تغییرات شاخص‌های کلان بودجه ۱۴۰۰ در تلفیق

به گزارش گروه اقتصادی یکتاپرس، از فردا روند بررسی گزارش کمیسیون تلفیق مجلس شورای اسلامی درباره لایحه بودجه 1400 در صحن علنی مجلس آغاز خواهد شد و در صورت تصویب کلیات این لایحه در جلسه فردا، جزئیات آن مورد بررسی قرار خواهد گرفت.

در آستانه بررسی کلیات لایحه بودجه 1400 در صحن علنی مجلس، مناسب است با توجه به تغییرات منابع و مصارف عمومی بودجه که منجر به افزایش سقف بودجه از 841.3 هزار میلیارد تومان به 1194 هزار میلیارد تومان شد و جزئیات آن در این گزارش قابل مشاهده است، نگاهی به شاخص های کلان بودجه بیاندازیم تا بتوانیم درباره مصوبات کمیسیون تلفیق مجلس قضاوت درست و منطقی داشته باشیم.

از دیدگاه کارشناسان، چهار شاخص اصلی قضاوت درباره لایحه بودجه عبارتست از: الف- میزان وابستگی بودجه به نفت، ب- تراز عملیاتی، ج- سهم درآمدهای مالیاتی از کل منابع عمومی، د- سهم بودجه عمرانی از کل مصارف عمومی.

میزان بودجه وابستگی بودجه به نفت هر قدر کمتر و همچنین تراز عملیاتی هر قدر بیشتر (یا کمتر منفی) باشد، بودجه مطلوب‌تری داریم و همچنین سهم درآمدهای مالیاتی از کل منابع عمومی و سهم بودجه عمرانی از کل مصارف عمومی هر قدر بیشتر باشد، وضعیت بودجه بهتر است.

* نصف شدن میزان وابستگی بودجه به نفت

براساس این گزارش، در لایحه بودجه 1400، چهار منبع نفتی دیده شده بود:

1- منابع حاصل از نفت (ردیف درآمدی 210100/ درآمد ناشی از صادرات نفت و میعانات گازی و گاز): 199.2 هزار میلیارد تومان

2- استقراض از صندوق توسعه ملی (ردیف درآمدی 310700/ قرض دادن 18 درصد از سهم 38 درصدی صندوق توسعه ملی از درآمدهای ناشی از صادرات نفت و میعانات گازی و گاز به دولت): 75.5 هزار میلیارد تومان

3- بند «ه» تبصره 4 (در سقف بودجه قرار نداشت/ برداشت از منابع صندوق توسعه ملی بابت مصارف بودجه ای): 2.95 میلیارد یورو معادل 50 هزار میلیارد تومان

4- جزء 2 بند «ب» تبصره 1 (ردیف درآمدی 310112/ فروش اوراق سلف نفتی یا همان پیش فروش نفت با اوراق): 70 هزار میلیارد تومان.

در نتیجه، مجموعا 394.2 هزار میلیارد تومان از کل منابع عمومی بودجه که 891.3 هزار میلیارد تومان بود (کل منابع عمومی بعلاوه منابع درنظر گرفته شده در بند «ه» تبصره 4)، منابع نفتی بودند. بنابراین میزان وابستگی لایحه بودجه 1400 به نفت، 44.2 درصد بود.

کمیسیون تلفیق مجلس با توجه به نامه رهبر انقلاب به رئیس جمهور درباره وضعیت سهم صندوق توسعه ملی از درآمدهای نفتی در سال آینده، بند «ه» تبصره 4 لایحه بودجه را حذف کرد. همچنین اعضای این کمیسیون، با پیشنهاد دولت مبنی بر انتشار اوراق سلف نفتی در سال آینده که در جزء 2 بند «ب» تبصره 1 آمده بود و  70 هزار میلیارد تومان درآمد از محل آن پیش بینی شده بود، مخالفت کرد.

از سوی دیگر، کمیسیون تلفیق مجلس میزان صادرات نفت (نفت خام و میعانات گازی) در سال آینده را از رقم پیشنهادی دولت (یعنی 2.3 میلیون بشکه نفت در روز به 1.5 میلیون بشکه نفت در روز کاهش داد. از سوی دیگر، مجلس با تخصیص 8 میلیارد دلار ارز 4200 تومانی کالاهای اساسی در سال آینده مخالفت کرده و قرار شد این بخش از منابع نفتی هم با ارز 17500 تومانی محاسبه شود. در نتیجه، میزان منابع حاصل از صادرات نفت خام و میعانات گازی و گاز در سال آینده از 199.2 به 215.2 هزار میلیارد تومان افزایش یافت.

همچنین میزان استقراض از صندوق توسعه ملی با توجه به نامه رهبر انقلاب به رئیس جمهور درباره وضعیت سهم صندوق توسعه ملی از درآمدهای نفتی در سال آینده و همچنین تغییر نرخ ارز محاسباتی لایحه بودجه 1400 از نرخ پیشنهادی دولت یعنی 11500 تومان به 17500 تومان توسط کمیسیون تلفیق مجلس، از 75.5 هزار میلیارد تومان به 46 هزار میلیارد تومان کاهش یافت.

با توجه به موارد فوق، مجموعا 261.2 هزار میلیارد تومان از کل منابع عمومی بودجه سال آینده منابع نفتی خواهد بود. به عبارت دیگر، کمیسیون تلفیق مجلس میزان منابع نفتی در بودجه سال 1400 را 33.7 درصد کاهش داد.

همچنین میزان وابستگی بودجه به نفت با توجه به این اقدام کمیسیون تلفیق مجلس و همچنین سایر مصوبات این کمیسیون در راستای افزایش درآمدهای مالیاتی و شفاف سازی منابع و مصارف بودجه، کاهش چشمگیری یافت و از رقم 44.2 درصد به 21.9 درصد کاهش یافت. به عبارت دیگر، کمیسیون تلفیق مجلس میزان وابستگی بودجه 1400 به نفت را به کمتر از نصف رقمی که دولت پیشنهاد داده بود، کاهش داد.

*افزایش 1.3 درصدی کسری تراز عملیاتی

تراز عملیاتی بودجه به معنای درآمدها منهای هزینه هاست. تراز عملیاتی لایحه بودجه سال آینده با توجه به میزان 317.5 هزار میلیارد تومانی درآمدها و میزان 637 هزار میلیارد تومانی هزینه‌ها، منفی 319.5 هزار میلیارد تومان بود.

براساس مصوبات کمیسیون تلفیق مجلس، میزان درآمدها به رقم 455 هزار میلیارد تومان و میزان هزینه‌ها به رقم 920.5 هزار میلیارد تومان (16 هزار میلیارد تومان صرفه جویی ضمن اجرای بودجه از بخش هزینه ها کسر خواهد شد)، افزایش یافت. در نتیجه، تراز عملیاتی بودجه به منفی 465.5 هزار میلیارد تومان رسید. به عبارت دیگر، کمیسیون تلفیق مجلس کسری تراز عملیاتی بودجه را حدود 48 درصد افزایش داد.

البته همانطور که در گزارش تغییرات منابع و مصارف عمومی بودجه توضیح دادیم، 140 هزار میلیارد تومان از هزینه ها در لایحه بودجه غیرشفاف بود (90 هزار میلیارد تومان در بند «و» تبصره 2 و 50 هزار میلیارد تومان در بند «ه» تبصره 4) و کمیسیون تلفیق مجلس در راستای واقعی شدن بودجه و افزایش نظارت پذیری آن، تصمیم گرفت این بخش ها را به منابع و مصارف عمومی بودجه اضافه کند. در نتیجه، هزینه های واقعی در لایحه بودجه سال آینده، 777 هزار میلیارد تومان بود و میزان تراز عملیاتی 459.5 هزار میلیارد تومان بود. بنابراین میزان واقعی افزایش کسری تراز عملیاتی بودجه توسط کمیسیون تلفیق مجلس فقط 1.3 درصد بوده است.

*افزایش 17 درصدی سهم درآمدهای مالیاتی از کل منابع عمومی

دولت در لایحه بودجه 1400، پیش بینی کرده بود که حدود 248 هزار میلیارد تومان از منابع عمومی بودجه از محل درآمدهای مالیاتی تامین شود. بنابراین سهم درآمدهای مالیاتی از کل منابع عمومی بودجه کمتر از 30 درصد بود. البته همانطور که در گزارش تغییرات منابع و مصارف عمومی بودجه توضیح دادیم، حدود 170 هزار میلیارد تومان از منابع و مصارف عمومی بودجه در بند «و» تبصره 2، بند «ه» تبصره 4 و بند «و» تبصره 5 پنهان شده بود و توسط کمیسیون تلفیق مجلس به سقف منابع و مصارف عمومی بودجه اضافه شد. در نتیجه، سهم واقعی درآمدهای مالیاتی از کل منابع عمومی در لایحه بودجه 1400 کمتر از 24.5 درصد بود.

کمیسیون تلفیق مجلس میزان درآمدهای مالیاتی را 94 هزار میلیارد تومان افزایش داد و به 342 هزار میلیارد تومان رسید. در نتیجه و با توجه به سایر مصوبات این کمیسیون که سقف منابع عمومی بودجه را به 1194 هزار میلیارد تومان رسانده،  سهم درآمدهای مالیاتی از کل منابع عمومی طبق مصوبات کمیسیون تلفیق مجلس، 28.6 درصد است. در نتیجه، کمیسیون تلفیق مجلس، میزان درآمدهای مالیاتی در بودجه را 38 درصد و سهم این درآمدها از کل منابع عمومی بودجه را در مقایسه با این شاخص در لایحه بودجه، حدود 17 درصد افزایش داده است.

*افزایش ناچیز سهم بودجه عمرانی از کل مصارف عمومی

مطابق لایحه بودجه 1400، میزان اعتبارات تملک دارائی های سرمایه ای یا همان بودجه عمرانی، 104 هزار میلیارد تومان بود که این رقم با مصوبات کمیسیون تلفیق مجلس به 125.1 هزار میلیارد تومان افزایش یافت. به عبارت دیگر، این کمیسیون میزان بودجه عمرانی در سال آینده را حدود 20 درصد افزایش داده است.

مطابق لایحه بودجه 1400، سهم بودجه عمرانی از کل عمومی بودجه 12.3 درصد بود. البته همانطور که در گزارش تغییرات منابع و مصارف عمومی بودجه توضیح دادیم، حدود 170 هزار میلیارد تومان از منابع و مصارف عمومی بودجه در بند «و» تبصره 2، بند «ه» تبصره 4 و بند «و» تبصره 5 پنهان شده بود و توسط کمیسیون تلفیق مجلس به سقف منابع و مصارف عمومی بودجه اضافه شد. در نتیجه، سهم واقعی بودجه عمرانی از کل مصارف عمومی در لایحه بودجه 1400 حدود 10.2 درصد بود.

همچنین با توجه به شفاف سازی صورت گرفته توسط کمیسیون تلفیق مجلس و همچنین سایر مصوبات این کمیسیون که سقف مصارف عمومی بودجه را به 1194 هزار میلیارد تومان رسانده، سهم بودجه عمرانی از کل مصارف عمومی طبق مصوبات کمیسیون تلفیق مجلس، حدود 10.5 درصد است. در نتیجه، میزان افزایش سهم بودجه عمرانی از کل مصارف عمومی بودجه توسط کمیسیون تلفیق بسیار ناچیز (حدود 3 درصد) بوده است.

انتهای پیام/