ها کمتر از 30 است.
همچنین، یکی از بدترین رتبه‌های ایران در این شاخص، مربوط به تنوع زیستی است؛ موضوعی که هر از گاهی خبر از شرایط ناگوار آن در ایران هم شنیده می‌شود. در این بخش، رتبه ایران از کشورهایی مثل عربستان سعودی، قطر، عراق، نیجریه، کنیا، مصر هم ضعیف‌تر است و کشور با امتیاز 38.4 در رتبه 137 قرار دارد.
انتهای پیام/