«لوئیجی دی‌مایو» نماینده اتحادیه اروپا در امور خلیج فارس در آستانه برگزاری نشست مشترک اتحادیه اروپا و شورای همکاری خلیج فارس در ۱۶ اکتبر (۲۵ مهر) در بروکسل، گفت این ابتکار از سوی اتحادیه اروپا و در می ۲۰۲۲ مطرح شد که گام مهمی در روابط با کشورهای خلیج فارس و نشان‌دهنده تمایل اتحادیه اروپا به همکاری درباره شرکاتی راهبردی با کشورهای شورای همکاری خلیج فارس است.
هدف ابتکار راهبردی شورای همکاری خلیج فارس و اتحادیه اروپا
به گفته دی مایو، «این راهبرد علاوه بر تقویت شراکت اتحادیه اروپا-شورای همکاری خلیج فارس، همچنین هدف رسیدگی به نگرانی‌های امنیتی اتحادیه اروپا در منطقه را دنبال می‌کند.»
دی مایو، وزیر امور خارجه پیشین ایتالیا و نماینده فعلی اتحادیه اروپا در امور خلیج فارس در گفت‌وگو با «موسسه مطالعات سیاسی بین‌الملل ایتالیا» گفت: زمان مطرح شدن این ابتکار مهم است؛ به ما یادآوری می‌کند که اتحادیه اروپا پیش از حمله به اوکراین و جنگ غزه نیز به شراکت نزدیک‌تر با کشورهای حوزه خلیج فارس نیاز داشته است. علاوه بر برگزاری جلسات و این نشست، این راهبرد بخش اجرایی نیز دارد که مسئولیت آن بر عهده نمایندگی ویژه اتحادیه اروپا در خلیج فارس است، یعنی سمتی که اکنون بر عهده دارم.
هدف نهایی این استراتژی برای اتحادیه اروپا، ایجاد کانال‌های سازمان‌یافته و هدفمند با کشورهای شورای همکاری خلیج فارس است که به اتحادیه اروپا اجازه می‌دهد به آن‌ها نزدیک شود، شراکتمان را به سطح راهبردی ارتقا دهد و از طریق تجربه‌های مشترکمان به مسائل چندجانبه رسیدگی کند
او بیان کرد: این راهبرد پنج رکن دارد؛ تجارت و سرمایه‌گذاری، انرژی(به‌ویژه تجدیدپذیر)، امنیت منطقه‌ای، تبادلات مردمی(از جمله از طریق دانشگاه‌ها، تحصیلات، تسهیل صدور روادید و موارد دیگر) و شراکت بین سازمانی. هدف نهایی این راهبرد برای اتحادیه اروپا، ایجاد کانال‌های سازمان‌یافته و هدفمند با کشورهای شورای همکاری خلیج فارس است که به اتحادیه اروپا اجازه می‌دهد به آن‌ها نزدیک شود، شراکتمان را به سطح راهبردی ارتقا دهد و از طریق تجربه‌های مشترکمان به مسائل چندجانبه رسیدگی کند.
دی مایو با اشاره به زمان برگزاری نشست مشترک اتحادیه اروپا و شورای همکاری خلیج فارس با توجه به تحولات بین‌المللی گفت: برگزاری این نشست یکی از مهم‌ترین اهداف این ابتکار راهبردی است. با وجود این که از سال ۱۹۸۹ با کشورهای شواری همکاری خلیج فارس توافق همکاری داشته‌ایم، هرگز نشستی در سطح رهبران برگزار نشده است. این نشست در برهه‌ای حساس، نه‌تنها برای غرب آسیا و اوکراین، بلکه برای جهان برگزار می‌شود و شامل جمع‌بندی نهایی در قالب یک بیانیه مشترک از سوی تمامی مشارکت‌کنندگان آن است. من انتظار دارم که ۲ وجهی باشد، یک وجه آن سیاسی و وجه دیگر آن درباره برنامه چندجانبه باشد.
تاثیر جنگ غزه بر روابط اتحادیه اروپا با کشورهای حاشیه خلیج فارس
او در بخش دیگری از این گفت‌وگو در پاسخ به این که آیا عملیات «طوفان الاقصی» در هفت اکتبر که توسط جنبش حماس علیه رژیم صهیونیستی انجام گرفت و آغازگر حملات رژیم صهیونیستی به غزه شد، کشورهای اروپایی و حوزه خلیج فارس را به یکدیگر نزدیک‌تر می‌سازد، گفت: به نظر من، نوعی آشتی دوباره با کشورهای حوزه خلیج فارس شکل گرفته است. همان طور که در ابتدا گفتم، مسیر نزدیکی روابط پیش از جنگ غزه نیز وجود داشته است. به طور مثال، در مجمع بلندپایه آوریل ۲۰۲۴، گفتمان امنیتی هدفمند در ژانویه ۲۰۲۴ مسائل امنیتی مربوطه مورد بحث قرار گرفت.
او افزود: یکی از فصل‌های گفتمان امنیتی هدفمند، امنیت دریانوری بود؛ پس از هفت اکتبر، دریای سرخ به منطقه‌ای بحرانی تبدیل شد که همکاری با کشورهای شورای همکاری خلیج فارس درباره امنیت دریانوردی اهمیت زیادی پیدا کرد. در باره این موضوع نیز گفت‌وگو کردیم. در گفت‌وگوهای مجمع بلندپایه که دستورکار منعطفی دارد، تنش‌ها میان ایران و اسرائیل چند روز پس از اولین حمله مستقیم ایران به اسرائیل مورد بحث قرار گرفت. بنابراین، در چارچوب این راهبرد، از این کانال‌ها همکاری اتحادیه اروپا و شورای همکاری خلیج فارس روی موضوعات واقعا مهم تمرکز می‌کنند.
۷ اکتبر باعث نزدیک‌تر شدن اتحادیه اروپا و شورای همکاری خلیج فارس شد، چراکه این کشورهای حوزه خلیج فارس، در سال‌های اخیر، تصمیم گرفته‌اند سرمایه‌گذاری زیادی روی تنوع اقتصادی انجام بدهند. بنابراین، آن‌ها هم مانند اتحادیه اروپا، به ثبات علاقه دارند
این دیپلمات ارشد اتحادیه اروپا همچنین بیان کرد: فکر می‌کنم هفت اکتبر باعث نزدیک‌تر شدن اتحادیه اروپا و شورای همکاری خلیج فارس شد، چراکه این کشورهای حوزه خلیج فارس، در سال‌های اخیر، تصمیم گرفته‌اند سرمایه‌گذاری زیادی روی تنوع اقتصادی انجام بدهند. بنابراین، آن‌ها هم مانند اتحادیه اروپا، به ثبات علاقه دارند. علاوه بر این، ما اروپایی‌ها، بارها در گذشته، از نفوذ کشورهای شورای همکاری خلیج فارس بهره‌مند شده‌ایم. کشورهای شورای همکاری خلیج فارس دروازه‌های مهمی هستند که به روی افغانستان، ایران، یمن و شاخ آفریقا گشوده می‌شود. بنابراین، واضح است که ما تمامی پیش‌نیازها برای نزدیک شدن پیش از هفت اکتبر را داشتیم. اما پس از آن نیز، تمایل مشترک ما به ثبات و تنش‌زدایی ما را به سمت نزدیکی بیشتر هدایت کرده است.
در ادامه این گفت‌وگو، دی مایو در پاسخ به این سوال که اتحادیه اروپا و شورای همکاری خلیج فارس چگونه در ارتباط با یکدیگر به موضوع ایران رسیدگی می‌کنند، گفت: کشورهای حاشیه خلیج فارس، برخلاف اتحادیه اروپا از نظر جغرافایی به ایران نزدیک هستند و در دهه گذشته، به طرق متفاوتی به این موضوع پرداخته‌اند. برای آن‌ها، سه سال اخیر با مسیرهای عادی‌سازی روباط با تهران شناخته می‌شود. امروز، فقط بحرین است که در میان ۶ کشور شورای همکاری خلیج فارس روابطش با ایران را عادی‌سازی نکرده است اما به نظر می‌رسد که حتی در این باره نیز پیشرفت‌هایی در حال انجام شدن است.
او تشریح کرد: واضح است که مسیرهای عادی‌سازی روابط حیاتی‌ترین مسائل را حل‌وصل نمی‌کند. اگرچه، کانال‌های ارزشمندی برای ارتباط و تماس در راستای کاهش درگیری‌ها و تنش‌زدایی ایجاد می‌کند. علاوه بر این، ایران و شورای همکاری خلیج فارس در حاشیه نشست وزرای امور خارجه در دوحه، دیداری در سطح وزاری امور خارجه داشتند. این گفت‌وگوها غیررسمی بود و ما از موضوعات آن باخبر نیستیم اما در هر صورت، فرصت مغتنمی برای تنش‌زدایی منطقه‌ای بوده است.
دی مایو در پاسخ به این که با توجه به این که به نظر می‌رسد منافع کشورهای اروپایی و حاشیه خلیج فارس درباره موضوعاتی که مرتبط به یک طرف سوم است تعارض منافع دارند، آیا این موضوع با اهداف کلی این ابتکار راهبردی سازگار است، گفت: مسلما وقتی موضوع درگیری‌ها در طرف سوم مطرح است، منافع اتحادیه اروپا و شورای همکاری خلیج فارس هم‌پوشانی دارند. دیپلماسی آن‌ها، به‌ویژه، بسیار فعال است. این کنشگرایی دیپلماتیک، ۱۰-۱۵ سال پیش، عمدتا، بر تهدیدهای وجودی معطوف بود(گاهی ایدئولوژیک و گاهی نظامی بود.). این امر برای حذف بزرگ‌ترین تهدیدها علیه کشورهایشان و منافع ملی اصلی آن‌ها اهمیتی حیاتی داشته است. برداشت من در حال حاضر این است که آن‌ها به راهبرد دیپلماتیکی برای افزایش نفوذشان در سطح جهانی رسیده‌اند.
احتمال تکرار نشست مشترک اتحادیه اروپا و شورای همکاری خلیج فارس
دی مایو در پاسخ به اینکه آیا برنامهای برای تکرار نشست ۱۶ اکتبر وجود دارد، گفت: این تصمیمی است که بر عهده اتحادیه اروپا و کشورهای شورای همکاری خلیج فارس است، اگرچه برگزاری نشست‌های سالانه، همیشه امکان‌پذیر نیست. اما فکر می‌کنم هدف ما این است که این نشست سازمان‌یافته و هدفمند شود. مسلما، نباید فراموش کنیم که برخی نشست‌های فوق‌العاده را می‌توان درباره برخی مسائل برگزار کرد، این به تصمیم ریاست اتحادیه اروپا بستگی دارد. تا کنون، «شارل میشل» رئیس شورای اروپا و «اورزولا فون درلاین» رئیس کمیسیون اروپا، قویا، موافق برگزاری این نشست بوده و تماما، بر اهمیت این برهه در غرب آسیا و برای همه واقفند. آن‌ها بر اهمیت کشورهای شورای همکاری خلیج فارس واقفند.
انتهای پیام